amalinks wokungena

Breaking News

Idale leSADC Administrative Tribunal lizakwenzelani iZimbabwe?


IZimbabwe ingelinye lamalunga womthethwandaba womanyano weSouthern African Development Community (SADC) Administrative Tribunal esanda kubunjwa, kulandela ukubhidlizwa kobukade kukhona, lapho ilizwe elaliphume ukuba lilunga khona, ngemva kokulahlekelwa ludaba lomunye umlimi owayethathelwe umhlabathi.

IZimbabwe yakhalala ukuba lilunga le SADC Tribunal ngomnyaka ka2009 ngemva kokulahlekelwa ludaba lomunye owayengumlimi omhlophe ethathelwe umhlabathi nguhulumende kamongameli Robert Mugabe.

Ngemva kwesinqumo sokuthi uhulumende weZimbabwe wayephazamisile ngokuthathela umlungu umhlabathi, ngakho kumele athole inhlawulo, umongameli Mugabe lohulumende wakhe bakhalala baphuma kunkantolo yeSADC Tribunal.

Kwathi ngomnyaka ka 2012, iSADC Tribunal yabhidliziwa, amanye amalunga enhlanganiso eSADC evuma ukuthi ayibunjwanga kuhle kube, njalo ingasuthi izinswelo zenhlanganiso le.

Ngomnyaka ka2015, kwavunyelwana kumhlangano weSADC eGaborone ukuthi kuvuselelwe inkantolo yeSADC, kodwa isingaphansi kwebizo elitsha eleSADC Administrative Tribunal, njalo amandla esehlisiwe.

Inkantolo entsha ithonisa kuphela indaba ezilethwe ngamazwe hatshi abantukazana, okubonwa ngabanye abeZimbabwe njengendlela yokulondoloza ubudlelwano phakathi kwamalunga eSADC, inengi elibuswa ngamabandla aletha inkululeko.

"Siyakwazi ukuthi uhulumende weZimbabwe kahambelani lenhlanganiso eziphikisana laye. Ungakhumbula okwenzakala kunhlanganiso yeCommonwealth. Le inkantolo entsha eye Administrative Tribunal, kuyakhanya ukuthi isihlutshulwe amandla. Kayilamazinyo."

UNkosikazi Edith Ndlovu yena uthi iAdministrative Tribunal kayisoke ithathe izinqumo ezingahambelani labohulumende bamazwe eSADC.

"Le yindlela yokulondoloza ubungane kuphela ngemva kokwenzakala kuZimbabwe ngodaba lomlungu owayengumlimi."

Umngcinisihlalo weSADC njalo eyinkosi ebusa eSwaziland, uKing Mswati III, ube eseGaborone kuyonale iviki ukuzabona abahluli benkantolo yeAdministrative Tribunal, befungiswa.

UMswati uthi ulethemba lokuthi inkantolo le izaphelelisa imfuneko zenhlanganiso yeSADC.

Kusenjalo uMswati, uyendlalelwe ikhaphethi ebomvu kuyindlela yokuhlonipha, kukanti uhulumende weBotswana kazange ayenze njalo ngesikhathi umongameli Mugabe efika engumgcinisihlalo ngomynaka ka2014.

IBotswana, ngaleso sikhathi, yathi umongameli Mugabe kazanga njengo mkhokheli weZimbabwe kodwa wayelande ibhizimusi leSADC.

Udaba Esilethulwe NguMartin Ngwenya
please wait

No media source currently available

0:00 0:03:09 0:00

XS
SM
MD
LG