amalinks wokungena

Breaking News

Uhulumende Ugqiba Uhlelo Lokunika Abantwana Umuthi Wokwenqabela iBilharzia


Uhulumende usegqibe ihlandla lesithathu lohlelo lokunika abantwana umuthi wokwenqabela umkhuhlane we Bilharzia kanye lowokuqeda izinanakazana ezingena eziswini ama Intestinal Worms ogqutshwe ezikolweni ezigabeni ezinengi zelizwe.

Ugatsha lwezempilakahle lusanda kugqiba umkhankaso wokunika abantwana abaleminyaka emihlanu kusiya kwetshumi lanhlanu umuthi owokuvikela kumkhuhlane we bilharzia labalomnyaka owodwa kusiya kutshumi lanhlanu owokuqeda ama intestinal worms.

Uhlelo lolu oluqale phakathi kukaZibandlela, lungolwesithathu luphathwa, lukhanya solujayelwe ngabazali lanxa abanye belokhu bekhonona ukuthi abachasiselwa ngesikhathi ukuthi abantwababo bazathola imithi ezikolo.

Uhlelo lolu luphathwe ezigabeni phose ezingamatshumi ayisithupha – 57 elizweni eziyizo ezilohlupho lwemikhuhlane le ethwalwa ngamanzi phakathi kwezigaba ezingamatshumi ayisithupha lantathu elizweni – 63.

Imbiko evela kugatsha lwezempilakahle kanye lokunakekelwa kwabantwana, ithi lanxa kuke kwaba lokungazwisisi kwabazali ngaloluhlelo, ugatsha lolu lwenelisa ukufinyelela phezu kwamatshumi ayisithupha ekhulwini – 64% labantwana abangaphezu kwezigidi ezintathu – 3.3 million elisengozini yomkhuhlane we bilharzia.

Kunani phose izigidi ezinhlanu – 4.7 million elisengozini yomkhuhlane wama intestinal worms, ugatsha lolu lufinyelele ingxenye ekhulwini – 50% ukulinika imithi.

Okhangela ukulwisana lemikhuhlane ethelelanwayo kugatsha lwezempilakahle lokunakekelwa kwabantwana, uDokotela Portia Manangazira, uthi kuqakathekile ukuthi abazali baqaphele nxa kusenziwa imikhankaso enje ukuze abantwababo bangasali phandle lapho abanye bethola imithi yokuvikela kumikhuhlane ethile. Uthi loluhlelo bekumele luphathwe ngoMfumfu nyakenye kodwa akusenzakalanga njengoba bebengakatholi imithi eyaneleyo.

Uqhubeke esithi lanxa imithi le isiza iyisipho akumelanga abantu besabe ukuthi ayilungelanga ukusetshenziswa ngoba iyahlolisiswa ukuthi ilungele ukusebenza anduba iphiwe abantwana.

Isakhamuzi, uNkosikazi Precious Mathe, uthi ungomunye walabo abakade bengazwisisi lapho uhlelo lolu luqala ukuthi kanti bavele benziwani abantwababo ezikolo abazali bengakwazi.

Uthi lo ngumnyaka wesithathu umntanakhe ethola lumuthi kungakho sebonile ukuthi hatshi awubulali lanxa nje kwakulokwethuselana lapho uqala abantu besithi awulungelanga abantwana. Uthi uyananzelela ukuthi loluhlelo lutshengisa ukuzimisela kukahulumende kanye labongi bakhe ngoba akulula ukufinyelela abantwana bonke abangaphansi kweminyaka elitshumi lanhlanu elizweni lonke jikelele ngesikhatshana esifitshane nje.

Esinye njalo isakhamuzi, uMnumzana Evan Mahlangu, uthi lanxa abazali sebezwisisa ukuthi uhulumende ulemikhankaso enje, kuqakathekile ukuthi batshelwe njengabazali kusese lesikhathi ukuthi bengethuki lapho abantwana bevela ezikolo bebika ukuthi banikwe imithi inengi elingazi lokuyichasisa.

UNkosikazi Emily Ndlovu, uyisakhamuzi njalo engumzali wabantwana ababili abathole lumuthi ngeviki ephelileyo. Uthi akumangalisi ukuthi uhlelo lolu lwathi luqala abazali behlalele evalweni ngenxa yokunengi okubi ababekuzwa njalo bekubala ebulenjini ngalumkhuhlane eyayisithi nxa umntwana elodubo lwezinso kumbe isibindi angatholi amaphilisi la lona inengi labazali labantwana lingazi ukuthi lingabe lilayo limikhuhlane.

Obephatheke ekunikeni abantwana lumuthi, umongikazi, uNkosikazi Mercy Nyabadza, uthi kuqakathekile ngalesisikhathi izulu lisina ukuthi abantwana bathole umuthi lo ngoba umkhuhlane wama intestinal worms uvele uluhlupho. Ukhuthaze abazali ukuthi basukumele phezulu lapho kulenhlelo zokunika abantwana imithi hatshi ukutshela abantwana ukuthi banganathi imithi abayiphiwa ezikolo.

Uhlelo lolu lwethulwe ekiliniki yeMunyarari edolobhebi leMutare mhlaka 19 Zibandlela lonyaka anduba luqale ezigabeni zonke ebeziphatheka. Ngaphandle kwalimikhuhlane, ugatsha lwezempilakahle lokunakekelwa kwabantwana luvame ukuphatha imikhankaso yokupha imithi yokuvikela imikhuhlane egoqela eyendingindi kanye le polio ebantwaneni.

XS
SM
MD
LG