amalinks wokungena

Breaking News

Ababalisi beZimbabwe Bamanyana Labanye Emhlabeni Jikelele Ukunanza i-World Teachers Day.


World Teachers Day
World Teachers Day

Mhla ka 5 Mfumfu, lusuku lolwabekwa eceleni ukunanza ukuqakatheka komsebenzi owenziwa ngababalisi emhlabeni jikelele olwe World Teachers Day. Kodwa ababalisi bezigabeni zeMatabeleland bathi akula lutho lokujabulela ngaleli langa ngoba iholo abalitholayo liphansi kakhulu nxa liqathaniswa lelabanye ababalisi basemhlubulweni wangezansi yezwekazi leAfrica oweSADC.

Sokuyiviki yesibili ababalisi bekhalala umsebenzi lokhe izikolo zavulwayo ekupheleni kwenyanga edluleyo kaMpandula. Umbalisi weZimbabwe uhola amadola angangamatshumi amane lanhlanu aweMelika-US$45, kuthi abakwamanye amazwe aweSADC baqalela kumakhulu ayisikhombisa amadola eMelika-US$700 kusiya kunkulungwanwe-US$1,000 ngenyanga.

Umnumzana Thembakuye Moyo umgcinisihlalo wenhlanganiso yababalisi eyeARTUZ esigabeni seLupane uqathanisa iholo labo lelabanye abasemazweni eningizamu yeAfrica.

“EZimbabwe kubi lamuhlanje ngoba umqhatshi engasenelisi kulokhu asinekeza khona. Nxa sikhangele amazwe ase Africa aseduzane lathi bathi bona on average iSouth Africa le Botswana ihamba nge USD1000 kuthi i Zambia le Namibia baku USD700 ubusubuya ukhangele eZimbabwe uthola ukuthi yi USD45. Sikhangelele ukuthi uhulumende aphume le USD lokusipha ngoba yikho kuphela okungamvimbela ukuthi ababalisi babekhona eZimbabwe bangayi kwamanye amazwe ngendaba yama salaries.”

Okugcizelelwe ngumnumzana Vuzumuzi Maphosa umsekeli kamongameli wenye njalo inhlanganiso yababalisi eyeZINEU.

“IWorld Teachers Day ayisela mehluko empilweni kateacher ngoba sikhuluma ngomuntu egxile ezikweledeni, ongenelisi ukwenza nje izinto ezi basic. So mina ngibona engani akula World Teachers Day esingayi celebrater ngoba lapha eZimbabwe uteacher uyinhlekisa, lamuhlanje we are in the trenches ukuthi umbalisi athole imali lesithunzi esingamenza ukuthi ahlonitshwe emphakathini.”

Unkosikazi Sukoluhle Ndlovu umgcinisihlalo we Matabeleland North kunhlanganiso eye ARTUZ esithi bafuna ukuba iholo labo lifane lababelithola ngomnyaka ka 2018.

“Ababalisi bonke elizweni abajabulanga ngaleli ilanga ngoba ababalisi sebeyehliswe isithunzi kakhulu ngemali abayiholayo. Imali leyi incabe kakhulu njalo asiboni isizatho sokuthi siyajabulela leli ilanga ngoba kungela lutho olujabulisayo. Esingakukhalela ngosuku lolu yikuthi uhulumende asizwe angenele asibuyisele kumali ebesiyihola ngo 2018 imali engange $520USD kumbe imali elenani elingako yikho ukuthi thina njengabablisi kanye lemuli zethu sikhone ukuthi siphile kuhle.”

Umnumzana Nation Mudzitirwa oyisikhulumi seARTUZ ulandisa ngomhlangano abawungene lompathintambo wezemfundo.

“Lamuhla njengenhlanganiso ezimele ababalisi kade silomhlangano lo Minister we Public Service u Professor Paul Mavima lo Minister we education u Ambassador Cain Mathema mayelana lendaba yeholo lababalisi. Thina njengenhlanganiso sinikeze izikhalazo zethu uMinister we Public Service so yena uthe uzathatha izikhalazo zethu aye discusser lamanye ama minister kucabinet. So thina njengababalisi sithe asibuyeli emsebenzini ngoba asila mali, yena uMinister uPaul Mavima uthe akula mbalisi ozaxotshwa umsebenzi ngoba we are incapacitated so okwakhathesi asibuyeli emsebenzini.”

Imizamo yokuxhumana labogatsha lwezemfundo kuhulumende lwehlule ngoba bebengadobhi incingo belokhe besemhlanganweni wokukhulimisana lababalisi ngodaba lweholo. Kodwa umphathintambo wezisebenzi zikahulumende umnumzana Paul Mavima ucine ephendula imibuzo ayihtunyelwe yiStudio 7 esithi bekungasilo udaba egudwini olweholo lababalisi lamuhla kodwa bekungumhlangano nje wokubonisana lababalisi elomphathintambo wezemfundo umnumzana Cain Matema ukuze bazwisise ngcono izikhalazo zababalisi zisethulwa zinhlanganiso zabo.

Ngeviki ephelileyo uhulumende wengezelele izisebenzi zakhe imali eyisilinganiso samatshumi amane ekhulwini-40% ngedola leZimbabwe kodwa ababalisi bayala ukwamukela leyo mali bethi ayeneli lutho njalo balifuna lilidola leMelika hatshi eleZimbabwe.

Ngelanga lokunanza umsebenzi owenziwa ngababalisi emhlabeni jikelele eleWorld Teachers Day abe Matabeleland bathi akula lutho abangalujabulela ngoba sebengabantu asebeyehliswe isithunzi sabo kakhulu ngumqhatshi. Usuku lwababalisi lwalonyaka luthakazelelwa ngaphansi kwendikimba ethi " Teachers Leading in Crisis Reimagining the Future".

XS
SM
MD
LG