amalinks wokungena

Breaking News

Inengi Lisola Ukukhethwa KukaMoyo Ukukhokhela Iqula leSADC Elikhangela Ukuqhutshwa Kokhetho eBotswana


 Iqula leSADC elizabona ngokuqutshwa kokhetho kweleBotswana
Iqula leSADC elizabona ngokuqutshwa kokhetho kweleBotswana

Ingcwethi ezicubungula ezombusazwe zithi labo abaphuma emazweni alembiko yokuqila kukhetho, akumelanga babe yingxenye yabazaqhuba umsebenzi wokukhangela ukuthi luqhutshwa kakuhle na, ukhetho kweleBotswana.

Lokhu kulandela ukukhethwa kukamphathintambo obona ngezobudlelwano beZimbabwe lamanye amazwe, uMnu. Sibusiso Moyo ukuthi akhokhele iqula elizakhangela ukuqhutshwa kuhle kokhetho lwakweleBotswana lenhlanganiso yomanyano oweSADC. Lolu khetho lwenziwa ngoLwesithathu lweviki ezayo.

Kulabazahlola lolu khetho abangamatshumi amahlanu lane ababumba iqula eleSADC, asebefikile kweleBotswana, abavezwe emphakathini eGaborone kweleBotswana, NgoMvulo.

Owayenguphathintambo wezemali kweleZimbabwe, umnunzana Patrick Chinamasa laye ungomunye wabakuleli qula.

Uluhlu lwabazananza ukhetho eBotswana, lwakhethwa ngumongameli Emmerson Mnangagwa, njengo mgcinisihlalo wohlangothi olubona ngezombusazwe kanye lezomvikela, kuSADC.

UMoyo uthi kuqakathekile ukuthi amazwe aweSADC abambe ukhetho kulandelwa izinqumo ezavunyelwanayo kulinhlanganiso.

"Sikhangele uhlelo oluzaqhutshwa kulandelwa indlela eziqondileyo, ngengokuvunyelwana ngaphansi kwemithetho yeSADC, kanye lezinqumo ezintsha zeSADC ezokuqhuba ukhetho olukhululekileyo lungela buqili."

Kodwa uMoyo uzithole ebhekane lemibuzo eminengi phezu kwesimo samanye amalunga amazwe angaqhubi kuhle ukhetho.

Kwaba lemibiko yobuqili eZimbabwe kulandela ukhetho lomnyaka ka 2008, 2013, kanye llomnyaka odluleyo, abanye becala ibandla elibusayo eleZANU PF, besithi lantshontsha ukhetho.

Umongameli webandla eliphikisayo, eleBotswana Movement for Democracy, umnunzana Sidney Pilane uthi kuyadanisa ukubona amalunga aphuma emazweni ayehluleka ukuqhuba ukhetho olukhululekileyo beyibo abazokhangela ukuqhutshwa kokhetho eBotswana.

"Amanye amazwe aweSADC awaqhubi ukhetho olukhululekileyo, kodwa siyabona iziphathamandla ezisuka kulamazwe zikhona kuqula elizonanza ukhetho. Ngibona lokhu kuyehlisa, hatshi ukukhweza isithunzi lokuthembeka kwequla leSADC."

Kodwa uMoyo ulandule imibiko yokuthi ukhetho luyantshontshwa, esithi akula okunye okulandelwayo ngaphandle kweziqondiso zeSADC.

"Silandela iCharter eye United Nations phezu kwe democracy kanye lezinqumo zeSADC phezu kokuqhutshwa kokhetho. Noma ilizwe lilendaba zalo, ngaphansi komumo oqondileyo, akulandeli ukuthi lowo olilunga nguye oyabe edale indaba zonalezo."

OweZimbabwe kweleBotswana, umnunzana Mthabisi Ndlovu, uthi bekungeke kwaswelekala ozasola imbali yeZimbabwe ekuqhubeni ukhetho.

"Akumangalisi ukuthi kube lokukhonona phezu kwesandla seZimbabwe ekuqhubeni ukhetho eBotswana. Kulembuzo ukuthi eleZimbabwe, lona lisehluleka ukuqhuba ukhetho olungelakukhonona, lingahamba phambili kanjani ekuncediseni ukubona ukuthi ukhetho lweBotswana lukhululekile."

Usiba lukhulu wenhlanganiso yeSADC udokotela Stargomen Tax Lawrence uthi iqula leSADC limqotho, kungamelanga kube lokuthandabuza ngomsebenzi wabo.

Iqula leSADC lizaba seBotswana kuze kudlule ukhetho lweviki ezayo, likhangelelwe ukukhipha umbiko phezu kokuthi ukhetho lolu belunjani, ngoLwesihlanu, mhlaka 25 Mfumfu.

Lolukhetho ngolokudinga umongameli omutsha, amalunga edale lephalamende kanye lawe khansili.

Udaba lwequla elibona ngokhetho lweBotswana siluphiwa nguMartin Ngwenya
please wait

No media source currently available

0:00 0:03:20 0:00
XS
SM
MD
LG