amalinks wokungena

Breaking News

Inkomo zeZimbabwe Ezifohlele Kwele Botswana Zimisa Ukuthengiswa Kwenyama


Uhulumende wakwele Botswana ufisa ukuthi kwenziwe umhlangano wesiphangiphangi lohulumende weZimbabw, kulandela ukubanjwa kwenkomo zeZimbabwe ezifika amakhulu amabili ezichaphe umngcele zangena kulelozwe.

Lokhu kudale ukuthi eleBotswana limise ukuthengisa inyama yalo emkambo wamazwe akuzwekazi leEuropean Union (EU) ngoba kusesatshwa ukuthi inkomo lezi zingabe zilethe umkhuhlane womlomo lamasondo owe Foot and Mouth.

Inyathela lokumisa ukuthengisa inyama emkambo weEU lenzelwa ukuthi kuhlolisiswe ukuthi inkomo lezi azilamkhuhlane womlomo lamasondo.

Ilizwe leBotswana selicele ukuthi lenze umhlangano oqakathekileyo lele Zimbabwe lapho okuzabunjwa khona izinqumo zokuthi kumele kwenziweni kusiya phambili.

EleBotswana laqala umkhankaso wokudubula, libulala inkomo ezingena kulelolizwe ezivela eZimbabwe ngomnyaka ka2016, lisithi leyi yiyo yodwa indlela elingenqabela ukumemetheka komkhuhlane womlomo lamasondo, uvela kweleZimbabwe.

Kodwa emhlanganweni ongaphansi kwedale lephalamende, owe Public Accounts Committee (PAC) oyenzelwe eGaborone ngoLwesibili, unobhala kugatsha olubona ngendaba zobudlelwano beBotswana lamanye amazwe, uMnu. Gaomelwe Goitsemang uthe bazakhulumisana ngesiphangiphangi labeZimbabwe.

Ephendula umbuzo ovele kumgcinisihlalo wePAC, uMnu. Samson Guma Moyo obefuna ukwazi ukuthi kungani inkomo lezi zingadutshulwanga, uGoitsemang uthe bafisa ukukhulumisana labeZimbabwe hatshi ukuzidubula.

Abalimi abasemgceleni leBotswana bahlaba omkhulu umkhosi besithi inkomo seziphelile zidutshulwa uma zingavele zilokothe zeqele ngale komngcele, kukanti iBotswana yona ikhala ngokuthi ithola imali enengi yakwamanye amazwe emsebenzini wawo wokuthegisela emkambo weEU, ngakho ayingeke iyekele inkomo ezivela phandle ukuthi zihluzule isimo somnotho.

AbeZimbabwe abahlala kwele Botswana bathi kumele kukhulunyiswane ukuthi inkinga le, ingaqedwa njani, kulezinye indlela ezingasetshenziswa, hatshi ukudubula.

Abafana lomnunzana Donald Khumalo, okuhlanganiso ye Commercial Farmers Union, yena uthi iBotswana kumele icabangisise inyathela leli ngesikhathi lisungulwa.

“Nxa kuyikuthi kuyaphambanisa umumo womnotho wabo, kumele belungise umngcele. Inxeba lendoda alihlekwa, ayisikho ukuthi eleBotswana alisoke libe lohlupho kusasa, kumele sihlale sisazisana.”

Obengumphathintambo obona ngendaba ezenzakala phakathi eZimbabwe, uMnu. Obert Mpofu, obese Botswana enyangeni ezidluleyo, uthi ohulumende bobabili bayakhulumisana phezu kodaba lwenkomo, kanye lezinye.

"Ngibe lomhlangano phezu kwabantu bakithi abahleli lapha besebenza bengalamaphepha, njalo sikhulume langenkomo ezithi zingangena eBotswana zibulawe, akumelanga kube njalo ngoba ezinye inkomo ziyabe zintshontshiwe, njalo zifunakala njengo bufakazi emthethwandaba."

Imizamo yokuthola impendulo phezu komhlangano phakathi kweZimbabwe le Botswana, ayiphumelelanga, ngoba ucingo lwehofisi yeZimbabwe eGaborone belungadojwa.

Kodwa umhlangano phakathi kwamazwe womabili ukhangelelwe ukuphendla indlela entsha, ngemva kokuba amazwe womabili evumalane ukusebenzisana kuhle kulandela ukungazwani eminyakani edlula amatshumi amathathu edluleyo.

Ilizwe leBotswana Lifisa Ukuxoxa Leziphathamandla zeZimbabwe Ngenkomo Ezifohlela Kulelolizwe
please wait

No media source currently available

0:00 0:03:09 0:00

XS
SM
MD
LG