amalinks wokungena

Breaking News

Ababalisi Bathi Bazakhalala Umsebenzi Nxa Uhulumende Engakhuphulanga Iholo Labo


Ababalisi ngesikhathi betshengisela emigwaqweni ngomnyaka ka2018.
Ababalisi ngesikhathi betshengisela emigwaqweni ngomnyaka ka2018.

Inhlanganiso yababalisi eyeAmalgamated Rural Teachers Union of Zimbabwe (ARTUZ) isiphe uhulumende iviki elilodwa ukuba akhangele izikhalazo zabo ezigoqela iholo eliphansi.

Ababalisi laba bathi nxa kungela mpumela abayikhangeleleyo eyokubiselwa kweholo kumali yeMelika, bazakhalala umsebenzi belandela isisekolo sombuso esibapha ilungelo leli. Ngesikhathi esifanayo ukukhuphuka kwentengo yempahla kuqhubekela phambili, isilinganiso salokhu sesimi kukhulu lamatshumi amathathu phose lambili (131,7%).

Iholo lababalisi liphakathi kwamadola ayinkulungwane ezingamatshumi amabili kusiya kunkulungwane ezingamatshumi amahlanu lanhlanu (ZWL $20,000- $35,000) kodwa ke imali ekhangelele ukugcina imuli yabantu abayisithupha ngenyanga kaNkwenkwezi isifike kumadola alikhulu lenkulungwane ezimbili (ZWL$120,000).

UNkosikazi Thembekile Ncube, umgcinisihlalo wesigaba seLupane kunhlanganiso eyeAmalgamated Rural Teachers Union of Zimbabwe, uthi bazimisele ukutshengisela nxa uhulumende engaguqulanga iholo labo.

“Uhulumende simuphe isikhathi kufika usuku lwakuqala luka Nhlangula ukuthi alungisise udaba lokubhadala izisebenzi imali ethengayo. Imali eyenelisa ukuthi umsebenzi athenge ukudla lokunakekela imuli. Kungafika uNhlangula 1 uhulumende engagcwalisanga izithembiso, ababalisi bazaqoqana batshengisele ukukhonona ngeholo elingela sisindo. Sesimuphe i sikhathi esaneleyo ukuthi alungise iholo lethu.”

UMnu. Goodwill Taderera, obambele unobhala wenhlanganiso eyeZimbabwe Teachers Association, uthi bazalandela isinqumo esizathathwa yinhlanganiso emele izisebenzi

ela.”

Kusenjalo, inhlanganiso eyeProgressive Teachers Union of Zimbabwe ilobele uMongameli Emmerson Dambudzo Mnangagwa ingcwadi ngoLwesithathu ngosuku lweAfrica Day. Okumunyethwe yingcwadi le kuyikukhalaza ngeholo elingasathengi lutho ngenxa yokukhuphuka kwentengo.

UMnu. Raymond Majongwe, unobhala wenhlanganiso yababalisi eyeProgressive Teachers Union of Zimbabwe, uthi ababalisi bathwele amagabha avuzayo.

“Isithunzi sikambalisi sesehlisiwe, sesiyinhlekisa emphakathini. Ngakho ke sithi sekuyisikhathi kuqondiswa lokhu. Sikhathazekile ukuba ezinye ezisebenzi zikahulumende, ebesithola iholo elilinganayo khonokhu nje sezithole iholo eledlula eletha. Yikho sisithi ezinye izisebenzi zikahulumende ngeke zisincedise kulokhu. Sesikhethe ukuqoqoda kuMongameli, silandela isisekelo sombuso ukuba uMongameli nguye ongakhangela udaba lwethu.”

Ngesikhathi esifanayo inhlanganiso eye Zimbabwe National Statistics Agency ikhiphe umbiko otshengisa ukuba isilinganiso sokukhwela kwempahla ngenyanga kaNkwenkwezi sesikukhulu lamatshumi amathathu phose lambili (131,7%) sisuka kumatshumi ayisitshiyagalolunye lasithupha (96,4%).

uMnu. Stevenson Dhlamini, ingcwethi kwezomnotho lamabhizimusi njalo ofundisa ngezomnotho eNational University of Science and Technology, uthi inengi labosomabhizimusi bathola imali yangaphandle emsikeni ongekho emthethweni ngakho-ke “kukhuphula isisindo semali abathengisayo abala elinye icebo ngaphandle ngokuba labo bakhuphule intengo.”

Isisekelo sombuso eseZimbabwe kusahluko samatshumi ayisithupha lanhlanu (Section 65) sipha izisebenzi ilungelo lokutshengisela loba ukubeka phansi izikhali ukuze umqatshi akhangele izikhalazo zabo. Okunye njalo okumunyethwe yisahluko lesi lilungelo lokuphiwa iholo eleneleyo. Ngaphandle kwabezomvikela izisebenzi zonke zilalo ilungelo lokuba yingxenye yinhlanganiso. Kanye lokuba abasifazane labesilisa balelungelo lokuthola iholo elifanayo kumsebenzi ofanayo.

Inhlanganiso eyeProgressive Teachers Union of Zimbabwe isithe imali ezakhitshwa yi iPublic Service Commission ngenyanga kaNkwenkwezi beziphezulu kakhulu. Ababalisi bahole imali ephakathi lwamadola ayinkulungwane kusiyafika amadola ayinkulungwane ezilitshumi (ZWL $1000 - $10 000). Isikhulumeli sogatsha lwezemfundo umnumzana Taungana Ndoro wenqabe ukuphendula imibuzo, wedlulisela kugatsha lwezisebenzi zikahulumende. Imizamo yokuxhumana lomphathintambo wogatsha lwezisebenzi zikahulumende umnumzana Paul Mavima ayiphumelelanga.

XS
SM
MD
LG