amalinks wokungena

Breaking News

Uhulumende kaRamaphosa Lenhlanganiso Ezizimeleyo Baphoselana Aqatha Ngokumiswa Kohlelo lweSpecial Zimbabweans Exemption Permit


FILE - Abadanuka eZimbabwe balungisa amaphepho okuhlana kwele South Africa emawosisini ohlangathi lwendaba zekhaya eJohannesburg.
FILE - Abadanuka eZimbabwe balungisa amaphepho okuhlana kwele South Africa emawosisini ohlangathi lwendaba zekhaya eJohannesburg.

Uhulumende wakwele South Africa lenhlanganiso ezizimeleyo zalelo lizwe baphoselana amagama aqatha ngodaba lokwesulwa kwengwalo zokuvumela ukuhlala lokusebenza kwezizalwane zeZimbabwe kulelozwe ezamaSpecial Permit.

Ukuphoselwana kwenyoka ephilayo lokhu phakathi kukamphathintambo wogatsha lwendaba zasekhaya uMnu. Aaron Motsoaledi lenhlanganiso ezilwela amalungelo oluntu kubangelwe ngumbiko owethulwe nguMotsoaledi.

Kulo umbiko uMotsoaledi ubekhwela ezehlela phezu kwenhlanganiso yeHelen Suzman Foundation efake isicelo emthethwandaba isithi umthethwandaba wesule isinqumo sikamphathintambolo sokwesula amapermit aphiwa izizalwane zeZimbabwe ama Zimbabwe Exemption Permits.

Embikweni wakhe uMotsoaledi uthe linhlanganiso iyingxenye yenhlanganiso ezizimeleyo ezizama ukufaka umbuso kantando kayiphikiswa elizweni ngenhloso yokususa uhulumende obusayo esihlalweni.

UMnu. Christopher Fisher, oligqwetha kunhlanganiso yeHelen Suzman Foundation (HSF), uthe akusiqiniso ukuthi bafuna ukugenqula uhulumende.

“Udaba esilukhweze emthethwandaba ngolukuthi kumiswe isinqumo sokwesula amapermit eZimbabwe Exemption permit, hatshi ukuthi kususwe uhulumende esihlalweni.”

Amazwi kamphathintambo Motsoaledi asethukuthelise kakhulu inhlanganiso ezizimeleyo ezinengi. Embikweni owethulwe yilezi inhlanganiso, zethesa umnumnzana Motsoaledi umlandu wokusebenzisa indlela ezazisetshenziswa nguhulumende woncindezelo nxa esefuna ukwenqabela imisebenzi yenhlanganiso ezilwela amalungelo kazulu.

Umgcinisihlalo wenhlanganiso yeAfrican Diaspora Forum, uMnu. Vusumuzi Sibanda, uthi iqonde kakhulu insolo yenhlanganiso lezi kanti njalo kufanele uMotsoaledi axolise ngamazwi awethuleyo.

“Ukuthi sithole ungqongqoshe esekhuluma amagama abuhlungu ngale indlela akhulume ngayo njalo esethuselan iHelen Suzman Foundation yena esazi ngempela ukuthi kakaze axhumane nama NGOS ayefuna ukwazi kakhulu ngodaba lwama ZEP, kuyindlela embi ekhomba khona ukukhohlakala kwabanye abaholi eAfrica abafuna bona ukuthi nxa bangaphikiswa bese befuna ukugcoba abantu ngobende inyama bengayidlile ethi bathathimali eyokuba ngamavukelambuso.”

I-Helen Suzman Foundation ithi ifuna isinqumo sikamphathintambo sokwesula amapermit la sibekwe eceleni ukuze aqale akhulumisane labanini bamapermit la njalo ahlolisise ukuthi lesi sinqumo sizaphazamisa kanjani impilo zabo.

Kusenjalo, igqwetha elimela iZimbabwe Permit Holders Association, uMnu. Simba Chitando, uthi ngamanga aluhlaza tshoko imibiko yokuthi linhlanganiso le kayisafuni ukuthi udaba lokumiswa kwamapermit la luqhubeke emthethwandaba.

“Siqhubekela phambili ngaloludaba enkantolo njengoba sifuna kumiswe ukwesulwa mwamapermit la.”

Uthi amapermit la angamiswa ukusebenza inengi lezizalwane zeZimbabwe lezi zizalahlekelwa yimisebenzi lendlela zokuziphilisa kanti abantwababo bazalahlekelwa yimfundo.

Kodwake ugatsha lwendaba zasekhaya lona luthi amapermit la abevele ephiwe abantu okwesikhatshana hatshi ukuthi bazohlala kwele South Africa kokuphela.

Ngenyanga ephelileyo lolugatsha luthe phakathi kwabaphose bafike izinkulungwane ezilikhulu lamatshumi ayisitshiyagalombili (180,000) abaphiwa amapermit la, baphansi kwezinkulungwane ezinhlanu asebefake izicelo zokuthola amanye amapermit. Ukufakwa kwalezi zicelo kuzavalwa ngoMpalakazi lonyaka.

XS
SM
MD
LG