HARARE - UManisipala weHarare ngoLwesibili wethule ugwalo lweziqondiso zokulawula indlela zokusebenzisana labaphila ngokuthengisa labamabhizimusi amancane laphakathi laphakathi, olweSmall and Medium Enterprises - SME Policy.
UMayor walelidolobo leHarare, uMnu. Jacob Mafum,e uthembise ukuthi okumunyethwe yilolugwalo kuzalungisisa inhlupho ezigoqela ukulwisana lamapholisa kamasipala kanye lokuthola usizo lwemali zokusebenzisa.
Lokhu kuza ngesikhathi osomabhizimusi abancane labaphakathi laphakathi besithi ukuswelakala kwemali, ukuvikeleka komphakathi, ukuxotshanisana lamapholisa kaManisipala, aweZimbabwe Republic Police-ZRP, ukusilela kwendawo zokuthengisela ezile zambuzi lamanzi ngezinye zenkinga ababhekana lazo mihla ngemihla.
UMafume utshele akade besemkhosini wokuphawula lolugwalo owenzelwe esigodlweni sikamanisipala eseTown House ukuba okunye kwalokho okumunyethwe kulolugwalo yikukhuthuthukiswa kwamabhizimusi amancane la, ngoba kuyiwo asephilisa uzulu njalo eqhatsha abantu abanengi selokhu amankampani ayekhona avalayo elizweni..
“Ngibona izinto zethu zihamba kakuhle, ngibona ukuxotshana kusiba kunlutshwana, ngibona incgcekeza isiba nlutshwana. Thina njengomanisipala sizangezelela kumitshina esiyisebenzisayo.”
Umqondisi womanyano wenhlanganiso ezilwela ilungelo loluntu lezakhamizi, eyeChitungwiza and Manyame Rural Residents Association, uMnumzana Marvelous Khumalo, uthi ulethemba lokuba uManisipala weHarare wangena ebantwini ukuzwa imibono yabo anduba kulotshwe lolugwalo oluzalawula indlela abazosebenzisana ngayo labaphila ngokuthengisa laba.
“Njengoba ibisa izimali kuhulumende njalo incedisa abantu ifuze labo abantu laba bekwanise ukubhadala something ku-local authorithy yethu bebhadale something njalo kuCentral Government ukuze izimali zonezo yizo ezizaphenduka kibo zisenza umsebenzi wokuthi udaba lolu olwe-informal sector luphumelele lalo, lwenze ibe khona imisebenzi, luhambe kakuhle.”
Omunye wabakade bekulumkhosi, ophila ngokuthengisa, uNkosikazi Vinah Ivy Moyo waseKuwadzana uthi ulethemba lokuba okuthenjiswe nguMayor weHarare kuzofezeka.
“Yikuthi ikhansili iyakhuluma izinto iphinde ibuyele emuva. Nxa lani ngokungithatha indaba elikwenzayo lingasincedisa libe ngabangane bethu kungasijabulisa. Mina ngifisa ukubuyela ku-trade yami eyokuthengisa impahla eyokuwoda ngithengisa ngoba yiyo eletha imali masinya. Silabazukulu esibagcinayo, ngilabazukulu intandane eziyi-five engizigcinayo engifisa ukuthi ziye esikolo zale zisiya esikolo. Loba mina ngingafundanga kodwa bona bamele baye esikolo.”
Omunye njalo wabaziphilisayo engobizela izimota edolobheni leHarare umnumzana Percy Mpofu uthi ulethemba lokuba kuzokuba lenguquko ekusebenzeni kwakhe yena labanye abanjengaye ikakhulu ehlangothini lokuhlukunyezwa ngamapholisa.
“Bayabopha amapholisa ankhona. Silemuli thina ezinye ezihamba esikolo lomama uyabe egula esekhaya oyabe efuna ukugcinwa yimi nguwindi mina, imisebenzi kayitholakali. Kodwa mina ngikhangelele ukuthi nxa bekwanisa ukuthi bantshintshe kube ngcono singaze sasindwa yimpilo, singahamba phambili.”
Umkhokheli welinye lamabandla aphikisayo le Democratic Official Party (DOP) ozoncintisa kukhetho lukamongameli umnumzana Harry Peter Wilson, uthi okumqoka okuzokwenziwa nguhulumende wakhe yena esengumongameli, yikuvuselela umnotho uzulu athole imisebenzi hatshi ukuphila ngokuthengisa njengalokho okuyikho khona.
“Wonke ama-vendor ayabe eku-tax system abe ekundawo yokuthi babhalise. Kube yiunto ekwanileyo, uhlangothi lolu lwezokuthengisa luzontshintshakala sekungene ama-plan angcono ukuthi izinto ziya phambili.”
Umkhosi wokuphawulwa kwe “Small to Medium Scale Policy” uqondane lokunanzwa kosuku olwabekwa ngumanyano wamazwe omhlaba oweUnited Nations lokuqakathekiswa kwamabizimusi amancane lasathuthukayo olwe “Micro-, Small, and Medium-sized Enterprises Day” kanye lokukhumbuzana ngomsebenzi omkhulu owenziwa yiloluhlangorthi kwezokuthuthukisa umnotho.
Forum