Izakhamizi zakoBulawayo zibuthane enzikini yedolobho Ngolwesihlanu, kusithombe sikamuyi uMnu. Joshua Mqabuko Nkomo zitshengisela, zisithi zime ndawonye leNduna uNhlanhlayamangwe Ndiweni, ohlaselwe ekuqaliseni kwale iviki ngamadoda anakanelwa ukuba ngawebandla elibusayo eleZANU-PF.
Inzalo yeMandebeleni ithe ingeke yavumela ukuba inkokheli yayo yomdabu ikhahlamezwe, kungakho betshengisele.
UMnumzana Mthulisi Hanana wenhlanganiso yeDumiso Dabengwa Foundation ngomunye wabakade betshengisela. Yenake uthi induna nxa ikhuluma, ikhulumela labo ngokunjalo bayayisekela.
“Ebesikwenza lamuhla lapha bekuyiku xhasa induna yohlanga,uChief Nhlanhlayamangwe Ndiweni ngemva kokubanjwa butshapha, ebanjwa ngabantu beZanuPF. Thina sithi okukhulunywa yinduna thina sivumelana lakho,nxa ekhuluma kazikhulumeli ,ukhulumela thina esingabantwana benduna,siyayisekela ,siyayikhuthaza futhi ukuthi ingangenwa yintshongolo kayiqhubeke ikhuluma siyayisekela. ”
Uqhubeke exwayisa abeZanu PF ukuba bengathinti abazali babo ngoba bona balindele ukuvikele induna labosiko likaMthwakazi.
“Okwesibili besinika i warning ebantwini beZanu abagijimisa induna ukuthi bengaqhubeki bethinta obaba bethu thina sikhona,kababuye kithi esayizina zabo sikhulume siyisayizi.Thina silindele njalo silungele ukuvikela induna yethu,amasiko ethu,kanye lobuntu bethu siyisizwe samaNdebele .”
Omunye wabaqoqe lokhu kutshengisela uMnunzana Josphat Mzaca Ngulube uthi bami ndawonye lenduna ngokulwela indawo ezihlonitshwayo ezaMandebele.
“Lamuhlanje sixhasa induna yethu yamaNdebele ngokulwela indawo ezihlonitshwayo esezithethwe ngabantu beZanu ngendaba ye Land Reform.Lamuhlanje sitshela iZanu PF labakhokheli including uMnangagwa ukuthi leli ilizwe ayisilo leZanu,njalo sibatshengisela ukuthi asisesabi lutho,abuyile ama tanker esethusela abantu ukuthi babaleke kodwa asisesabi lutho.Kabalungise ilizwe batshiyane loChief.”
Omunye wezakhamuzi zakoBulawayo uMnumnzana Briana Bongani Netha uthi bahlangene belelwa ilungelo lokukhuluma ngokukhululekileyo eZimbabwe.
“Lapha sihlangene singabantu bako Bulawayo,singabantu beZimbabwe silwela ilungelo le freedom of speech.UChief Ndiweni into abamenza yona ayilunganga ngoba yena ngokwakhe ulelungelo lokukhuluma ukuthi yena uzizwa njani,lamuhla seku wrong ngoba kukhulume uNdiweni,kodwa laba abakuside le Zanu Pf abakaze bahlukuluzwe nxa bengakhuluma.Into esingayo lamuhla yikuthi ipolitics kazingabi lobandlululo,so sicela uED labantu bakhe batshiye ukusihlukumeza njengesizwe. ”
UNkosazana Shaline Buhlebenkosi Charlse Ndlovu wenhlanganiso ezibiza ngokuthi 1893 Mthwakazi Restoration Movement uthi bona baya mkhankasela uNdiweni bembonga ngesibindi alaso sokumelana lohulumende.
“Lamuhlanje besizo xhasela induna yethu,uChief Khayisa ohlukuluziweyo emalangeni ngabantu bomthetho labe government bezama ukumthathela imota ngendaba yokuthi uzama ukulwela intaba yezinduna,as a cultural monument yabantu bakoMthwakazi.Sithi siphambili siyamkhankasela uNdiweni,simbona isibindi alaso esokuthi alwisane lobugwelegwele lokubadlululwa kwe government esibusayo khathesi.”
Osakhulayo uAlexandra Sibanda ngomunye wabakade betshengisela namhlanje ko Bulawayo.
“Ukuba kwami lapha,bengizo tshengisela ukuthi ngiyasekela konke okutshiwo yinduna uKhayisa,ngoba ukutsho konke lokhu emele isizwe seMatabeleland.So sizama ukuthi sitshengise ukuthi nanku Chief Khayisa umele isizwe sakini lathi sikhona behind you and siyakusekela.”
Inzalo yeMandebeleni ibibuthene NgoLwesihlanu koBulawayo itshengisela, isithi imi ndawonye lenduna uNdiweni, imsekela kukho konke. Lokhu kungemva kokuba uNdiweni ehlaselwe ngabantu abanakanelwa ukuba ngabebandla leZanu PF ngoba emelane lohulumende evikela intaba yeNtabazinduna ukuba ingabelwa nguhulumende emuntwini ngoba engeyomdabu lamasiko abantu balesi sigaba. Abantu bakhuthaze induna ukuba ime isibindi, iqhubeke ilwisane lobugwelegwele lemisebenzi yenkohlakalo enziwa nguhulumende, bethi labo bazimisele ukuma ndawonye lenduna.