amalinks wokungena

Breaking News

'Sicela Kuvulwe Indawo Yokuthatha Izithupha Ezamaphepha eSouth Africa'


Ezinye izizalwane zeZimbabwe eziphephela kwele South Africa.
Ezinye izizalwane zeZimbabwe eziphephela kwele South Africa.

Izizalwane zeZimbabwe kwele South Africa zithi zikhathazekile ngokwehluleka kwesiphathamandla sehofisi yezithupha lencwadi zokuzalwa uMnu. Tobaiwa Mudede ukuthumela izisebenzi zehofisi yakhe ukuthi zizobasiza ngalezincwadi kweleSouth Africa.

Bakhathazwe njalo yisaziso sokuthi izithupha zabo zamazenge abazithweleyo kazisoke zemukelwe ekhethweni oluzayo.

UMnu. Tobaiwa Mudede umemezele ukuthi izisebenzi zehofisi yezithupha zizakwethekelela indawo ezitshiyeneyo elizweni zitholisa abantu incwadi zokuzalwa, izithupha kanye lencwadi zabomuyi.

Lobanje lolu kuluhlelo oluzasiza kakhulu abangelazo lezi incwadi eZimbabwe, izizalwane zeZimbabwe kweleSouth Africa zithi azizwisisi ukuthi kungani ihofisi yezithupha ingathumelanga ezinye izisebenzi emahofisini eZimbabwe kweleSouth Africa ukuze kusizwe izinkulungwane zabeZimbabwe abakuleli abangelazo lezi incwadi.

Isiphathamandla sebandla leProgressive Democrats of Zimbabwe, uMnu. Mpiyezwe Nare, uthi uhulumende wazi mhlopho ukuthi le yimigodo yokwenqabela abasemazweni ukuthi baphatheke kulolukhetho.

“Abantu most abakuDiaspora ngabantu abahamba kudala most izithupha zamaplastic zingaka introduswa. So, ngomunye umsebenzi ukuthi abantu babuye bazolungisa izithupha zama plastiki, baphinde babuye bazoregister baphinde babuye bazovota. Uyabona ukuthile yindlelanje uRegistrar General ayisebenzisayo ukuthi arigele iZanu PF.”

Lobanje loluhlelo luzaqala mhlaka 4 Mpandula kuze kube sekupheleni kukaLwezi, inengi lithi lithola ikhefu lokuya ekhaya kanye ngomnyaka ngakho akusoke kube lula ukuyathatha lezi incwadi.

Abanye bakhala ngokuthi labalalo ithuba, kuzabathathela imali enengi ukuthi bagade besiya ekhaya njengoba bezanikezwa izithupha zesikhatshana kubuye kudingeke futhi ukuthi balande eziyizo nxa seziphumile.

Ezinye izikhalo zivela kulabo abalezithupha zensimbi osekuthiwa azisoke zisebenze ekhethweni oluzayo. Isizalwane seZimbabwe, Mnu. Mlungisi Tshabalala, uthi lokhu kuzakwenza inengi labasemazweni behluleke ukuvota njengoba sekuzadingeka ukuthi bayethatha lezi ezamanje ekhaya kanti akulula ukuthola imvumo emsebenzini loba imali yokugada.

“Ma kuthiwa izithupha lezi ezensimbi azizafunakali ukuthi zisetshenziswe eZimbabwe, kunikezwa abantunje less than 6 months abantu bengaphandle, abanye baseZambia abanye bakuphikuphi njengoba sigcwele kangaka umhlaba wonke. So, yindlela yokuthi kungavotwa kahle ekhaya.”

Abanye bathi besabela njalo ukuthi uhulumende uzathatha izithupha zabo abaphe lezi ezesikhatshana, ahlale kuze kufike ukhetho bengakazitholi lezi ezifunekayo besekuthiwa kabasavoti.

UNare upha uhulumende ingqobe zokuthi acabangisise ngenyathelo lakhe leli akwenze kube lula ukuthi abasemazweni bathole lezi incwadi.

“Ngabebevele befuna ukuthi abantu be rejeste, nga bafacilitator that ukuthi eConsulate abantu bakhone ukuthola izithupha, e-Embassy abantu bakhone ukuthi bathole izithupha. And thina as iPDZ we are appealing to ama organisation anjengabo SADC, abanjengabo United Nations ukuthi abangenele.”

Kodwake esinye isizalwane seZimbabwe, uNkosazana Sipho Moyo, uthi njengoba kusobala ukuthi ngesikhathi sonke sokhetho uhulumende usebenza gadalala ukuvalela abasemazweni ngaphandle, kuzafuze abasemazweni laba bamelane lesimo esesikhona.

“So, engingakugqugquzela kumaZimbabweans amanengi yikuthi, nxa loluhlelo seluqalisile abenelisayo ukuyafika ekhaya lasemahofisini lawo, siyeregister ukuvota silungiselele lolokhetho oluzayo.”

Ukhetho luka 2018 lukhangelwe ngabanengi njengokhetho oluqakatheke kakhulu ekukhombiseni ukuthi kusukela lapho iZimbabwe iyavuka kumbe iyatshabalala.

XS
SM
MD
LG