amalinks wokungena

Breaking News

'Abantu Bathwele Nzima Ngomnyaka ka2017'


SAF Reflections.j
SAF Reflections.j

Izizalwane zeZimbabwe kweleSouth Africa zithi umnyaka ka2017 ubenzima kakhulu kwabanengi abahlala kulelozwe.

Loba kunjalo inengi lithi ukukhethwa kukamnumnzana Cyril Ramaphosa njengomkhokheli omutsha webandla le African National Congress njalo ozakuba nguye umongameli welizwe, sekubaphe ithemba lokuthi ngo 2018 engxenye umumo usuzakuba ngcono.

Ezinye izizalwane zeZimbabwe ezihlala kwele South Africa
Ezinye izizalwane zeZimbabwe ezihlala kwele South Africa

Amaphutha enziwe yinkokheli zombusazwe kweleSouth Africa ngo 2017, abangele ukuthundubala kwentshukuntshu yabasungula amabhizimusi, kwabangela ukwehla kwezomnotho, ukulahleka kwemisebenzi, ukuqonga kwentengo yempahla, ukwehla kwamandla eRand lobunzima bempilo kuzulu jikelele.

Le yinto abeZimbabwe abahlala kweleSouth Africa abathi ibibathwalise amagabha avuzayo umnyaka wonke ka2017.

Isizalwane seZimbabwe uMnumnzana Carnicious Nkala, odabuka eGwanda kodwa oqhuba ibhizimusi lakhe eJohannesburg, uthi isimo sezomnotho sidlise abanengi imbuya ngoluthi ngo 2017.

“Kusi affectile kakhulu singabantu beZimbabwe ikakhulu kulabo abemsebenzi ngoba inengi lisebenza kuma restaurants, inengi lisebenza kuma security. Balahlekelwe yimisebenzi abantu abanengi. Lasekuthengeni lokhu esiyabe sikuthenga sikusa ekhaya, imali ibingekho kangako. Izinto besikhuphuka. Bekusenza kube nzima lokuhambisela abantu abasekhaya izinto kukanti ekhaya abantu abasebenzi.”

Izizalwane zeZimbabwe ezihlala kwele South Africa.
Izizalwane zeZimbabwe ezihlala kwele South Africa.

Ngokutsho kohlangothi lukahulumende lwezibalo iStats SA, kusiyaphela uMpandula abantu abazinkulungwane ezingamatshumi amathathu lane (34,000) besebelahlekelwe yimisebenzi ngo 2017. Manengi futhi amankampani ikakhulu kwezokwenjiwa azise ukuthi afuna ukugumula izisebenzi.

Esinye isizalwane seZimbabwe uMnumnzana Alex Siziba uthi lokhu sekutshiye abanengi beZimbabwe abasebenza kweleSouth Africa bezibuza ukuthi kambe imisebenzi yabo izobe ilokhu ikhona na ngo 2018, ethi lesi simo sesidinga imithandazo.

“Mina ngithi vele u2018 usazoba nzima ukudlula u2017, especially ma kuyikuthi ama leaders ethu eqhubeka enga involvi ama spiritual leaders kuma decisions okubuswa kwezwe. Kusazoba nzima”.

Loba kunjalo abeZimbabwe laba bathi inguquko kunkokheli yezombusazwe kweleSouth Africa isibaphe ithemba lokuthi u2018 uzobe engcono kakhulu.

Emhlanganweni walo osanda kwedlula ibandla elibusayo kwele South Africa ele ANC likhethe uRamaphosa njengomkhokheli walo omutsha yenake okhangelelwe ukuba akhethwe esikhundleni sikamongameli welizwe ngemva kokhetho luka 2019.

UMnumnzana Naison Sithole uthi le yindoda elombono abakholwa ukuthi izawuvusa umnotho welizwe obusulala ngogedla.

Abanengi bahlala edolobheni leJohannesburg.
Abanengi bahlala edolobheni leJohannesburg.

“Sithemba ukuthi umnyaka lo ozayo uzoba ngumnyaka ongcono kakhulu ngoba sithembe ukuthi mhlawumbe ukungena kukaRamaphosa mhlawumbe izinto zizothi ukutshintsha. Uzozama ukuthi mhlawumbe kube namathuba omsebenzi ngoba umnyaka lowu ubunzima kakhulu, irandi alisenamandla, ipetrol iyakhuphuka njalo. So, cha hayi bekunzima kakhulu kodwake sithemba ukuthi ukungena kukaRamaphosa izinto zizotshintsha”.

URamaphosa ngusomabhizimusi ophumelele kakhulu njalo uhlonitshwa kakhulu yilabo abalemali yokusungula amabhizimusi emazweni.

Ithemba labeZimbabweke seliyikuthi, nxa ezaqeda inkohlakalo njengokutsho kwakhe, akhokhele ekwethulweni kwemithetho engaphazamisi ukusungulwa kwamabhizimusi, umnotho uzakhula, kuvikeleke imisebenzi abayenzayo kuphinde kudalwe lamanye amathuba emisebenzi.

XS
SM
MD
LG