amalinks wokungena

Breaking News

Sesilayo iBudget Yohlelo lweGukurahundi Community Outreach: Kutsho uMongameli Mnangagwa


President Emmerson Mnangagwa Meeting Chiefs in Bulawayo
President Emmerson Mnangagwa Meeting Chiefs in Bulawayo

UMongameli Emmerson Mnangagwa uhlangane lezinduna zeMatabeleland North leSouth koBulawayo belungiselela ukusungula imihlangano yokuzama ukulungisisa udaba lweGukurahundi lapho izinduna lezi ezizaphuma khona ngezigaba zisiyakhulumisana labantu abathintwa yilumbhuqazwe.

Ekhuluma lezinduna lezi eState House koBulawayo, Ngolwesihlanu, uMongameli Mnangagwa uthe uhlelo lokulungisisa udaba lweGukurahundi lolu ngokukhumisana umlotha selufike esibangeni esiphezulu njalo imihlangano izaqala maduze.

"Amalungiselelo okuthi uhlelo luye ebantwini sekufike esibangeni esiohezulu njalo logatsha olubona ngezemalinluphaakathi kokulungisisa imali zendleko zohlelo ngoba miba engikufunayo yikuthula lentuthuko ezweni ngoba umbhuqazwe wenzakala kumele kulungisiswe lapho okonakala khona lina njengezinduna lizakuphatha lokho.'

Chiefs Meet President Mnangagwa on Gukurahundi in Bulawayo
Chiefs Meet President Mnangagwa on Gukurahundi in Bulawayo

UMnangagwa uthe uhulumende wakubona kubalulekile ukuthi uhlelo lolu lukhokhelwe yizinduna ngoba kuyizo eziduzane labantu njalo kuyizo ezazi amasiku lesintu esilakho ukuphathisa kunhlelo zokukhumisana umnlotha.

UNduna Khulumani Mathema Matopo uthi umadala icala laye kumele angene imihlangano yokukhumisana umlotha le.

"Amalunguselelo okuyangena kuzulu bezokhukuma ngokwenzakala ngombuqazwe ahamba kuhle kodwa kukhona engifuna kucace ekuthini umadala icala laye kumele abekhona atsho indaba yakhe yokuba aze enze akwenzayo kwakutheni baphendulane lomawonelwa manje umhlangano wethu walamhlanje awukucazululanga lokho."

UNduna Nyangazonke weKezi uthi sebelungele ukuya kuzulu njalo kumele baye lasemazweni okulabantu ababaleka eizweni ngenxa yombhuqazwe weGukurahundi.

"Siphakathi kwamlunguselelo okuzwa uzulu ekhuluma ngombhuqazwe lathi inkokheli zomdabu kodwa esikukhangeleleyo yikuthi uhlelo lufinyelele labakwamanye amazwe ukuze lufezeke ngendlela okwamanje akukacaci ukuthi sizakuhambisa njani kodwa kumele kubenjalo ngoba sithi luhlelo lukazulu kumele senze okufunwa nguzulu.'

Inkokheli zamabandla ezokholo ehlukeneyo lazo zingene umhlangano wanamhlanje, lapho uArchbishop Alex Thomas webandla eleRoman Catholic agcizelele khona ukuba labo bayaphatheka kuhlelo lokukhumisana umlotha lolu.

"Siphakathi kokusebenzelana lohulumende kuhlelo lokukhumisana umlotha ngodaba lombhuqazwe weGukurahundi njalo sifake ilihlo lokhozi ekuboneni ukuthi laloba kungalandelwa indlela yamazwe yokukhumisana umlotha sibone ukuthi uhlelo luqhutshwa ngokuthula langokuhlonipha amalungelo oluntu."

Lanxa umkhokheli wogatsha lwezinduna olweChiefs Council uChief Mtshana Khumalo weBubi wayethe intathelizindaba azisoze zivunyelwe emihlanganweni le, namuhla ubekhanya esehlabele ingoma ehlukileyo.

"Siphakathi kokuqhuba amalungiselelo ohlelo njalo sisahlafuna udaba lokuthi iNtathelizindaba lazo ziphatheke kuhlelo ngendlela abakhangelele ukuba basebenze ngayo ngoba luhlelo lwabantu."

UChief Dumisani Ndondo uthi isikhathi sesiside lolu daba lungakalungisiswa.

"Siphakathi kwamalungiselelo okuyahlangana lozulu njalo ahamba kuhle njalo sibonga isandla sikahulumende ngoba loludaba selulemonyaka lungaxazululwanga kuqakathekile ukuthi luxazululwe kuhle."

UNduna Sinamatenga weBinga yena uthi ukhangelele ukuba abazaqhuba uhlelo lolu abasuka esigabeni sakhe bangene izifundo ezipheleleyo zokuqhuba lumsebenzi.

"Abantu sebelinde ukuthi siqale uhlelo lokukhumisana umlotha ngoba leBinga yonke yahlukuluzwa ngumbhuqazwe weGukurahundi. Okunye osekusilele yikuthi abantu abazaphatha uhlelo abasuka esigabeni sami bathole imfundiso epheleleyo yokusebenza loluhlelo ukuze luhambe kuhle sisalindile ukuthi babizwe bazofundiswa."

Uhlelo lweGukurahundi Genocide Outreach lwasungulwa ngomnyaka ka 2019 koBulawayo lwaseluphuziswa yikuqhamuka kobhubhene lweCovid 19.

Abanye abalwela amalungelo oluntu bathi abalusekeli uhlelo lukahulumende lenkokheli zomdabu lolu ngoba lutshiya phandle ezinye izigaba zelizwe ezibalisa iNkabazwe leBulawayo kanyelabantu abayiziphepheli emazweni angomakhelwane lamanye abathintwa yiGukurahundi.

Lolu hlelo lusolwa njalo ukuthi lutshiya phandle inhlanganiso ezilwela amalungelo oluntu kanye lokuvimba intathelizindaba ukuthi zingangeni emihlanganweni eyenziwa lozulu.

Uhulumende weZimbabwe owayekhokhelwa ngumuyi uRobert Mugabe ngaleso sikhathi wathumela iviyo leFifth Brigade elalifundiswe ezebutho kwele North Korea, elahlasela ngesihluku labulala abantu abedlula inkulungwane ezingamatshumi amabili, 20,000 eMatabeleland laseMidlands kusukela ngomnyaka ka1983.

Udaba lweGukurahundi esilwethulelwa nguAnnastacia Ndlovu.
please wait

No media source currently available

0:00 0:04:42 0:00

Forum

XS
SM
MD
LG