Umgwaqo osuka koBulawayo usiya eBhalagwe ubuvalwe ngamapholisa ahlomileyo ngoMgqibelo kanye longena eBhalagwe, lapho obekuzakwenziwa khona isikhumbuzo sababantu abaphoselwa emigodini abanye bephila libutho leGukurahundi kulesikhatshana ilizwe leZimbabwe lisanda ukuthola uzibuse.
Amapholisa athaye phansi ngentonga esithi ozakweqa umlayo wabo wokungena eBhalagwe bazamsusela amanqe.
Lesi sikhumbuzo besisenziwa ngaphansi kwesihloko esithi 'Dispossessed in Life, Dishonored in Death, Bhalagwe Victims'.
Kube lokudonselana phakathi kwamapholisa ahlomileyo efuqana labantu bebadudula emgwaqweni weBhalagwe ekhabela kude amakhandlela akade emele alumathiswe nguMnu. Dumiso Dabengwa esithi kababuyele lapho abavela khona ngoba akuvunyelwa muntu eBhalagwe.
UDumiso Dabengwa, ongumkhokheli webandla leZapu, uzamile ukukhulumisana lamapholisa la kodwa amalela ukungena wacina ekhulumisana lossekeli kamphathintambo wendaba zasekhaya uMnu. Obedingwa Mnguni.
Umabhalane wenhlanganiso yeBhetshu LikaZulu, uMbuso Fuzwayo, uthe kulusizi ukuthi bamisiwe ukuyakhumbula izihlobo zabo ezajikelwa eBhalagwe.
UMlweli wenkululeko owasila eBhalagwe, uMnu Patrick Dube, uthe lokhu akusoke kubalalise njalo umabefuna benze ngenkani bazakwenza.
Lokhu kusekelwe nguMnu. Mathew Sibanda, othe kusobala ukuba uhulumende ulokhe elovalo ngokubulala kwakhe abantu abangahlomanga ebaphosela bephila emigodini eBhalagwe.
UMongameli weMthwakazi Republic Party, uMnu. Mqondisi Moyo, uvumelane loSibanda esithi badabuke kakhulu ngesenzo samapholisa njalo iGukurahundi ikhanya iqhubekela phambili.
UMongameli weAlliance for National Salvation, uMnu. Moses Mzila-Ndlovu, uthe yinhlamba enkulu eyenziwe nguhulumende.
IBhalagwe yindawo okwakujikelwa abantu bephila abanye sebefile ngesikhathi sombhuqazwe weGukurahundi, njalo lokhe kwabalalesi siga, uhulumende uhlala evimba abantu ukuthi bayefika kuleyo ndawo osekutshiye abantu besola ukuthi kusafihlwani.
UMongameli Robert Mugabe wathi ebuzwa ngakho wathi kwakuyisikhathi sobuhlanya kodwa uZulu ngemva kokuvinjwa NgoMqgibelo uthe kukhanya sengathi lokhu kuhlanya kukhanya kulokhe kuqhubekela phambili.
Inhlanganiso yeCrisis in Zimbabwe Coalition, isikhuphe umbiko isola isenzo sikahulumende, isithi ngeyinye indlela uhulumende uyalandula lesi sehlakalo abasenza bemanyene lebutho elalihlomile eleFifth Brigade elalolongwa lilizwe leNorth Korea.