amalinks wokungena

Breaking News

Abekhomishini eyeNational Peace and Reconcialition Babamba Umhlangano Lezakhamizi zeGwanda


Uzulu weZansi yemaNdebeleni emhlanganweni labekhomishini eye National Peace and Reconcialition
Uzulu weZansi yemaNdebeleni emhlanganweni labekhomishini eye National Peace and Reconcialition

Abathinteka lokuhlukunyezwa ngombhuqazwe weGukurahundi abesigabeni sangezansi yeMandebeleni bathi besaba ukuthi uhulumende ulakho ukungabahlawuli ngoba bengelabo bufakazi bokuthi bahlaselwa ngobani.

Lokhu kuvele emhlanganweni wabekomishini eyokukhumisana umlotha eyeNational Peace and Reconcialition labengatsha ezitshiyeneyo zempilo owenzelwe eGwanda.

Inengi labakade besemhlanganweni lo bathi laloba kusaziwa ukuthi abantu bahlukunyezwa ngalesi siga kuzaba nzima ukuthi kube lobufakazi obungemukelwa ngoba isikhathi sesiside.

Uzulu weZansi yemaNdebeleni emhlanganweni labeNational Peace and Reconcialition
Uzulu weZansi yemaNdebeleni emhlanganweni labeNational Peace and Reconcialition

Isakhamuzi seGwanda uMnu Frank Baloyi uthi ngakibo eBetsa inkomo zazidlana uboya kodwa linotho yatshabalala ngomnyaka ka1984 lapho uyise ebulawa ngesikhathi sombhuqazwe weGukurahundi. Ngakhoke laloba bengadinga ukuthi bahlawulwe nguhulumende kuzabanzima ngoba bengalabo ubufakazi bokuthi babelenkomo ezinengi.

“Ubaba ngumuntu owayelenkomo ezeneleyo lathi zisenele , ngo 1984 sabaleka ekhaya ngoba akuselamuntu saluza konke esasilakho sayaphenduka ngo1987 sesingaselakho konke lokhu esasilakho , sesidinga kathesi amarecords asikwazi maybe uhulumende uzacina esibhadala phela uzasibhadala njani phela thina asila ma records yokuthi sake saluza lokhu esasilakho nxa sisithi siyakudinga lokhu kuthwa hamba uyedinga ik army eyayikhona ngale”.

Omunye umama obesemhlanganweni munye, ongathandanga ukuvezwa igama, uthi inengi labo ladlwengulwa ngesikhathi seGukurahundi njalo lilabantwana abazakufa bengazi oyise.

“Okwakibo laye kuyamlandela phela avuke umntwana lowana selokwakibo mina isibongo salowana umuntu lakibo kazange angitshele babengachazi lokuthi bahlala ngaphi wayengubani, wayenjani ngizakhuluma ngithini njalo kuzabe kuzangiphatha njami mina ukuthi umuntu lo ngizatholani ngakho futhi”.

UMnu Ngqabutho Mpofu owebandla leMthwakazi Republic Party yena usole abekomishini ngokuphuza ukuqala umsebenzi wokukhulumisana lalabo abahlukuluzwayo.

“Kanti ize iyenziwe uhlnagothi oluthize iGukurahundi ingenziwa ilizwe lonke jikelele kwakutheni kwakujongweni, kanti umayiyenza vele ngubani omayiyenza lingadinga amanewspaper aleyo minyaka bakhona bekhuluma bengavevethi kanti kungani lokhu libhoda ndawonye okuthiwe linyathela izithunzi”.

Okugcizelelwe nguMnu Bavubile Mzilethi Dube oweBhetshu likazulu othe likomishini kumele iqale iveze imbiko eyalotshwa phambilini ngalumbhuqazwe.

“Mina into engiyifunayo yikuthi okokuqala let iChihambakwe leDumbutshena ziphume zazakale besesibuya ebantwini sizwe ukuthi siyangaphi ngoba lokhu esikwenzayo kuzafanana futhi ayenziwa lawama report abakhona ama komishini ngamaphepha esesikhuluma kathesi ukuthi afihliwe emakhabothini”.

UNkosazana Linda Mpofu
UNkosazana Linda Mpofu

UNkosazana Linda Mpofu umqoqi wenhlelo zeCommunity Youth Development Trust uthi labo abaphatheka kumbhuqazwe weGukurahundi kuzamele bajeziswe.

“After seku investigation lathola ukuthi bengikhuluma iqiniso and iperpetrator nansi liyayazi omunye nguboss , what is going to happen to that particular person as a Commission lilamandla okuthi umuntu lowana limdumele limbophe ayefela ejele kumbe adilikelwe lijele?”

UMnu Busywork Ncube omunye wabalwa impi yenkululeko osuka koGodlwayo uthi uzulu weZimbabwe kumele abambane axazulule loludaba ludlule.

“Njenga maZimbabweans kuyini esesingakwenza kathesi ukuthi sisukele lapho esikhona sisiya phambili ukuze ilizwe lethu libe lkengqubelaphambili ngoba singala sikhombana ngeminwe akukho esizaphetha ngakho ngaphandle kokubambana ngezandla futhi”.

UMgcinisihlalo wekomishini wokukhumisana umlotha uMnu Sello Nare
UMgcinisihlalo wekomishini wokukhumisana umlotha uMnu Sello Nare

UMnu Sello Nare okhokhela likomishini oke wathi ngaphambilini imbiko kaDumbutshena loChihambakwe ayibonakali lamhlanje ujikile ethi basafake isicelo sokuthola lezingwalo kuziphathamandla zikahulumende.

“I application isiyenziwe to the minister , application to the minister ukuthi lawo ma reports siyawafuna, silokhu simelele’.

UNare ubike njalo ukuthi bazaqhuba umhlangano ofanayo ngomgqibelo wakhuthaza uzulu ukuthu aze ngobunengi.

please wait

No media source currently available

0:00 0:04:49 0:00
XS
SM
MD
LG