amalinks wokungena

Breaking News

Sebegebha  Lemizini Yabantu Otsheketsha BaseGwanda


Illegal gold mining in Gwanda
Illegal gold mining in Gwanda

Abalimi abahlaliswa kutsha epulazini leNsindi eMatshetsheni Turn Off bavumile ukuxoxaleStudio 7, kodwa inengi labo licele ukuba lingavezwa amagama ngoba besesabela impilo zabo besihi bathwaliswe amagabha avuzayo ngabemba okungekho emthethweni laba asebevuke ubhova baba yizigebengu.

GWANDA.................

Abahlaliswa kutsha emangwengi weNsindi, bakhala ezimathonsi ngotsheketsha abemba okungekho emthethweni, esebegebha lasemizini yeMatshetsheni Turn Off, eGwanda North.Uzulu uthi sedlela evalweni ngoba otsheketsha laba behamba phakathi kobusuku njalobehlomile ngezikhali. Okudanisa abahlali beNsindi yikuthi lokhu kwenzakala phambi kwamehlo amapholisa alinde injanji ukuze ingabhidlizwa ngotsheketsha laba.

Sekulesikhathi otsheketsha laba begebha kulindawo okudale ukuthi kuze kufakwe amapholisa ukuze alinde injanji exhumanisa iBeitbridge leBulawayo ebisigejwa.

Abalimi abahlaliswa kutsha epulazini leNsindi eMatshetsheni Turn Off bavumile ukuxoxaleStudio 7, kodwa inengi labo licele ukuba lingavezwa amagama ngoba besesabela impilo zabo besihi bathwaliswe amagabha avuzayo ngabemba okungekho emthethweni laba asebevuke ubhova baba yizigebengu.

Illegal gold mining in Gwanda
Illegal gold mining in Gwanda

Sixoxe lesinye isakhamuzi seNsindi ongomunye wabathi sebedlela evalweni.

“Impilo zethu zisengozini, besicela usizo angazi kumbe lingasinikeza amasotsha azabuya ukuzohlala khonapha asivikele sitholwe ukuvikelwa ngoba sesingalimala iloba nini sesingavuka sifile besihlasela ngoba bona befuna igolide , basitshela ukuthi thina sihlezi phezulu kwegolide ngoba silele.”

Omunye wabahlali beNsindi laye ongathandanga ukuqanjwa ngebizo uthi kulobudlelwano phakathi kwamapholisa alinda injanji labotsheketsha laba abagebha emzini yabantu.

“Uyabe ubona lawe ukuthi yikho okwenzakalayo , ngoba uyathi ulonda izicathulo zabagebhayo uthole ukuthi ziqonda emapholiseni lapho abathatha khona amanzi lapha sicela ukuthi lizincedise ngoba ebusuku asilali, uyathi ulele ngabo 10 ebusuku uzwe ipiki ikhala itshaya emakahanda yikho okulenkinga khonapho.”

Illegal gold mining in Gwanda
Illegal gold mining in Gwanda

Ngaphandle kokugebha igolide otsheketsha laba babikwa besiza phakathi kobusuku baphume emadabukakusa bezontshontsha lasemasimini.

“Kathesi siphume emasimini singakafaneli ukukhipha emasimini ngoba bebethi beqeda ukugebha laphana sebengena emasimini ngamatorch besenza into abayifunayo njengoba bazilimela hantsho, sikhiphile okunye sigamulele phansi bawona emasimini bethwala ngemgodla besiyakudla labafazi babo khonale eGwanda.”

Izakhamizi zithi kumgceke ukuthi amapholisa asebenzelana labotsheketsha laba. Nanguomunye umhlali weNsindi othi wazibonela mathupha.

“Wabuya edakwe efile uOfficer lowana efuna ngimphelekezele endaweni zakhe mina ngabe ngisale ngabe ngiphuma laye igedi, ma ngisima egedini ngibona kugcwele amatorch ngathi phela laphana kuyagejwa wathi thula, so bona nxa besithi bayekele kutsho ukuthi bona yibo abahamba besiyadinga izilwane egengeni beziletha ebantwini.”

Umngcinisihlalo wabahlali bepulazini leNsindi uMnu Linos Sibanda uthi imizamo yabo yokukhulumisana labomthetho ayidali mahluko.

“Otsheketsha laba sebewonile kakhulu esigabeni lesi, esipoweni bayagebha emzini yezakhamizi bayagebha kodwa njengesigaba sesizamile ukuthi sikhulumisane lamapholisa, yibo asebegebha labantu labana sebegebha ebusuku manje thina njengezakhamizi senze njani ngoba yibo okumele basincedise kodwa bona bathi balinda isiporo phandle hayi.”

UMqondisi wenhlanganiso elondoloza ezemvelo eZansi yemaNdebeleni, eyeEnvironmental Management Agency EMA , uMnu Decent Ndlovu uthi bakhathazekile kakhulu ngokugugudeka komhlabathi okudalwa ngotsheketsha laba eNsindi kanye leDubane kusiyafika eCollenbawn.Ngalokhu uthi bazasebenzelana lamapholisa ukuqeda loludubo.

Isikhulumeli samapholisa uNkosikazi Loveness Mangena uthi bazaphenya imbiko yokufumbathiswa kwamapholisa alinde injanji ngokutsheketsha wathi njalp uhlelo lweOperation Chikorokoza Chapera luqhubekela phambili njalo bakhona abambalwa asebebotshiwe.

please wait

No media source currently available

0:00 0:04:01 0:00
XS
SM
MD
LG