amalinks wokungena

Breaking News

Ogogo Labokhulu Bathi Kabasoze Bevote Kukhetho Oluzaqhutshwa Lonyaka


Granny Sarah Phiri
Granny Sarah Phiri

UMGUZA - Inengi lamaxhegu lezalukazi abahlala esigabeni seNtabazinduna ngaphansi kwesiqinti seMguza bathi kabavoti lonyaka ngoba bakhathele ngokuqanjelwa amanga zinkokheli zebandla leZanu PF ezihlala zibathembisa izulu lomhlaba okweminyaka leminyaka kodwa lokhu behlupheka.

Abanye abatsha labo bathi kabasoze bazihluphe ngokuvota ngoba akula okungabasiza.

Imkhankaso yokhetho lwalonyaka isiqalile, abahlali beNtabazinduna kukhanya abalujabuleli ukhetho olukhulu oluzaqhutshwa mhlala 23 Ncwabakazi. UMnu. Leonard Moyo uthi kavoti kukhetho oluzayo.

"Bayasi promise bathi sizayenza lokhu, akwenzakali, sizayenza lokhu akwenzakali asisakwazi ukuthi manje sithini. Sesize sicabanga ukuthi ukuzihlalela nje vele ungayizihlupha ngokuya elayinini ukuyavota haa kungcono ukuyekela kuphela. Babuya sebefuna sibavotele sebefuna sebe campaigner futhi sibavotele haa mina sengidiniwe shuwa, sengikhathele."

Ugogo uSarah Phiri, oleminyaka yokuzalwa engamatshumi ayisitshiyagalo lunye lambili - 92 years laye uthi kavoti lonyaka.

"Ukukhulumi iqiniso kuhle mntanami hayi soze ngiye ah ngiyevotela umuntu ongangenzeli kuhle. Osowavelala leHokik, iHokik yayisinika ukudla hanti umuntu owathi angehlulwa uzakuya egangeni. Egangeni uyakulwa lobani hanti usezakulwa labantu esetshaya ukuthi sayekelelani ukumvotela. Esixotshela amakhiwa amakhiwa ayesenzela konke wawaxotsha."

UMnu. Bigboy Thebula, ilunga lebandla leZanu-PF, uthi indaba yemali efayo yiyo eyenza abantu bangasalithandi ibandla lakhe.

"Mina ibandla lami ebengisalivotela ngelami lona leliyana eselagugayo iZIPRA, iZAPU hayi ngasengibuyela kuZANU ngoba yiyo engiphetheyo. Abantu bayayisekela but mmm balokunyunyutha ingathi bayaba abazwakali kahle. Into zayo azicaci, khangela khathesi ukuthi imali le injani esiyiyo esiyithembileyo esiphila ngayo."

UMnu. Sipho Ndlela, oleminyaka yokuzalwa engamatshumi amane lanhlanu - 45, uthi lanxa ehlupheka uyavota kuphela lonyaka.

"Esigabeni abantu bayakhala kakhulu ngoba siyadubeka sisizwe yikhonalokho nje lokuthi siyazilimela okuzingadi khonalokhu, siyahlupheka vele ikusasa yangkhona ayikhonhle. Ngibona angani labamntwana lomfazi ngabe kuthwa abantwana bami bahlupheka kakhulu. Ukuvota asoze ngekele, asoze ngekele noma kungaba lobunzima asoze ngekele. Mina vele ngingowe MDC sifuna kakhulu elizweni lama Company ukuthi engavula sikwanise ukusebenza."

Kulanti uSporo Moyo weBhekeni uzonde okwamagama ngesimo sezomnotho elizweni. UMoyo uthi sokuyisikhathi sokuguqula izinto elizweni.

"Phume we are tired this thing, asisebenzi ungabuya leBond bathi ibond abasalifuthi. No job no what so sifunani khonapha skungitshele into esifuna khonapha kuyini sidubeka sinje. Ama company ethu avala, asisebenzi azangesiphiwe ama benefit ethu. Amakhiwa athi hambani liyecela imali yenu kuMgabe. So we hate this attitude eyenzakalayo eZimbabwe njenge Bhekeni la, no sesidiniwe."

Osakhulayo uQondani Wata, oleminyaka yokuzalwa engamatshumi amathathu - 30, uthi yena labanye bakhe abavoti lonyaka ngoba amabandla akhona akancedi lutho.

"Angazi ukuthi ngingazengitshintshe kwesinye isikhathi engxenye lakhonapha kube yinto eyi 1 kufane futhi. Thina vele abantu abasakhulayo vele isociety vele uyazi sizalelwe enkangala nje ngoba umsebenzi akula ungaze uhambe emsebenzi awutholi. Ngeke kungilungele ngoba lami ngendlela engikhule ngayo ngeke kube lekusasa lami elihle."

Abantu abanengi bakhala ngemingcele emitsha edwetshwe yiZimbabwe Electoral Commission kuhlelo lweDelimitation. Bathi abakwazi ukuthi sebevota kuziphi indawo esigabeni lesi. Ukhansila Khumalo kuWard 5 omele ibandla leZanu-PF uthi kalaqiniso ukuthi kuzahamba njani.

"Ya not quite sure in that one kungenzakala ngeke sikwale lokho but we are also trying to educate them. Ha bayakhala shame bayakhala but then well akulanto abangayenza ngaze bakhale but okukhona yikuthi yiprogramme esiyenziwe, ye akutshintsheki."

NgoLwesithathu inkantolo yomthetho, iNomination Court, izabhalisa lokwamukela abazancithisa kukhetho olukhulu oluzaqhutshwa ngoNcwanakazi lonyaka.

Forum

XS
SM
MD
LG