UMongameli Emmerson Mnangagwa uzakwazisa uzulu kungakafiki ngeSonto ukuthi uhlelo lokuvalwa kwelizwe ngenxa yeCoronavirus luyaqhubeka na kumbe luyaguqulwa njengalokhu akwenze kumaviki amabili edluleyo.
Lanxa abazisebenzayo besithi kumele bavunyelwe ukubuyela emsebenzini, abanye bathi lokhu kungaba yingozi enkulu.
Ukuvalwa kwelizwe ngenyanga edluleyo kutshiye abantu abazisebenzayo bethwele nzima ngoba bengasela ndlela zokuziphilisa.
Uhulumende ubethembise ukubancedisa ngemali kodwa inengi lithi alikayitholi leyomali. Ngokunjalo, abanye bathi uMnangagwa kumele abavumele babuyele emsebenzini ngoba sebebulawa yindlala.
Kodwa abanye abazisebenzayo kanye lozulu makhaza bathi kumele udaba lokuvulwa kwelizwe lolu luphathwe ngobunono obukhulu ngoba iCoronavirus iyingozi.
Isiphathamandla senhlanganiso yabaphila ngokuthengisa eyeBulawayo Vendors and Traders Association uMnu Aleck Ndlovu uthi bazimisele ukulandela imilayo ephathelane lokwenqabela ukumemetheka komkhuhlane lo alubana bethe bavunyelwa ukuqala umsebenzi.
Kodwa uthi ngabe uhulumende ubaphathisile ngemali ake wayithembisa, bekungasoze kube lesidingo sokuthi bagqugquzele ukubuyela emsebenzini.
“Siyayazi ingozi yomkhuhlane lo, ngakho esikutshoyo yikuthi ngabe uhulumende uyasincedisa nengokuthembisa kwakhe, besingasoze sibe lohlupho lokuhlala ngekhaya,” kutsho uMnu Ndlovu.
Ingcwethi kwezenotho uMnu Masimba Kuchera yena utshele iStudio 7 ukuthi ubona uMongameli Mnangagwa evumela abanye abaphila ngokuthengisa ukuthi baqalise ukusebenzi nxa bevuma ukusebenzela endaweni ezihlelwe ngomasipala lohulumende.
Amankampani amanengi evulwe kumaviki amabili edluleyo kodwa inhlanganiso yezisebenzi, iZimbabwe Congress of Trade Unions (ZCTU), ithi amanye awo eyehluleka ukuvikela izisebenzi ngendlela ehlelwe nguhulumende.
Ithi kwamanye amankampani izisebenzi zisebenza ziminyene.
Inhlanganiso emela abaqhatshi, iZimbabwe National Chamber of Commerce (ZNCC) yona ithi udubo abaqhatshi abalalo ngolokuthi okokusebenzisa ekuhloleni lekuvikeleni izisebenzi kuyadula njalo akutholakali lula eZimbabwe.
Ngokunjalo, ithi abaqhatshi abanengi sebezama ukuzithengela izinto lezi phandle kwelizwe.