Imibono ehlukeneyo iphuma ngemva kodaba lwabeZimbabwe abaphindele ekhaya abangamatshumi ayisithupha lanhlanu-65, abale ukugcinwa ekolitshini le Belvedere Teachers’ Training College, besahlolwa ukuthi bangabe belegcikwane leCovid 19 na, kuquarantine besithi akulamanzi izambuzi ezisebenza kuhle kanye lokunye okunengingengi.
Unobhala jikelele welinye lamabandla aphikisayo ele Zimbabwe Communist Party osebenza ekwele South Africa umnumzana Ngqabutho Mabhena upha umbono wakhe.
“Indlela uhulumende weZimbabwe oyenza ngakhona ngokugcina izizalwane zeZimbabwe ezivela kwamanye amazwe kukhombisa sobala ukuthi ubengazimiselanga kumbe ubengenzanga amalungiselelo wokuthi alungiselele umkhuhlane ukulwisana lalumkhuhlane okuthiwa yi COVID-19. Umkhuhlane lowu ufuna ukuthi abantu bahlale endaweni ezahlanzekile bageze izandla ngezikhathi zonke. Nxa uhulumende efaka abantu endaweni ezingelamanzi, endaweni ezingelazindlu zangensitha uyabe engancedisi ngalutho. Ngoba abantu labo bazagula ma bephuma bangawudlulisela phambili ”
U Mabhena uthi ohulumende bamanye amazwe abaphathi njalo abantu babo.
“Kumele uhulumende afake abantu endaweni ezihlanzekile endaweni ezilamanzi. Sibonile izwe lase South Africa lapha ebeliyethatha khona abafundi akade bese China, libafake endaweni ebezindaweni ezihlala abantu kuhle khona endaweni ezilamanzi wenza ukuthi abantu labo baphume bengelamkhuhlane ngemva kwensuku ezingu 21. Uhulumende weZimbabwe laye kumele ayenze khona lokho.”
Umkhokheli wenhlanganiso yomkhankaso owe #THIS CONSTITUTION unkosikazi Abigail Mupambi uthi udubo yikuthi abanye abantu kabala lwazi olupheleleyo ngesimo esiseZimbabwe.
“Iqiniso elipheleleyo yikuthi abanye bethu nkhona besethuka khathesi sebehlangana le reality lapha ekhaya. Abanengi babo bangathola amaDegree, amaDiploma bagijima besiya emazweni besiyalungisa o Britain besiyalungisa oGermany, belungisa amanye amazwe. Namuhlanje sebephendukile ekhaya sebeqalisa ukukhala ukuthi, ye kunje, ye kunje”
U Mupambi uthi kuhle ngoba laba bantu abavela kwamanye amazwe sebezibonela ngawabo okubhekane labantu elizweni nsuku zonke.
“Ikanti ma sikhuluma ukuthi bakithi asilungiseni ilizwe lethu, asihlanganeni lama problems akithi silungise sibonelane ndawonye, bona bayabe besalela khonangale bechothoza bekuma twitter lama facebook. Namhlanje sebehlangana le reality sebekhonona, lapha bayabe besithi ilizwe lakhona lilungiswe ngubani?. Bakhangelele ukuthi bafike lapha e khaya bethole izinto zonke ziku order ikanti bona ma belolwazi bahamba besikwakha izizwe zabanye abantu, bayabe besithi bona ama problems alapha elizweni azalungiswa ngubani?
Esethula umbiko wakhe ngesikhathi engezelela isikhathi sokuhlelo lokuhlala emakhaya olwe Lockdown umongameli Emmerson Mnangagwa ukubeke sobala ukuba kumele balondolozwe bangaze bavunyelwa ukuya emizini yabo abavela kwamanye amazwe ukwehlisa amathuba wokusabalala kweCovid 19.
“Sesibhekane lenye inkinga enzima kakhulu, lapho sesibona khona ukuqonga kwenani labantu bakithi asebephenduka ekhaya bevela kumazwe amanye akhona kuyialawo lapho eselibhahe khona kakhulu leligciwane le Coronavirus. Le sekuyingozi esingake sayibalekela sekumele sibagcine laba bantu asebephenduka ekhaya sibalondoloza ngendlela ekusibanga esiphezulu ”
Inengi lalezi zizalwane ze Zimbabwe eziphindele ekhaya bezivela kweleSouth Africa, Botswana, Britain lamanye amazwe lapho eselidale umonakalo omkhulu leligciwane le coronavirus.
Ukukhumbula kwazo ekhaya kuza ngemva kokukhulumisana lezigodlo zabammeli beZimbabwe emazweni lawo ngemva kokuba inengi lamazwe akade zikiwo beqhuba inhlelo zokuhlala emakhaya ze lockdown ukwenqabela ukusabalala kwegciwane le Coronavirus lona eselithethe imiphefumulo yenkulungwane lenkulungwane zabantu emhlabeni jikelele.