amalinks wokungena

Breaking News

'Osiphathelene' Bathi Bazaqhubekela Phambili Bethengisa Imali Yakwamanye Amazwe Loba Besethuselwa Nguhulumende


US Dollars
US Dollars

BULAWAYO - Ukugugudeka komnotho eZimbabwe lokukhuphuka kwentengo yempahla etshiyeneyo elizweni lonke jikelele sokusenza abatshintsha imali okungekho emthethweni labo bekhuphule intengo abathengisa ngayo imali ywakwamanye amazwe beqathanisa leyase Zimbabwe eyama RTGS.

Lokhu sokusenza abantu bephile nzima ngoba bengasenelisi ukuthenga ukudla kumbe ukubhadala ezibhedlela okufunakala khona idollar leMelika.

Inengi lithi umnotho weZimbabwe usufike kusibanga esesabekayo njengoba sebesehluleka ukuthenga ukudla ngemali yase Zimbabwe esiphose yaba ngumquba. Kunje amavinkili wonke afuna idollar leMelika.

UNkosazana Siphiwe Ncube, usiphatheleni otshintsha imali emkambo omnyama koBulawayo, uthi ayisibo abenza imali yeZimbabwe ife kangaka emabhanga.

"Sengingavuma sengingangavumi. Ngingazi njalo ukuthi ekuweni kwakhona ukuthi bona esayidini labo bathi sibawise njani kumbe singathi lona lenza into ezi straight thina senza okuwrong angazi ukuthi ngingakubiza ngikuthini. Ngoba ngiyathola ukuthi ebank irate yabo ibaphansi kithi engxe nge 70%. Nxa siqathanisa iUS dollar le bond lakithi lapha, nxa unganginika i 1$ iUS dollar ngikunika i18000."
Osiphatheleni abanengi imali abatshintsha ngayo kubikwa ukuthi bayithatha kunkokheli zelizwe ezibasebenzisa ukudinga idollar leMelika. UNkosazana Thembalethu Dube ngusiphatheleni.


"Kunzima malume la. Lathi kulezinsuku asiyiboni iyawoma sibili abantu abasafuni kutsgintsha imali ngama rates. Bathi ama rates seqansa kakhulu, wonke umuntu usele RTGS enengi so sokungani sebepleja. Hayi silamakhiwa amakhiwa lawa kawaqambeki ngingaqamba ikhiwa ngiyalamba."

Lezibhedlela sezibhadalisa ngemali yangaphandle azisafuni amaRTGS. Ugogo uPetty Mamkhokho uyagula. Bamxotshile kudokotela ngoba engela dollar leMelika lokubhadala.

"Kunzima mntanami okwemali sibili kunzima ukuthi ngingathi imali imali ngiyayithatha ngaphi,imali kangilayo. Ngingumuntu nje ngiyahlupheka njengoba nje labazukulu kuyabe kufuneka khonapha lamabhuku ezikolo kangikwanisi. Ngapha ngiyagula esibhedlela uyahamba bathi bafuna amaphilisi kufuneka i-USA, iX-ray ngiyethatha khonale edorobheni. Lokuphila ngiphila nzima ngapha ngiyagula kangikwanisi. Bathe bafuna iUSA. Kufuze ngiyethatha ilokhuzeni ngiyethatha le ECO, bathi i ECO uhambe uyethatha etown iX-ray konke uhambe uyethatha etown, iscan hamba uyethatha etown,ngiyagula ngilomkhuhlane wenhliziyo."

Usomabhizimusi, uMnu. Nkosilathi Mazilankatha, uthi sokumele amise umsebenzi ezinye izisebenzi zakhe ngoba imali yeZimbabwe kayisela mandla okuthenga ngitsho loluthi lomentshisi.
"Ngile business lapha ethengisa imphahla so ngokwenzakalayo khathesi lapha ekhaya eZimbabwe lapha bafuna ukuthi sithengise imphahla ngama bond. So ama bond ayasilimaza ngoba lokhu esiyabe sikuwoda sikuwoda nge forex lama US. So ukuthi ngitshintshe ibond to US kungilimaza imali yakhona ayisakwani akusavumi ngilezisebenzi ezabantu abayi 10 ezisebenza kimi ngokokuya kwemali sengilokukhatha izisebenzi besengisala ngabantu ababili ukuthi ngikhone ukusebenza labo."

UMnu. Atterbel Maplanka, ingcwethu ehlaziya ezomnotho, uchaza ngokufa kwemali yeZimbabwe

"Kusenzwa lokhu kusenzwa yikuthi emhlabeni kulezimpi, kuphinde kubelezinto ezenzakala emazweni okuyiwo esisebenzelana lawo ayiwo acina soku esesnza ukuthi izimali zingami kahle. Phinde futhi phezu kwalokho yebo kuliqiniso ukuthi uhulumende weZimbabwe akasomagabazi kwezemali, abakwanisi shame sesifika sesikhuluma ngezindaba zokuthi izimali zihlelwa njani, hayi lokho abakukwanisi."

Lanxa UMongameli Emmerson Mnangagwa ehlala ethembisa ukujezisa kabanzi osomabhizinisi abakhuphula intengo yokudla mahlanyana lokwala ukuthatha imali yeZimbabwe, akula okutshintshayo impahla lokudla kuthengwa ngedola leMelika, kumbe ngesilinganiso sedola leMelika kusetshenziswa umkambo omnyama. Uhulumende usevumele abantu ukuba bethenge impuphu, amafutha okupheka lokunye kwamanye amazwe okungeniswa elizweni kungahlawulelwa umthetho weCustoms Duty. Kambe kuzanceda lokhu na? Abadala bathi sizoyicela isivuthiwe.

XS
SM
MD
LG