amalinks wokungena

Breaking News

Abantwana Abanengi Balakho Ukuxotshwa Esikolo Nxa Belezikwelede


Abazali abangenelisi ukuhlawulela abantwana ezikolweni ikakhulu emaphandleni sebekhuthaze uhulumende ukuthi alele izikolo ukuxotsha abantwana abangabhadalanga imali yesikolo.

Isisekelo sombuso esitsha sithi isizalwane sonke seZimbabwe silelungelo lokuthola imfundo ehlawulelwe nguhulumende kumabanga aphansi okugoqela lemfundo yabadalaIa Akukapheli inyanga iterm yesibili iqalile kodwa abazali sebehlaba omkhulu umkhosi ngokungenelisi ukuhlawula imali yesikolo kubangelwa yisimo somnotho esiqhubeka sikusimo esibi.

Abanye balaba bazali bafuna uhulumende angenele njengoba besithi abantwababo sebexotshiwe ezikolo ngoba kufuneka imali phambili, okuyinto abangelayo ngoba bengasebenzi.

Inengi labazali ezikolo zakweleMandebeleni bathi babhadala amadola angamatshumi amabili ($20+) kusiyaphezulu ngomntwana ngamunye ePrimary nge Themu. Esecondary ezinye izikolo zifika kumadola angamatshumi ayisikhombisa ngomntwana ($70) nge Themu.

Njengobake inengi labazali emakhaya bafundisa ingane zabo, labazukulu labantwana babazukulu, kucina kufuneka inqwaba yemali abangakaze bayithintenje ngitsho langezandla zabo.

Isizalwane seZimbabwe umnumnzana Greatman Mkhwebu odabuka eTshangwa ePlumtree uthi nxa sekuhlanganiswa lezingwalo lama uniform kuhle kwenze inengi labafundi bazihlalele emakhaya.

Umthetho wesisekelo waseZimbabwe uthi umntwana wonke kumele abe sesikolweni. Kodwa kuleyandawo yaseTshangwa kunzima ngoba uthola umntwana kumele ukuthi abe ku Grade 2 ku grade 3 uhleli ekhaya umsebenzi yikuthi aqatshwe emzini eluse inkomo noma aye eBotswana esesemcane isikhathi singakafiki. So ngibona kuyikwephula ilungelo kakhulu kuhulumende waseZimbabwe ngokungaxhasi abantu baseZimbabwe.

UMkhwebu uthi uhulumende kufuze ajezise izikolo ezixotsha abantwana esikolo ngoba zephula leli lungelo labo.

Leyinto egcizelelwa ngesinye isizalwane seZimbabwe umnumnzana Khulekani Dube odabuka KoBhidi yena othi inengi labazali emakhaya alitholi ngitsho lemali yokudla ngakho akekho ofuze azame ukubabamba ngamandla ukuthi bathole eyesikolo enengi kangaka.

Ukusehlula kakhulu ukuhlawula izikolo lizinga lokuthi izikolo zakithi ziyadula. Kuyehlukana ngezindawo ngezindawo ama price ezikolo awafani. Sokubuye kusimangaze ukuthi khonalokho kwenziwa yini. Thina sisebenzela ngaphandle. Imali esiyiholayo ingamarandi, ezikolweni bafuna amadola. Kubenje bayasivumela emakhaya labo ukuthi ezikolweni bethathe lawo marandi.

Ngakwelinye icele ilunga lebandla leZAPU elikhankasela ukumela indawo ye Gwanda Central edale lephalamende umnumnzana Carnicious Nkala, uthi abazali ikakhulu emaphandleni lapho abazakhele khona izikolo yibo abalamandla wokulawula imali ebhadalwayo lokuthi kwenziweni ngabantwana abavela emulini elobuyanga.

Izikolo ezinengi zilamakomiti avuma zonke izinto engabhekanga ukuthi into zonke zihamba kanjani. Esingathi thina akusomlandu kakhulu ongabhekelelana lohulumende. Lazo izikolo kumele ukuthi kezikukhangele khonalokho ikakhulu abantu abakumakomiti ukuthi izikolo ezisendaweni elikiyo lenza into efanayo yini.

Ucwaningo olwenziwe lugatsha lwezemfundo ye Primary le Secondary lukhombisa ukuthi ngo 2013 kuphela kulabantwana abedlula izinkulungwane ezilitshumi (13000) abatshiye isikolo bayahlala emakhaya, inengi labo kungenxa yokuswela imali efunekayo.

Ngimele iStudio 7 eJohannesburg kweleSouth Africa nginguBenedict malunga athi lolukhetho aluqhutshwa ngemfanelo. Ukungavumelani lokuqhamuka kodlakela lokhu kubangel ukuthi ukhetho lwama primaries lolu lungazaqutshwa endaweni ezitshiyeneyo zelizwe. Izolo ukhetho lokudinga amakhansila koBulawayo lumisiwe ngemva kodlakela olutshiye imota yomunye ofuna ukumela iward 28 egoqela umuzi we Cowdray Park, uMnu. Happyson Ncube itshaywe yacacadwa amafasitela. Sixoxe loNcube ukuze sizwe okunengi ngaloludaba.

XS
SM
MD
LG