amalinks wokungena

Breaking News

Ingcwethi Kwezempilakahle Zixwayisa Ngokudla Okwakha Imzimba


Women holding babies take their places on wooden benches at a clinic in Harare, Zimbabwe, Thursday, Sept. 15, 2022.
Women holding babies take their places on wooden benches at a clinic in Harare, Zimbabwe, Thursday, Sept. 15, 2022.

Abenhlanganiso ebona ngezempilakahle emhlabeni jikelele eye World Health Organization-WHO, bathi udubo olwe malnutrition luhlasela abantu abadala abafika kuzigidi ezedlula amakhulu amane lengxenye- 462 million emhlabeni jikelele.

Ingcwethi kwezempilakahle zithi sezinanzelela ukuthi ukudla okuthile okutholakala kalula kungela ndleko kangako kungaba yisikhali esikhulu sokulwisana lenkinga zokusilela kokudla okwakha umzimba konke lenqondo.

Umnumzana Kudakwashe Garaipasi ongumqondisi wenhlanganiso ebizwa ngokuthi Essential Delights esebenzela eBeit-Bridge, uthi sebasungula umsebenzi wokulungisa umhluzu wokunathwayo besebenzisa izithelo lezihlahla ezinjenge marula, umkhomo lezinye kuphume okunathwayo okuyabe kwengezelelwe imithi encedisa ekwakhiweni komzimba lokuwuhlomisa ngamasotsha okuzivikela kweminye imikhuhlane.

“Sibona ukuthi i-baobab yi-super fruit kwezempilakahle. Ilama vitamin njenge vitamin C lama minerals afana le-potassium, zinc, iron le-calcium iphinde ibe le-fibre lamandla okwehlisa i-blood pressure, ukuqinisa amathambo lokwengezelela i- immunity.”

Amakolitshi amakhulu agoqela, i- Chinhoyi University of Technology, University of Zimbabwe le-Marondera University of Agriculture Science and Technology lawo abone kufanele ukuthi adinge indlela ezingaphathisa esebenzelana lamanye amakolitshi angaphandle kwelizwe.

U Nkosikazi Prosper Chopera uthi sebephume lelambazi lezinanakazana ezidliwayo ema-edible insects.

“Sesilungise i-porridge ebizwa ngokuthi yi manutro. Sifake phakathi amacimbi safaka futhi amabele sagaya sakuhlanganisa , so umuntu nxa efuna ukudla ufaka nje amanzi kumbe ucago abesesidla ngoba yi instant porridge yabantwana.”

Unkosikazi Dona Ncube wenhlanganiso ye Zubo Trust esebenzela ise Binga, esigabeni seMatebeleland North, uthi basebenza lomkhomo bewuphehla ube yimpuphu lentanga zawo belungisa itiye ye coffee ngazo kunye lomuthi we Tamarind konke okutholakala kalula kodwa kuphathisa kakhulu kumpilakahle yomuntu.

Dona Ncube
Dona Ncube

“ I-Tamarind yehlisa itshukela emzimbeni Iphathise njalo ekwengezeleleni I appetite kumuntu ole loss of appetite iphinde incede njalo omama abayabe bemunyisa ukwengezelela ucago kumama.”

Umnumzana Tinomutenda Makause wohlangothi olubona ngezohlonzi lokudla kuhulumende, eye Food and Nutrition Council uthi inhloso yabo yikuba ele Zimbabwe liqede indlala kokuphela lesimo se malnutrition.

"Umsebenzi wethu omkhulu nje nge Food and Nutrition Council yikuthi uzulu abelolwazi olugcweleyo azi ngokudla okuqakathekileyo lokudingakalayo okwakha umzimba sivikeleke kuzifo ze malnutrition .”

Ngenhloso efanayo amabhizimusi afana laboNational Foods lawo aselungisa ukudla okusekela iziqondiso zokulungiswa kokudla okwakha umzimba. Lokhu kudla ngokugoqela ukulungiswa kwempuphu yamabele eyendulo ethiwa ngama super carbs eyeParlenta Finger millet, Pearl millet le-Parlenta Sorghum.

Inkokheli zomdabu lazo sezikhanya ziwamukela umbiko wokufundisa uzulu ngokuqakatheka kokudla okwakha umzimba. U Nduna Tshovani, wemangweni owe Chiredzi iNduna Mapungwana emangweni owe Chipinge uNduna Negari wemangweni owe Mwenezi labanye babikwa sebelandela indlela zokulwisana Ie malnutrition ngokukhuthaza abantu abasemangweni yabo ukuthi badle ukudla okwakha umzimba.

Abenhlanganiso ebona ngezempilakahle emhlabeni jikelele eye World Health Organization-WHO, bathi udubo olwe malnutrition luhlasela abantu abadala abafika kuzigidi ezedlula amakhulu amane lengxenye- 462 million emhlabeni jikelele labantwana abaleminyaka ephansi kwemihlanu abafika kuzigidi ezedlula amatshumi amahlanu- 52 million.

Ingcwethi zezempilakahle lenhlalakahle kazulu zithi impi yokulwisana leMalnutrition inganqotshwa ngokukhuthaza uzulu ukuthi adle ukudla hatshi okwakha umzimba kuphela kodwa uleminye imithi elakho ukuwuhlomisa ngamasotsha okuzivikela emikhluhlaneni. Lolu hlelo lungaphumelela isimo sendubo ezidalwa yikukhulelwa komzimba yimikhuhlane elakho ukuvikeleka kungadingi ukwelatshwa zingehla ngesilinganiso esikhulu emhlabeni jikelele.

XS
SM
MD
LG