amalinks wokungena

Breaking News

Yehlukene Imibono Ngohlonzi Lwemihloliso eyeZimsec Nxa Iqathaniswa LeyeCambridge


Zimsec Logo
Zimsec Logo

Uzulu uveza ukukhathazeka ngesithunzi semihloliso yelizweni, abazali sebebalekisa abantwana ekubhaleni imihloliso eyeZIMSEC bekhetha ukuthi bebhale eyeCambridge abathi ipha abantwana isithupha sika A level esamukeleka ngcono emakolitshini. Imibono ngaloludaba yehlukene, abanye besithi iZIMSEC ilokhe ithembakele njalo ihlonitshwa emhlabeni jikelele.

Inhlolisiso esithe yenziwa iveza ukuba ukuphiwa indawo zika Form Five ezikolweni ezizimele zodwa amaPrivate schools zikhanya zisipha indawo kulabo ababhala imihloliso eyeCambridge. Kodwa, inengi lezinye izikolo bezithatha abafundi ababhale i ZIMSEC, zisipha abantwana ithuba lokukhetha ukubhala iZIMSEC kumbe iCambridge kusibanga sika A’level. Abafundi abaku Form 5 baqala izifundo mhlaka 5 ngenyanga kaNhlolanja.

Umnumzana Mthandazo Nkosi umzali womfundi olobe iCambridge uthi bakhangelele ukuba umtwana uzakuyafunda phandle kwelizwe ekolitshini, ngokunjalo i Cambridge babona izamupha amathuba aphezulu ukuba athole indawo eUniversity.

“IZIMSEC igcwele ngokuthi amapaper aseleaker sokukunengi okwenzakeleyo, iCambridge ayilakho khonokho. Njalo sasikhangele ama opportunities okuthi umtwana akwanise laye engabi lama limitations items of studying outside the country.Lathi sikhangele ukuthi ayephandle kwelizwe for university, yikho sathi umtwana abhale i Cambridge.”

Umnunzana Ekel Ncube umgcisikhwama wenhlanganiso yababalisi eye Zimbabwe National Educators Union (ZINEU) uthi i Cambridge ile mbali enhle ekulotshweni kwemihloliso, ungeke wezwa izehlakalo zokutholakala kwemihloliso ngaphambilini kosuku lokubhala.

"ICambridge isiqede iminyaka eminengi kungela history of failure le leaking, iZimsec iminyaka milutshwane kodwa amaleaks semanengi okutshengisa ukuthi ama systems awahambi kuhle. Abantwana beZimbabwe kukhanya angathi sebencediswa yiCALA ukuthi bapase, abeCambridge bazifundela straight bengela aid yeCALA. IAid yeCALA iya reduce I quality of education ngoba umtwana usezaba le supliment okuzatholakala ukuthi imcedise ukuthi amamarks akhe angathi ayakhwela ngezinye indlela kuyatshengisa ukuthi abantwabethu amastandards angathi alow. Kudinga ukuthi iZimsec ibophe ziqine.”

Isikhulumeli senhanganiso yababalisi eyeAmalgameted Rural Teachers Union of Zimbabwe (ARTUZ) umnumnzana Thembakuye Moyo, yena uthi imihloliso yeZIMSEC ayisela hlonzi ngoba sokule zehlakalo zokuba abanye abafundi bazithola belempumela yemihloliso abangazange bawubhale kanye lokutholakala komhloliso usuku lungafiki.

“Osokusenza ezinye zezikolo ikakhulu amaprivate schools afune abantwana ababhala icambridge ukuthi babahambise kuA level. ICambridge ayilambali yokuvuza kwamaphepha,iZimsec selokhe yabakhona minyaka yonke ilamaphepha avuzayo .Kubuye lendlela okumakwa ngayo ababalisi abaphathwa kuhle ,esinakanela ukuthi abantwana sasibone besiba lama units angayisiwo wabo lezi yizinto esezisenza uhlonzi lweZIMSEC lungathi luyehla kancane. Thina njengeARTUZ iZimsec yinto efuna ukucithwa iqale phansi mhlawumbe inkohlakalo ekhona lapha khathesi ingahamba labayiphetheyo khathesi.”

Kolunye uhlangothi, udokotela Sifiso Ndlovu umqondisi wenhlanganiso yababalisi eye Zimbabwe Teachers Association (ZIMTA) uthi isithupha seZIMSEC silohlonzi, siyananzelelwa ngamanye amazwe.

“ICambridge isilesikhathi eside ikhona ngokunjalo sebelolongile ubungcitshi bokubhalisa imihloliso, ayingeke iqathaniswe leZIMSEC elokukiliza kwesinye isikhathi nxa ibhalisa abafundi. U buhle be ZIMSEC yikuba imbhadalo yayo iyeneliswa linengi likazulu. Ngamafitshane sithi nxa ufuna ukudinga isithupha edinga competer, loba uthethe i Cambridge kumbe i Zimsec uyangene lapho ofuna khona. Kodwa lokhu kuzakuya ngokuthi esikhwameni sakho kungakanani.

Isikhulumeli se Zimbabwe School Examinations Council (ZIMSEC) unkosikazi Nicholette Moyo Dhlamini ukhuluma ngamanyathelo abawafakileyo ukuze kuthuthukiswe uhlonzi lwemihloliso yabo, egcizelela ukuba impumela yemihloliso yabo iyathathwa ngamazwe onke.

“Abafundi ababhale imihloliso ngaphansi kweZIMSEC bayenelisa ukuba bathole indawo kwamanye amazwe besebenzisa amacertificates eZimsec.Amanyathelo awafikwa yiZimsec ukuthi ababhali bengabe betholakala lephepha lingakabhalwa kuhlsnganisa ukunika izikolo amaphepha ekuseni ngelanga lokubhalwa,lokunika abantwana ama answer sheets lapho abayabe bebhalela khona imihloliso yabo lama chemicals asetshenziswa kuma practical subjects.’

Umnumzana Nkosana Dube ofundisa i-Journalism le Media Studies e NUST uhlaziya uhlonzi lwesimo semfundo yeZimbabwe.

“I quality ye education yethu iyehla, khathesi nje ngo2023 ipassrate ibiku 29%. Umbuzo okumele sizibuze wona yikuba kwenzakalani nge 71%, nxa i failure rate ingako. Kodwa akumelanga simangane ngoba izikolo azikho capacitated ukuthi ziphe i quality education. Ababalisi ababhadalwa ngokweneleyo, so ama motivation levels a low, osokusenza abafundi bacine sebefuna ukubhala i Cambridge.”

Isikhulumeli sogatsha lwezwemfundo umnumzana Taungana Ndoro wenqabe ukuthatshwa ilizwi kodwa uchaze ukuba uhlangothi olwe ZIMSEC, lulandela zonke iziqondiso ezikhangela ngokuqhutshwa kokulotshwa kwemihloliso okwezinga elihlonitshwa ngamazwe womhlaba. Uphe isibonelo seSwaziland athi isitshengise isifiso sokuba abafundi Balelo lizwe babhale imihloliso eye ZIMSEC. Wengeze ngokuba ukufakwa kwe CALA sekuphathise ukuthi abafundi bengahlolwa ngokubhala umvimvinya kuphela kodwa baphiwe ithuba lokubonakalisa ukukhalipha kwabo ngokwenza imisebenzi yezandla.

Umnumzana Ndoro uphethe ngokukhuthaza abazali ukuba bengathandabuzi ngohlonzi lwemihloliso ehlelwa ngabeZIMSEC ngoba impumela yabafundi lezithupha abazitholayo zinanzwa emhlabeni wonke jikelele, esithi abafundi benelisa ukufunda kuloba yiphi i-University besebenzisa impumela yabo.

please wait

No media source currently available

0:00 0:04:17 0:00

Forum

XS
SM
MD
LG