amalinks wokungena

Breaking News

Iqhawe Ngubani eZimbabwe?


Ukukhethwa kwamaqhawe esizwe sokuvame ukuletha ukungezwani kuzizalwane zeZimbabwe ngenxa yokusilela kweziqondiso eziveza obala ukuthi vele iqhawe ngubani, owenzani ngoba konke kuphethwe libandla le Zanu PF elinguntando kayiphikiswa ekunikeni linhlonipho.

Ngemva kweminyaka engamatshumi amathathu lane lokhu ilizwe lathola uzibuse, uzulu lokhu engazi ukuthi kahle kahle inhlonipho yeqhawe lesizwe inikwa abanjani abenzani elizweni.

Abanye ngabacabanga ukuthi ngabalwela ilizwe empini yenkululeko kodwa banengi abaphathekayo kodwa abalele emizini yabo lamhla abagoqela uMnumzana Ndabaningi Sithole kanye loNkosikazi Thenjiwe Lesabe, abadela imizi lemuli zabo ukuyalwela ilizwe.

Abanye njalo bacabanga ukuthi yilabo abaphatheka basebenzela uhulumende kodwa akunjalo ngoba nanku uMnumzana Canaan Sodindo Banana owabangumongameli welizwe wakuqala ulele emzini wakhe kuMzinyathi.

Lokhu sokutshiye inengi kuzulu licabanga ukuthi lawana mathuna asesigodlweni asebenza ukubonga ukuthembeka kwalabo abayabe besebenzele ibandla le Zanu PF ngoba yilo kuphela elaziyo ukuthi iqhawe lesizwe ngumuntu onjani ngoba kuvamile ukuthi kuthi lapho kubekwa iqhawe eNational Heroes Acre kube labanye kuzulu abangazwisisiyo ukuthi lo obhubhileyo kuthiwa liqhawe ngoba esebenze msebenzi bani elizweni.

Ubuqhawe lobu buza ezibangeni ezintathu, kuleqhawe lesizwe, kuleqhawe lempi yenkululeko – ama liberation war heroes besekusiba lamaqhawe ezigaba – ama provincial heroes.

UNkosikazi Virginia Mabhena, oyingcitshi kumbali yelizwe, uthi kumele ibandla leZanu PF litshele uzulu ukuthi lindawo yamathuna amaqhawe elizwe ngeyamaqhawe alelibandla kuphela njalo kukhethwa ngendlela eyaziwa yilo lelibandla ngoba lokhu kuzenza uzulu angazikhathazi lapho kubekwa abantu abalembali engacacanga kumbe lapho kuncitshwa linhlonipho abantu abangamaqhawe kwezinye izigaba zelizwe.

Uthi inengi labantu likhathazwa ngu ‘national’ owenza licabange ukuthi ngamaqhawe kazulu kanti hatshi ngawebandla kuphela.

UMnumzana Godwin Phiri, oyingcwethi ekuhlalisaneni kukazulu, uthi kusobala ukuthi linhlonipho isetshenziswa ukubonga labo abayabe bethe benza intando yebandla leZanu PF ngoba aluba kukhethwa ngokulwa impi yenkululeko aluba abalwa ngaphansi kwe ZIPRA abathwalinzima kangaka ukuyalala khona.

Uthi indlela ekhona ukuthi abantu bengaxabani ngalesisicoco elizweni yikuthi bavume ukuthi okwakhathesi iZanu PF nguntando kayiphikiswa besekusithi izizukulwane ezizayo zihlele kakutsha ukuze kuhlonitshwe oyabe esebenze kuhle ukuvusa kumbe ukumela ilizwe ngendlela ebalulekileyo kungakhathalekile ukuthi kukuluphi uhlangothi.

UNkosazana Simphiwe Moyo, osakhulayo, uthi yena hayi akumelanga uzulu agoqe izandla nje iZanu PF izenzela intando kodwa kumele kudingisiswe ukuthi inhlonipho le inikwa abanjani ukuze kungabi lokukhonona zikhathi zonke kuthe kwethesa obhubhileyo lesisicoco.

UMfundisi Useni sibanda, okewasebenza kunhlanganiso yokulwela amalungelo oluntu, uthi ilanga leli liqakathekile abantu bekhumbuzana ngembali yelizwe kodwa kusadingeka ukuthi kuhlolisiswe izizatho eziyizo ezakhupha obaba labomama ukuyalwela inkululeko kazulu onsundu ngoba amalungelo oluntu alokhu esilela elizweni.

Wengeze esithi nxa kukhangelwa umkhosi walonyaka, oza umnyaka ngemva kokhetho, kusobala ukuthi kusasilela ukugcwalisa amathuba kazulu wokuzikhethela inkokheli yawo ekhululekile kungelancindezelo lokugcwalisa ukuthi sonke isizalwane sakuleli sibelelungelo lokuvota.

Umnumzana Moses Dlamini, oyisakhamuzi, uthi kuhle ukukhumbula amaqhawe kodwa ngemva kweminyaka engamatshumi amathathu lanei ilizwe lathola uzibuse, sokumele kunikwe abasakhulayo abangalwanga impi le ithuba labo lokuthuthukisa ilizwe ngoba ilizwe alingeke liphile ngembali yayizolo kuphela ngoba ikusasa layo idinga ukulungiselelwa.

Uthi kuqakathekile njalo ukuthi nxa kuphiwa isicoco sobuqhawe, kungakhulunywa ngalabo abathwala izikhali kuphela ngoba limpi yalwiwa yizo zonke izizalwane zakuleli ngendlela ezitshiyatshiyeneyo.

Wengeze esithi lamhla abalwa inkululeko bakhangele kuphela ukuthi kuyini abangakuthola okunjengemali lamapulazi, bengakhathali ngokuphumelela kwelizwe.

Indawo ye National Heroes Acre yakhiwa kuqala uMpandula ngo1981 zingcitshi zakuleli kanye leNorth Korea. Ukuze umuntu ayebekwa kiyo, kumele amalunga esigaba sakhe awebandla leZanu PF acele kuPolitburo, eyiyo ethatha izinqumo eziqakathekileyo kulelibandla.

XS
SM
MD
LG