amalinks wokungena

Breaking News

Lokhu Liqonga Inani Lababanjwa yiProstate Cancer: Cancer Association of Zimbabwe


prostate cancer
prostate cancer

Impumela yenhlolisiso yabohlangothi lwe siphala seZimbabwe National Cancer Registry, ibikwa iveza ukuba inani labantu elibanjwa yisifo seProstate Cancer, lilokhe liqonga elizweni.

Abenhlanganiso ebona ngomkhuhlane owemvukuzane eye Cancer Association of Zimbabwe bathi sesiqonga isilinganiso sabesilisa ababanjwa ngumkhuhlane oweProstate Cancer, e Zimbabwe.

Lokhu bathi kubangelwa ikakhulu yikusilela kolwazi ngamkhuhlane lo, osokudinga ukuthi kuqiniswe umsebenzi wokusabalalisa ulwazi lokuthi bangazivikela njani kulesi sifo kumbe ukudinga uncedo lokwelatshwa kusese masinya.

Abe Cancer Association bathi bakubone kuqakathekile ukuba kuthuthukiswe umsebenzi wokusabalaliswa kwembiko emayelana lalesi sifo ukuze abantu bezivikele ngoba sesisiba yingozi uzulu engananzelele.

Umnumzana Lovemore Makurirofa walinhlanganiso uchasisa kabanzi.

“Uzabona ukuthi isimo sokuthobaminwembili ekhulwini sezigulane zemvunguzane zifika ezibhedlela seziphuzile sibili isifo sesikusimo esibi kakhulu.”

Impumela yenhlolisiso yabohlangothi lwe siphala seZimbabwe National Cancer Registry, uMakurirofa uthi iveza ukuba inani labantu elibanjwa yilesi sifo silokhe siqonga elizweni.

“Sibona ukuthi lesi sifo silokhe siqonga minyaka yonke njalo sesibona labesilisa abensundu sebehlaselwa yiso kugoqela lalabana ababengavamile ukuhlaselwa abaleminyaka ephakathi kwe ngamatshumi amane lamatshumi amane lanhlanu sebebanjwa belaso.”

Uqubekela phambili ethi iProstate Cancer isivame ukuhlasela abesilisa abaleminyaka engamatshumi amahlanu kusiya kwengamatshumi ayisithupha kusiyaphezulu njalo sesikhanya sidala umonakalo omkhulu.

“Njengomzekeliso ngomnyaka ka 2018, I prostate cancer yengezelela isilinganiso sokutshumi lanye ekhulwini kuzifo zonke ze cancer kuleli, yaphinda yengezelela isilinganiso sokutshumi ekhulwini kumfa yonke yabangelwa yisifo se cancer elizweni.”

Kusukisela ngomnyaka ka2018 kusiyafika lonyaka, inani lababulewe yimvukuzane seliphose lifike kunkulungwane ezintathu-2,743 ikantike isilinganiso sokulitshumi ekhulwini labo bebulewe ngumhlobo weProstate Cancer.

U dokotela Thandolwenkosi Makhubaza osebenzelana lenhlanganiso ye Padare Enkundleni Men s Forum on Gender uthi ukusabalaliswa kolwazi yinto eqakathekileyo kakhulu njalo bafundisana labesilisa bonke abagogoqela izifundi zemakolitshini bebanikeza ulwazi kunye lokuthi bangathola usizo ngaphi.

“Silawo ama centres lezibhedlela esisebenza lazo especially sijonge I Matabeleland north le Harare .Silama centres lama facilities kulezizibhedlela esisebenza lazo ikakhulu kuyonale inyanga ka November.”

Uthi lama clinic abesilisa athiwa ngama men’s clinics lawo aphatheka kuloluhlelo . Uthi obaba kababe lomkhuba wokusebenzisa izibhedlela kusaselesikhathi bengagijimeli imithi yesintu abangelaqiniso layo.

“Sikhangela obaba ukuthi besebenzise izibhedlela .Nxa besebenzisa umuthi wesintu beusebenzise kuhle ukuze betholakale impilo yabo isiba kahle ngoba bayandisa obaba ukugula umuntu eze ethwalwe yinqola kumbe engine phakathi kwe bhara esesiwa esibhedlela ebe ngumungu osegule waze wathwalwa.”

Umnumzana Wakson Makwara okhokhela inhlanganiso eye Zimbabwe Foundation for Prostate Cancer Trust uthi ukusilela kolwazi yilo udubo olukhulu njalo luyingozi.

“Sake sahlangana lezehlakalo ezintathu lapho abantu abathathu balahlekelwa yimpilo ngemva kwensunku ezintathu nje kuphela bebanjwe bele cancer esibhedlela ngoba beiphuzele.”

Uthi ujabuliswa lusekelo abaluthola kugatsha lwezempilakahle osolusenza benelise ukufundisana labesilisa phezu kwaloludubo.

Inhlanganiso yeCentre for Disease Control and Prevention ithi izibonakaliso ze prostate cancer zigoqela udubo olubhekana lowesilisa lapho efuna ukucitha amanzi, ukubona igazi kumcamo wakhe, lobuhlungu bamathambo omzimba.

Incitshi zithi lesi sifo sengehliswa kumbe ukuvikelwa ngokuhlolwa lokwelatshwa kusase lesikhathi, ukudla ukudla okwakha umzimba ukulolonga umzimba amaexercise, lokutshiyana lemikhuba efana lokubhema ugwayi kumbe ukunatha okwedlulisa amalawulo.

XS
SM
MD
LG