amalinks wokungena

Breaking News

Amabandla Aphikisayo eBotswana Athi Kumele iSADC Ilungise Impumela Yokhetho Ehluphayo eZimbabwe


SADC AND COMESA OBSERVER MISSION BRIEFING IN HARARE
SADC AND COMESA OBSERVER MISSION BRIEFING IN HARARE

Abamabandla ezombusazwe aphikisayo kwele Botswana selobele inhlanganiso yeSouthern African Development Community (SADC) esithi kumele kubizwe umhlangano wesiphangiphangi owe-Exraordinary Summit kukhulunywe ngempumela yokhetho lweZimbabwe, okunqobe uMnu. Emmerson Mnangagwa.

Abamabandla aphikisayo angaphansi komanyano we-Umbrella for Democratic Change balobe uMnu. Elias Magosi, unobhala jikelele weSADC, besithi kumele kulungiswe udaba lokhetho eZimbabwe. Umkhokheli webandla leUDC kudale lephalamende, UMnunzana Dithapelo Keorapetse, uthi kuqakatheke kakhulu ukuba iSADC yenze umhlangano lo.

“Sithi akube lomhlangano ngesiphangiphangi uzangenwa yinkokheli yamazwe aweSADC ukuze kukhulunyiswane phezu kodaba lweZimbabwe ngokhetho obeluyinhlekisa. Ngamafitshane, kade kungela khetho.”

UKeorapetse uthi umhlangano lo kumele uthaphe imibono kazulu kwele Zimbabwe ukuze kutholakale indlela yokuyaphambili.

“Sithi umhlangano weSADC kumele ube lenhlanganiso ezizimele zodwa kanye labezombusazwe, kukhangelelwe ukuthi kuqhutshwe olunye ukhetho olutsha oluzabe lungolulandela imthetho yokubamba ukhetho oluqondileyo.”

Kodwa ibandla eliphikisayo kwele Zambia eleSocialist Party lithi alihambelani lombono wamabandla akwele Botswana.

Umsekeli kanobhala jikelele weSocialist Party, uMnunzana Antonio Mwanza, ekhuluma lomsakazo lo, uthe bayamukela ukukhethwa kuka Mongameli Emmerson Mnangagwa.

“Sithi iSADC kayi ngakutshayi ndiva lokhu okucelwa ngabamabandla aphikisayo kwele Botswana. Siyazi ukuthi amazwe angentshonalanga kade efuna ukuthi kube lontshintsho eZimbabwe.”

Abacubungula ezombusazwe bathi kababoni ukuthi umanyano weSADC uzathatha inyathela bani noma nje iqula lenhlanganiso le likhombe ukuthi ukhetho eZimbabwe belungakhululekanga. Eyinye yalezingcwethi ezizimeleyo nguMnunzana Zenzo Moyo.

“Ngicabanga ukuthi ifinal report ayisoke ifane le preliminary report, okuzakwenza ukuthi abakhokheli beSADC bengayiboni ngendlela okumele bayibone ngakhona.”

Kodwa omunye ocubungula ezombusazwe, uMnunzana Effie Dlela Ncube, uthi akumelanga kulahlwe imbeleko ngokufelwa. UNcube uthi kufanele kwenziwe yonke imizamo ukuthi kubonwe ukuthi kungabe konke kulungile ngokhetho lolu kumbe kukhona okutshaya amanzi.

“Noma yiphi indlela engalandelwa, kumele ilandelwe. Nxa kusitsho ukuthi kuyiwe emthethwandaba akuhanjwe, uma besiya eSADC akuhanjwe, kumbe ku African Union, akube njalo. Kumele umuntu ongenayo angene ngomthetho, noma ngowe bandla eliphikisayo kumbe owelibusayo.”

Iqula labahlole ukhetho lweZimbabwe bephansi komanyano weSADC, ebelikhokhelwa nguMnu. Nevers Mumba wakwele Zambia, lichothoze indlela oluqhutshwe ngayo. Bathe lwephule isisekelo sombuso weZimbabwe njalo leziqondiso zokuqhuba ukhetho emazweni akuzansi yezwekazi leAfrica. iZimbabwe Electoral Commission ithe uMnangagwa uthole amavoti aphezu kwengxenye ekhulwini - 52% kwathi uMnunzana Nelson Chamisa, owebandla leCitizens Coalition for Change, wathole ayisilinganiso sokungamatshumi amane lane ekhulwini - 44%.

UMnangagwa utshele intathelizindaba eHarare ngeSonto ukuthi uyajabula kakhulu ukuthi ukhethiwe, njalo wagcizelela ukuthi ukhetho belukhululeke okumangalisayo. Kodwa uChamisa uthi kaluqhutshwanga ngemfanelo.

Forum

XS
SM
MD
LG