amalinks wokungena

Breaking News

Tsvangirai: UMbeki Akaxolise Ngokuvumela Ukuqilibezela Kukhetho lweZimbabwe


Owake waba ngumongameli wele South Africa uMnu. Thabo Mbeki
Owake waba ngumongameli wele South Africa uMnu. Thabo Mbeki

Umkhokheli weMDC-T, umnumzana Morgan Tsvangirayi ubeka owake waba ngumongameli wakwele South Africa, umnumzana Thabo Mbeki, umlandu wokusebenzelana lomongameli Robert Mugabe, ukuqhubekela phambili ngokuqilibezela kukhetho, kwaphazamisa inhlalakahle kazulu weZimbabwe. Wethule lamazwi ngemva kokuthola impumela yenhlolisiso enziwa liqula labahluli bemithethwandaba yakwele South Africa, yokhetho lukamongameli lomnyaka ka 2002, uhulumende walelo lizwe obesala ukuyikhipha.

Impumela yenhlolisiso yequla labomahluli elakhethwa ngumnumzana Mbeki ngesikhathi engu mongameli wele South Africa, elibalisa uJustice Dikgang Moseneke lo Justice Sisi Khampepe,iphethe kuthiwa mayethulelwe uzulu ngolweSihlanu,ngemva kwesinqumo esethulwe lidale laphezulu le Constitutional Court kulelolizwe emva kokuba abephephandaba le Mail and Gurdian bedonse iminyaka elitshumi lambili betshukana lamadale ukuba bayitholiswe labo, kwazakale ukuba lwaqhutshwa ngendlela na loba hatshi.

Emhlanganweni lentathelizindaba owenzelwe esigodlweni seMDC-T e Harvest House eHarare, wokupha umbono wakhe ngemva kokwethulwa kwale report,umnumzana Tsvangirayi,uthe impumela yalinhlolisiso, isibagezile bona njengebandla ebelikade lihlaba umkhosi sonke lesi sikhathi,ukuthi ukhetho luvele lungaqhutshwa ngendlela kuleli kusukela ngomnyaka ka 2000.

UTsvangirayi uncome isibindi sabephephandaba le Mail and Gurdian ngokuqubeka betshitshela emadale sonke lesi sikhathi,befuna iphume li report, athe igcizelela lokho abekade bekutsho bona sonke lesi sikhathi phezu kokungaqhutshwa kuhle kokhetho eZimbabwe. Uthi lanxa kubazwisa ubuhlungu impumela yale inhlolisiso, ayibamangamalisi kodwa bedaniswa yikuba udaba lwabo olufanayo abalukhweza emthethwandaba wakuleli, phezu kokungaqhutshwa kuhle kokhetho ngomnyaka ka 2002 lokhe lungakazwiwa kuze kube lamuhla.

Wengeza ethi lokwenza kwenkokheli zenhlanganiso yomanyano wamazwe ezansi yezwekazi le Africa i SADC, kuyangisa njengoba zakhetha ukuthula, ziwubona umonakalo obusenzakala kweleZimbabwe, zisazi mhlophe ukuba kaluqhutshwanga kuhle ukhetho.

Umsekeli wesikhulumli seMDC-T, unkosazana Thabitha Khumalo uyagcizelela ukuthi akubamangalisi okumunyethwe yireport le ngoba bekuvele kuyikho abekade bekutsho sonke lesi sikhathi.

UmaKhumalo uthi eleZimbabwe likulesi simo elikiso ngenxa yokwenza kwenkokheli ye South Africa kanye leyamazwe awe SADC, ezingazange zavumela ukulandelwe kwentando kazulu weZimbabwe, njengalokho okukumpumela yokhetho kusukela kolwenziwa ngomnyaka ka 2000,abe MDC bekhalaza kokuphela kodwa bengazwiwa muntu.

Inhlanganiso ezizimeleyo okubalisa eye Election Resource Centre (ERC) lamuhla labo bethule umbiko osola ukwenza kukahulumende wakwele South Africa bethi kumele baxolise kuzulu weZimbabwe phezu kokwala kwabo ukuyethula li report exazulula phezu kwendlela ukhetho luka 2002 lwaqhutshwa ngayo,kwaphetha kuthiwa kunqobe umongameli Robert Mugabe.

Abenhlanganiso ye ERC le bafuna uhulumende wakwele South Africa, abake baba ngomongameli balo okubalisa umnumzana Thabo Mbeki, umnumzana Kgalema Montlanthe kanye lomongameli Jacob Zuma okhona manje, ababikwa bedonse iminyaka eyisithupha belwisana lokwethulwa kwale report, baxolise kuzulu weZimbabwe ngoba kuyibo abenqabela ukufezeka kwentando yakhe,lapho kumele yaziswe uzulu li report.

Bafuna njalo ukuba abenhlanganiso ye SADC bazijezise lezinkokheli ngokuvumela ubutshapha baloluhlobo kwezokhetho eZimbabwe, busenziwa elizweni elingumakhelwane endaweni yokubona ukuthi ziyalandelwa ngokufaneleyo izivumelwano zamalunga phezu kokuqhutshwa kokhetho eze SADC Principles and Guidelines.

Impumela yalokho kucubungula okwenziwa kukhangelwa ukhetho luka 2002, liqula lababeze kuleli ukuzabona ukhetho luqhutshwa le Judiciary Election Observer team, likhokhelwa ngababili ababalisa ujustice Dikgang Moseneke lo justice Sisi Khampepe icine sekuthiwa mayikhitshwe noma kanjani lidale la phezulu lo Constitutional Court lakwele South Africa emveni kokuba abephephandaba le Mail and Guardian bekhweze loludaba edale lephalamende bethi kumele uzulu aziswe.

XS
SM
MD
LG