amalinks wokungena

Breaking News

Abazali Bahlaba Umkhosi Izikolo Zivulwa


Inhlanganiso ezimele ababalisi zithi isimo somnotho welizwe singenza ababalisi babeke phansi amakhuba ngoba iholo labo lingeneli ukuba bahambe emsebenzini nsuku zonke.

Abazali labo bakhala ngembadalo yezikolo esikhuphuke kakhulu kanye leyempahla zesikolo ezigoqela ama uniform lokunye kokusebenzisa, ngakho bakhuthaza uhulumende ukuba angenele ngoba isimo singesihle.

Umnunzana Thembelani Dube umsekeli kobona ngokwethulwa kwemibiko enhlanganisweni eyeZimbambwe National Educators Union uthi isimo selizwe singenza ababalisi babeke phansi amakhuba.

“Thina njenge nhlanganiso yababalisi silokudana kakhulu nxa sivula izikolo isimo se economy sinje, intengo yempahla iqansili,iholo lababalisi aleneni,esikhangelele ukuthi siyathi sivula bahambe emsebenzini.Ngokunjalo ke akumangalisi ukuthi ababalisi bacine befisa ukuba babeke phansi izikhali ngoba isimo singaqondanga.Sikhangele labazali ukuba ziyavulwa izikolo intengo yempahla iqansile labo kuzabehlula ukuba benelise ukuhambisa abantwana esikolo.Sicela uhulumende ananzelele ukuba abazali lababalisi bathwele nzima.”

Umnumzana Effort Ncube isikhulumeli senhlanganiso emmela ilungelo labathengi, eyeNational Consumer Rights Association uthi umumo welizwe ungacina ubangela ukuthi abantwana bengafundi becine besiba yizingebengu, amankazana acine ethengisa imizimba.

“Abazali bathwele nzima ngoba nxa kusiza kwezesikolo amabhuku,ama uniforms kanye lama fees.Lokhu kutsho ukuthi akusoze kweneliseke,kuzakwenza ukuba abantwana bacine bengafundi behlezi ekhaya.Nxa bengafundi bazangena kulokhu esikuthi yibusela kumbe ubugebengu,kwandise abantu abahlezi emajele, kuthi abantwana abancane abangamankazana bathengise imizimba bezama ukuthi baphile.Sithi kuhulumende kehlise i school fees, akhulumisane labama bhizimusi.”

Umongameli wenhlanganiso yababalisi bemaphandleni eye Amalgamated Rural Teachers Association (ARTUZ), Umnumzana Obert Masaraure uthi isimo somnotho esikhona elizweni senza kubenzima ukuba ababalisi baqhubeke besebenza ngeholo abalitholayo.

“Sikhathazekile ngesimo sababalisi ngoba inengi labo alila mali yokugada ukuthi babuyele emsebenzini, kuthi abanye abala mali yokubhadalela abantwababo imali yesikolo”.

Umnumzana Admire Ngwenya ongumzali olomntwana ofunda ehlala esikolo uthi imbhadalo yesikolo ikhuphuke yaphindwa kathathu.

“Mina i problem engilayo mayelana ngempilo yalapha eZimbabwe yikuba izinto ezinengi zikhwelile le fees ikhwelile.Nxa ngibuza nge Fees ukuthi bakhwezeleni bathi into yonke ikhwelile,bathi abantwana besikolo kumele badle isinkwa,isinkwa sikhwelile ngakho akwenzi ukuthi behlise i fees.kunzima kakhulu ukuthi abantwana babuyele ezikolo ngoba i fees ebiyi $400 ikhwelile yaba yi $1200. Angikwazi ukuthi ngingakubiza ngithi yikwiyini lokhu okwenzakala kithi la, kunzima ukuthi abantwana babuyele ezikolo.”

Omunye wabasakhulayo ongumfundi uNkosi Mbambo, uthi ubona kunzima ukuba babuyele esikolo ngoba isimo selizwe singavumi.

“Mina njengomfundi ukubuyela esikolo nge situation le esikuyo angiboni kuyi opinion e right, ngoba last term besesisidla imbhida wayawaya esikolo. I situation leyo ayikho right for thina i tough ”

Izikolo ziyavulwa kusasa loba isimo sezomnotho welizwe sihlukumeza uzulu, abazali bekhalaza ukuba intengo zezigqoko sezikolo, imbadalo yezikolo kanye lokudla sekuqanse kakhulu okwedlula iholo labo.

Inengi labazali lithi selidonsa nzima ngesimo selizwe ngakho bacela ukuba uhulumende angenele alungise izinto. Inhlanganiso ezimele ababalisi lazo zithi kungenzeka ukuba ababalisi babeke phansi amakhuba ngoba iholo lingeseneli ukuphila elizweni lapho intengo ehlala ikukhuphuka mihla ngemihla.

Udaba lokuvulwa kwezikolo siluphiwa nguBathabile Masuku
please wait

No media source currently available

0:00 0:04:00 0:00

XS
SM
MD
LG