amalinks wokungena

Breaking News

ZEC: Liqansile Inani Lababhalise Ukuvota Lonyaka Nxa Liqathaniswa Lelika 2018


Voter Registration Budiriro2
Voter Registration Budiriro2

AbeZEC bathi abantu abedlula izigidi eziyisithupha sebanelise ukubhalisa ukuthi banelise ukuvota kukhetho lwalonyaka njalo bazaqhuba inhlelo zokulanda abantu lapho abahlala khona.

HARARE.................

Abekhomishini ebona ngezokhetho eye Zimbabwe Electoral Commission-ZEC, bathi abantu phose izigidi eziyisithupha sebebhalisile ukuthi bathole ithuba lokuvota kukhetho lwalonyaka kuze kube manje nxa kuqathaniswa lababesala kancinyane ukufika lelonani (5,695,796) ngokhetho luka2018.

AbeZEC bathi abantu abedlula izigidi eziyisithupha sebanelise ukubhalisa ukuthi banelise ukuvota kukhetho lwalonyaka njalo bazaqhuba inhlelo zokulanda abantu lapho abahlala khona.

Baveze njalo ukuba kulendawo ezingamatshumi ayisikhombisa lantathu-73, kuzigaba ezinkulu lezincinyane lapho abantu abaya khona ukuyabhalisa.

Unkosikazi Rosline Gwese isikhulumeli sebandla eliphikisayo ele Labour Economists and African Democrats ( LEAD ) uthi kuyisibonelo sokuba abantu sebefuna inguquko njalo ulethemba lokuba bazophuma ngobunengi ukuyavota.

“Ngokuthi khona abantu ngabe kuthiwa bebengafuni ukuvota ngabe kuthiwa kabahambanga bebanengi ngokuthi last year babebalutshwana khathesi abantu bayengezela futhi ukuvota. Sibona engazathi ama-youth abatsha laba bahambe bayarejesta labo bebanengi befuna ukuthi khona kube le-change lapha eZimbabwe. Ngibona ingazani abantu vele bafuna ukuyavotela i-change”

Okunye okwenze inani labenelise ukuyabhalisela ukuvota liqonge, yikuthi basizwe ngezimota ezibathwale zibasa endaweni zokubhalisela ukuvota.

Unkosikazi Gwese uthi akaboni okubi okwenziwa ngamabandla ezombusazwe ukuthwala besiwa endaweni zokubhalisela ukuvota.

“Kutshengisela ukuthi khona ama-political parties bayenza umsebenzi wabo. Kutsho ukuthi khona abantu bezwa ukukhuluma okwakusenziwa ukuthi khona abantu asahambeni siyerejesta yikho ukuthi khona siyevotela abantu esibafunayo. Kodwa sikhangeleni siboneni njengoba abantu bengezile so ukuyabhalisa ukuyavota kutsho ukuthi khona sizabona nje ukuthi vele bacabange ukuthi khona kuyevotelwani, kuyevotelwa ubani.”

Omunye wabatholiswa lolusizo lokuthwalwa ukuthi ayethatha incwadi yokuzalwa, isithupha kanye lokubhalisela ukuvota ngumnumzana Nkosikhona Masiye waseGwanda.

“Ngancedakala kakhulu ngalokho ababekwenza ukusithatha, ukusiprovayida nge-transport, sisiyarejesta kodwa ayisikho lokho kodwa ngoba ngingakarejesti, ngangileyo ngitsho laleyo birth certificate. Kodwa through uncedo lwabo hayi ngayithola leyo birth certificate ngathatha isithupha ngasengikwanisa ke ukurejesta. Hayi, hayi kwakuyinto enhle kakhulu khathesi sengikwazi ukwenza ezinye izinto ebengingakwazi ukuzenza ngoba bengingelazo lezongcwadi.”

Omunye wabakhonza lelinye lamabandla okholo lwesiPositoli koBulawayo, umunumzana Ezra Dube uthi usasemkhulu umsebenzi wokukhuthaza abantu ukuthi bayebhalisela ukuvota.

“Especially thina amapositoli abanengi asirejestanga ukuvota. Inombolo leyi ayikhwelanga kakhulu. Plus futhi into elapha, abantu abanengi labana ababuthanayo kakhulu especially khona lapha, thina sikhuluma ngathi thina amapositoli, abanengi abahlali khonapha. Abanengi bahla outside the country. Kulomsebenzi sibili okufanele vele wenziwe kakhulu ukuthi abantu sibili bareste ukuvota.”

U-Dube uthi lokhe lusilela ulwazi ebantwini phezu kokuqakatheka kokubhalisela ukuvota kanye lokuvota ngosuku lwakhona, ikakhulu ehlangothini lwabesipositoli akilo.

“So thina siyakhuthaza ukuthi bakhulume labantu, abanengi abala zithupha abanengi abala ama-birth certificate there is a lot. Lemfundiso ingene sibili kulaba bantu abama-church ukuthi ukubuthana ayisikho kuvota. Siyakhuthaza ukuthi sibuthane sirejeste ukuvota then sesifundiswa sibe lezithupha konke kube khona.”

Abantu abafika phose izigidi eziyisithupha-5,695,706 babikwa beyibo abenelisa ukubhalisela ukuvota kukhetho lomnyaka ka 2018. Abe-ZEC bathi abantu bayanelisa ukubona ukuba babhaliswa na, kugwalo lwabalelungelo lokuvota olweVoter’s Roll ngokutshaya inombolo ezithi zona *265# kubomakhalekhukhwini babo njalo kungezeNetOne.

please wait

No media source currently available

0:00 0:04:31 0:00
XS
SM
MD
LG