amalinks wokungena

Breaking News

EZimbabwe Kulabancoma Ukhetho LweMelika Labanye Abathi Kaluqhutshwanga Ngemfanelo


Okwezakala esabelweni seGeorgia
Okwezakala esabelweni seGeorgia

Abahlaziya ezombusazwe labamabandla aphikisayo kwele Zimbabwe bathi benzela amhlophe eleMelika ngokuphatheka kukhetho olungela budlwangudlwangu ngoLwesibili. Kodwa kulabanye abakubandla elibusayo abathi ukhetho lolu belungakhululekanga.

UMongameli weMelika, uMnu. Joe Biden, utshele intathelizindaba ukuthi ukhetho olwenziwe elizweni lakhe lubonise intando kazulu njalo uyaziqhenya ngelizwe lakhe ngokuqhuba ukhetho olukhululekileyo.

UMnu. Abednicho Bhebhe, owebandla leCitizens Coalition for Change, uthi eleZimbabwe kumele lifunde kwele Melika ukuthi ukhetho luphathwa njani lokuthi abantu bazikhethele loba ngubani abamfunayo.

"EZimbabwe uzafica umuntu esithi ED for whatever ED for whatever, kutshukuthi into ayiseyiyo ye-party singeka ED kumbe ufice umuntu esithi i-Zanu PF izangipha lokhu izasinika lokhu, kutshukuthi into aseyivotela ayiseyiyo yakhe ayifisayo kodwa sevotela iZanu PF. “Sesinjengabantu abayizichaka kuma political parties ethu ukwenzela ukuthi-ke kube lomehluko kufanele ukuthi-ke sike sikope okunye okuthile from the American system, sikope okunye okuthile kusystem yabo eye-democracy, mbonangani kungasinceda kakhulu lokho ngoba asingake sazi compare khathesi eZimbabwe le democracy esiyenzakala eAmerica.”

Umkhokheli weMthwakazi Republic Party, uMnu. Mqondisi Moyo, uthi lanxa bekulokudlephana ngesikhathi kukhankaselwa ukhetho kwele Melika, ukhetho lwabo belukhululekile ngakho kungeke kufane lokwenzakala eZimbabwe.

"Awusoze uyuthole itotal democracy umhlaba wonke ungaka kodwa kuba khona lokho okuthwa kuphosa kube duze le-democracy so sithi hayi ukhetho lwabo luyatshengisela ukuthi abantu bayazikhethela ama leaders abawafunayo kungela kwethuselana laba aba contestayo benikwa ama thuba alinganayo sokungabe ku media coverage kumbe ngaphi akula kubulawana akula kwethuselana, ikakhulu ma sesiqathanisa lakithi lapha kwele Zimbabwe ukuthi iZanu PF ihlezi ihlukumeza abantu i riga ama elections."

Kodwa uMnu. Elfasi Mashaba, eyinye yenkokheli yebandla leZanu PF koBulawayo, uthi ngamanga aluhlaza tshoko ukuthi ukhetho lweMelika belulokuthula.

"Umhlaba wonke ubukhangele lapha sibukele ama elections ade esenzakala eUnited States. UTrump bethethisa kusenziwani. Ukuthi kambe yiyo yini idemocracy ekhulunywayo yini, sibonile at the same time lapha uBiden enika istatement sokuthi kulabantu abakhona abangene ku-election abaziwayo ukuthi kabasoze bafa bavuma ukuthi bona banqotshiwe ekhethweni. Ngapha kithi kungenzakala it’s a problem, thina yithi esiyabe sivalela abanye. Kanti-ke sibonile oChamisa bekwenza ngo2018 besala ama-elections be-announcer ama-elections arongo before even iZEC ingaka bikeli uzulu, kwa creator umsindo kodwa bona abakutshu ukuthi democracy bathi kithi ngapha it’s undemocratic."

Omunye wabalwela amalungelo oluntu, uMfundisi Anglestone Sokhulu Sibanda, uthi eleMelika ngeke liziqhenye ngokhetho lolu.

"Nxa sikhangele ukhetho olwenzakele eMelika sikhangele ihate speech ekhulunywe ngabo Trump, sikhangele i-polarisation ebekhona le tensions ezibe khona le atmosphere ebekhona, sphinde sikhangele lokuthi ama results lokhe engaka ananswa lokhe kudonsa kudonsa siyazibuza ukuthi ngabe kuse Zimbabwe ngabe kwenzakalani ngabe i-embassy isikhiphe istatement eyokuthi ama election aya rigwa mhlawumbe ngabe abantu sebesezi tridini batoyitoya sebetshisa izinto amalizwe lawa amakhulu azithi wona azi ngeze democracy lawo isibehlula i democracy lanxa bona bele 300 years of democracy kodwa i democracy yangkhona labo iyabaxaka."

UMnu. Effie Dlela Ncube, ingcwethi ecubumgula ezombusazwe, uthi kungabe kukhona abanye eMelika abayabe bengafuni ukwamukela impumelo yokhetho kodwa ngeke kufane leZimbabwe.

"Siyabona njalo eaMelika kusaqhubeka kulabanye abangafuni ukwamukela impumela yokhetho lanxa konke zonke impawu ziveza ukuthi ukhetho belungolukhululekileyo kuleyo ndawo. Kanti ke siyabona ukuthi kuya idemocracy isiba sengozini eMelika kuyadingeka ukuthi bakuguqule khonalokhu , kodwa lanxa sesisitsho kanjalo angeke uqathanise le Zimbabwe, iZimbabwe kusesekunengi kakhulu oku bi okuvimbela ukuthi abantu bavote bekhululekile ngakho ke kunengi okufanele kuguqulwe eZimbabwe lanxa kukhona okufanele kuguqulwe eMelika, okwe Zimbabwe kusesekubi kakhulu."

Ukhetho lweMelika lolu abaluthi ngama mid-terms kujwayelekile ukuthi ibandla elibusayo lihlala linqotshwa okwamagama kukanti lonyaka elama Democrats elibusayo alinqotshwanga kakhulu njengalokhu okujwayelekileyo.

XS
SM
MD
LG