amalinks wokungena

Breaking News

Uhulumende Kazi Ukuthi Zingaki Izisebenzi Labangasebenziyo


Zimbabwe Workers Demonstration
Zimbabwe Workers Demonstration

Ingcwethi kwezomnotho welizwe zithi inani lezisebenzi esezixotshwe umsebenzi kunsukwana ezisanda kwedlula ngemva kwesinqumo se Supreme Court zingafika kunkulungwane ezingamatshumi amabili lanhlanu, 20 500. Lokhu kuza ngesikhathi inhlanganiso ezilwela ilungelo lezisebenzi zisithi abaleminyaka yokuthi bengenelisa ukusebenza sebeyizigidi ezine, four million.

Omunye wabalahlekelwe ngumsebenzi laba umnkosikazi Loveness Ncube,uveze ukuba lokhu okwenzakale kuye kuyinto eze engayilungiselele njalo esengozalahlekelwa yinzuzo yakhe abekade eyikhangelele ngemva kokusebenzela leyo nkampani akade eyisebenzela okweminyaka eyedlula elitshumi.

Ngaye isimo singaneno elizweni bekungabangcono ngoba ubezakuthola okunye okokwenza ukuziphilisa unkosikazi Ncube,kumbe adinge njalo omunye umsebenzi,anakekele imhuli yakhe kodwa umumo kwezomnotho ungakuvumeli lokho.

Uhulumende usekubone kufanele alungisise umthetho olawula phezu kwezisebenzi labaqhatshi,sekulotshwe phansi i Labour Law Amendment Bill ekhangelelwe ukuhlaziywa ngamalunga edale lephalamende anduba kube ngumthetho.

Kodwa abaqhatshi,ngaphansi kwenhlanganiso yabo,ye yakhona,Employers Confederation of Zimbabwe – EMCOZ betshengise ukukhathazeka kwab bethi ungekho umhaluko njengoba lokhe zisesekhona izigaba ezingaba yimigoqo kizo kanye lakulabo abafisa ukuzasungula amabhizimusi kuleli.

Umkhokheli walenhlanganiso yabaqhatshi ye EMCOZ le, umnumzana John Mupfukari,uthi njengenhlanganiso,lesi simo siphambana lenkulumo kamongameli Robert Mugabe ephezu kokuhuga abafisa ukuzasungula amabhizimusi yabo kuleli.

Unobhala jikelele enhlanganisweni ye Zimbabwe Congress of Trade Unions – ZCTU,umnumzana Japhet Moyo uthi lokho osekuthe kwenzakala elizweni,uzulu elahlekelwa ngumsebenzi ngemva kwalesi sinqumo se Supreme Court kunyanga ezayo,kuludubo oluthinta wonke umuntu kungakho bethi kuyikhona bezakuyakwethula ingcwadi yabo yezikhalazo edale lephalamende ukuba aphathise ekudingeni indlela zokulungisisa lolo dubo.

Wengeza uMoyo ethi lanxa sebembona uhulumende esenza imizamo yokulungisisa umthetho olawula phezu kwezisebenzi kanye labaqhatshi,lokhe zikhona izigaba ezikule bill ezingabajabulisiyo bona njengenhlanganiso emela izisebenzi.

Uhulumende kumele aguqule kundaba zokuletha ukuhlaliseka kwezinto elizweni ukuze ofuna ukuzasungula ibhizimusi lakhe angaze athikaza ukwenze lokho kutsho u Moyo.

Wathi lalokho osekusenziwa nguhulumende,ukwenqabela ukutshengisela kwakhe uzulu,ekhonona ngendlela ezehlukeneyo,kuyikwethula ilungelo loluntu lona elikusisekelo sombuso.

UMoyo uthi lesi simo sesibangele ukwanda kwalabo abphila ngokuthengisa ezitaladeni,akuchaze njengesimo esingesihle ngoba kuluhlangothi olungake lwenza umnotho uthuthuke.

Lesi simo sokuxotshwa mahlayana kwezisebenzi kusolwe njalo zinhlanganiso eziphatheke kumikhankaso yokulondolozwa kwelungelo lezisebenzi okufana leye Zimbabwe Labour Centre.

Umgcinisihlalo weZLC,umnumzana Munyaradzi Gwisayi,uthi lokho osekusenzakala sekubuyisele muva imisebenzi yokuthuthukisa ilungelo lezisebenzi,kungehlukana lalesiyana sikhathi lapho onsundu ubesetshenziswa okwesigqili ngabelungu,ngesikhathi ilizwe lingakatholi uzibuse.

Lokhu kwenza kwabamankampani,sebexotsha kwezisebenzi mahlayana kulandelwa lesi sinqumo esethulwe emthethwandaba we Supreme Court kunyanga edluleyo,sekuzangezelela kunkinga uzulu abevele ebhekane layo njengoba lizakube lilokhe liqansa inani labazazama kuveza umqondisi we Zimbabwe Informal Sectors' Organisation - ZISO,umnumzana Promise Mkhwananzi.

Ingcwethi kwezomnotho ziveza ukuba lokhe liqansa inani labalokhe bexotshwa imisebenzi kulandelwa lesi sinqumo senyanga edluleyo ngakwelinye icele evalwa nsuku zonke amankampani elizweni,abanini bawo bekhala ngesimo kwezomnotho esingesihle,kungekho nzuzo abayitholayo kumabhizimusi abo.

Intathelizindaba yethu uMavis Gama usethulela loludaba ngokugcweleyo.

please wait

No media source currently available

0:00 0:05:11 0:00
Lapho esitholakala khona

Amalunga edale lephalamende kade esekukhefu asebiziwe ukuthi aye kulelidale kusasa ukuyahlaziya udaba lokuguqula umthetho wezisebenzi. UChris Gande weStudio Seven uxoxe lomkhokheli wenhlanganiso ye Zimbabwe Congress of Trade unions, iZCTU, uMnu. George Nkiwane ukuze sizwe ukuthi bona bathini ngaloludaba.

please wait

No media source currently available

0:00 0:01:17 0:00
Lapho esitholakala khona

XS
SM
MD
LG