amalinks wokungena

Breaking News

UHulumende Uthi Uselungiselela Ukupha Abokuza amaARV's


Amaphilisi ama ARV's
Amaphilisi ama ARV's

Uhulumende weBotswana uthi inkulumo zokunikeza abokuza kulelolizwe, amaphilisi awokulwisana lokusabalala kwegciwane lengculaza, awama Anti Retrovirals (ARVs) sezise zingeni eliphezulu.

Kunakanelwa ukuba kulenani elingaba zinkulungwane ezingamatshumi amathathu, 30,000, abokuza abaphila legciwane lengculaza kweleBotswana.

EleBotswana ngelinye lamazwe alenani eliphezulu labantu abaphila legciwane lengculaza umhlaba wonke jikelele, lingelesithathu ngemuva kwe eSwatini kanye le Lesotho.

Kodwa iBotswana iphambili ekunikezeni izizalwane zalo amaphilisi anqabela ukumemetheka kwegciwane, inikeza bonke abagula umkhuhlane lo, ama ARV kungela mbadalo.

Noma nje izizalwane zeBotswana zithola amaphilisi la, akulula kwabokuza okumele bawathenge ngentengo ephezulu kakhulu. Ingcwethi kwezempilakahle zithi lokhu kwenza kukahulumende wele Botswana kubuyisela emuva imizamo yonke yokulwisana legciwane.

Ngokunjalo, uhulumende we Botswana ebambisana lenhlanganiso yesikhwama sakweleMelika esiphathisa enhlelweni zezempilakahle, eye President's Emergency Plan for AIDS Relief iPEPFAR, uphakathi kwemizamo yokuqala ukunikeza abokuza amaARV kungela mbadalo.

Isikhulumi senhlanganiso kahulumende ebona ngokulwisana lokusabalala kwegciwane lengculaza, umnunzana Richard Matlhare uthi sekusele nje, ukuthi idale labaphathintambo kuhulumende, eleCabinet liphume lesiqumo phezu kwalolu daba.

Umqondisi wePEPFAR kweleBotswana, umnunzana Dan Craun-Selka uthi kuqakathekile ukuthi abokuza labo bathole amaphilisi ama ARVs, ngoba kungenjalo, bazaqhubeka bethelela abanye igciwane.

"Siyilolodwa ilizwe emhlubulweni wangezansi kweAfrica esinganikezi ama ARVs kwabokuza. Kunakanelwa ukuthi kulabafika inkulungwane ezingamatshumi amathathu abokuza abalegciwane lengculaza, inengi labo kungabaphila ngokuthengisa umzimba. Ngakho baqhubeka bethelela abanye. Uhulumende angadlulisa isinqumo lesi, kuzaphathisa ukuyehlisa inani labantu abathola umkhuhlane lo."

Inhlanganiso yePEPFAR, ithi izaphathisa uhulumende weBotswana ngemali, ngoba ukungezelela inani labantu abathola ama ARVs, kuzakudla esikhwameni sikahulumende. AbeZimbabwe kweleBotswana balamukele inyathela lokuzama ukunikeza abokuza amaARVs.

Umnunzana Rodwell Moyo isizalwane seZimbabwe esihlala eGaborone, kwele Botswana uthi kuqakathekile ukuthi abantu bonke baphiwe ama ARVs mahala uma impi yokulwisana lokumemetheka komkhuhlane wengculaza inganqotshwa.

"Kuqakathekile kakhulu, ngoba abantu bokuza baphila, njalo bahlangana labeBotswana. Ngakho ukunikeza uhlangothi olulodwa utshiya olunye, akuphathisi ngoba umkhuhlane uzaqhubeka umemetheka.

UMoyo uqhubeke esithi inani eliphezulu labaphila ngokuthengisa umzimba kweleBotswana, ngabeZimbabwe, ngakho kungaphathisa kakhulu uma bengathola ama ARVs.

"Ngenxa yesimo esikhona ekhaya, sibona inengi labo sisi bethu bethengisa imizimba yabo ezitaladeni zemadolobheni afana leFrancistown kanye le Gaborone. Kungaba yinto enhle ukuthi labo abalegciwane bathole usizo, ukuze singalahlekelwa yimphefumulo."

Umnunzana Mthabisi Dube yena uthi abokuza kanye lezizalwane zeBotswana, sebelezimuli, ngakho bekungayenzi umqondo omuhle, ukuthi omunye wababili abathandanayo athole ama ARVs uma egula, kukanti omunye wakhe kawatholi.

"Sibona ama cross relationships amanengi lapha phakathi kwabokuza kanye lama locals. Ngakho kufanele ukuthi uma ababili begula, bonke kumele bathole usizo lwama ARVs, hatshi ukubandlulula."

Uma kungaphumelela, iBotswana ikhangelele ukuqala ukunikeza abokuza ama ARVs lumnyaka ungakapheli.

EBotswana umuntu omdala oyedwa kwabane phakathi kwabaleminyaka ephakathi kwengamatshumi amahlanu, lamatshumi amane lasitshiyagalo lunye, uphila legciwane lengculaza.

Udaba lokwabelwa kwabokuza amaARV's eBotswana siluphiwa nguMartin Ngwenya
please wait

No media source currently available

0:00 0:03:56 0:00
XS
SM
MD
LG