amalinks wokungena

Breaking News

ZCTU: Uhulumende Kumele Avikele Abantu Bengalahlekelwa Yimisebenzi Ngenxa yeCoronavirus


Inhlanganiso emela izisebenzi, iZCTU, isilobele uhulumende imkhuthaza ukuthi engavumeli amankampani exotsha izisebenzi kumbe ezibamba ngamandla ukuthi ziye kukhefu zingabhadalwa ngesikhathi lesi ilizwe livaliwe ngenxa yeCoronavirus.

Linkuthazo iza ngesikhathi inkampani kahulumende yendizamtshina, iAir Zimbabwe, isithi kuqala ngenyanga ezayo, ezinye izisebenzi zayo kazisoze zibhadalwe ngoba kayiselamali.

Kugwalo elulobele uhulumende mayelana ngomthelela wokuvalwa kwelizwe kumnotho weZimbabwe jikelele ngenxa yeCoronavirus, iZCTU ithe uhulumende kumele elule isandla sakhe enqabele ukuxotshwa kwezisebenzi osokuqalisile.

Amankampani amanengi athi njengoba evaliwe nje, kaselamali yokubhadala izisebenzi.

Ngokunjalo, amanye athi asegumula izisebenzi kuthi amanye afana leAir Zimbabwe athi azaphoqa izisebenzi zawo ukuthi ziye kukhefu zingabhadalwa (unpaid leave).

Le yinto eyalwa yiZCTU. “Abaqhatshi siyabakhuthaza ukuthi ebhadale izisebenzi ngoba kayisizo ezilathe iCoronavirus,” kutsho unobhala jikelele walinhlanganiso uMnu Japhet Moyo.

IZCTU ithi lanxa ukuvalwa kwelizwe phezu komkhuhlane lo kuyinto eqondileyo, kuzakuba lomthelela omubi kunhlangothi ezitshiyeneyo zomnotho welizwe, wona ovele usadalala.

Inhlanganiso le ithi ugatsha lwezokulima, lona olulethele ilizwe imali engangeUS$142,2 million nyakenye, yilo oluzathwala nzima kakhulu.

Ngesikhathi lesi iZimbabwe ivame ukuthengisa igwayi emazweni afana leChina leSouth Africa. Khepha avaliwe lawo lawa mazwe okwamanje ngenxa yeCoronavirus.

IZCTU ithi njalo ugatsha lwezokwemba lalo luzathwala nzima kanti njalo lemali ethunyezwa yizizalwane zeZimbabwe ezihlala phadle kwelizwe izakwehla ngoba ezinye zazo sezalahlekelwe yimisebenzi.

Inhlanganiso le ithi izisebenzi ezenza imisebenzi ebalulekileyo ezifaka engozini yeCoronavirus kumele ziyihlawulelwe lingozi, irisk allowance.

Ithi ngaphandle kokuvikela izisebenzi, uhulumende kumele asekele amankampani ngenhlelo ezifana lokwehlisa imithelo ukuze engatshabalali.

Inhlanganiso emela amabhizimusi iConfederation of Zimbabwe Industries yazise ngeviki edluleyo ukuthi abaqhatshi abanengi balakho ukwehluleka ukubhadala izisebenzi nxa uhlelo lokuvalwa kwelizwe lungaqhubeka.

Ingcwethi kwezenotho uMnu Masimba Kuchera uthi amabhizimusi amanengi alakho ukuvalwa kokuphela.

“Ilockdown le isibhidlize umnotho ngendlela emangalisayo. Ungakhangela kumaviki amabili adluleyo akula bhizimusi ebukhona. Ngakho, kuzaba nzima ukuthi amanye amankampani avuke,” kutsho uMnu Kuchera.

Kodwa enye njalo ingcwethi kwezenotho uMnu Regie Shoko, uthi amankampani kumele adinge indlela angazihlenga ngazo, hatshi ukumelela uhulumende ovele engelamali.

“Amankampani eZimbabwe khathesi alethuba elikhulu. Alethuba sibili lokuthi asukuwe athathe amathuba lawo akhona. Kumele abe innovative,” kutsho uMnu Shoko.

Lanxa umphathintambo wezemali uMnu Mthuli Ncube ethembise ukuthi uhulumende uzasekela amankampani ngazo zonke indlela, umkhokheli wenhlanganiso emela abaqhatshi eyeEmployers Confederation of Zimbabwe, EMCOZ, uMnu Israel Murefu utshele iStudio 7 ukuthi okwamanje akulancedo amankampani aselutholile kuhulumende.

Uthe amankampani amanengi kasenelisi ukubhadala izisebenzi zawo ngoba kungelamali engenayo.

UMurefu wengeze wathi uncedo osolucelwe ngamankampani kuhulumende lugoqela olokwehliselwa imithelo ukuphiwa izikwelede ezilenzalo ephansi, interest lezinye indlela ezitshiyeneyo.

please wait

No media source currently available

0:00 0:06:00 0:00

XS
SM
MD
LG