amalinks wokungena

Breaking News

Ukhala Ezimathonsi Uzulu Ngokukhwezwa Komthelo Kagetsi


ZESA
ZESA

Inkampani eye Zimbabwe Electricity Transmission and Distribution Company (ZETDC) isikhweze umthelo wamandla kagetsi ngesilinganiso sokuyingxenye ekhulwini- 50%. Lokhu ngokwesibili linkampani ikhuphula lumthelo phakathi kwenyanga eyodwa.

Akuphathi kuhle uzulu weZimbabwe ukukhwezwa komthelo wamandla kagetsi osokudale ukukhonona okukhulu yena ovele ephakathi kobunzima ngenxa yokuqonga kwentengo yokudla, indleko zezikolo layo yonke indleko enhlangothi zonke zempilo esikhuphuka okwethusayo mihla ngemihla, ikantike iholo lezisebenzi lingakhuphulwa ngesiqubu esifana lokuqonga kwentengo.

Ugetsi asezabhadalelwa ngeZWL $1.67 ku kWh okwamagetsi okwesilinganiso sakuqala samatshumi amahlanu amaunits-50 Units, kuthi ihlandla lesibili lithengiswe nge ZWL $3.65, 51-200 le ZWL$9.92 ikWh elilodwa angu 201 - 300units.

Umnunzana Effort Ncube ongumqondisi weNational Consumer Rights Association (Nacora) uthi lokhu kuzabangela ukukhuphuka kwentengo yezinto ezinengi.

“Ukukhwela kwamagetsi kabili ngenyanga kuveza kahle kamhlophe ukuthi izinto kazimanga kahle elizweni, ngokuba akufanelanga kwenzeke lokho. Singakhohlwa ukuthi nxa amagetsi ekhwela kakukhwe nje wona kuphela kodwa akhweza ezinye izinto ezinjengokudla lakho konke okunye akusali lutho lungakhwelanga nxa sekukhwele amagetsi, kanti ke vele nxa kukhwele wona wodwa ngendlela asedula ngakhona balutshwane abanngenelisa ukuthi baphile ngaphansi kwentengo engaka eyamagetsi, kwenza kube nzima ukuphila eZimbabwe.”

Unkosikazi Sifiso Ndlovu isakhamuzi sakoBulawayo uthi osokusenziwa yile inkampani kuyethusa njalo abazwisisi ukwehlukaniswa kwentengo ngezigaba zamaunits.

“Indaba yokukhwela kwamagetsi lokhu akungiphathi ayingiphathi ngoba amagetsi aphombu kuvuka ekhwelile, lemali zakhona ama diagram esiyabe siwathunyezelwe uyathi uyakhangela ngentengo yakhona akuhambisani ngendlela abayabe bekhulume ngayo lokukhwela kwawo iholo labantu lingakhweli asisakwazi ukuthi sizaphela njani,ngabe uhulumende uyangenela kumbe sicaciselwe okungaphezu kokucaciselwa. Uzathola ukuthi ngendlela okuyabe kubhalwe ngayo kunzima ukuthi sizwisise konke lokhu kusuka kusidide ngendlela okukhwele ngayo.”

Unkosikazi Melisa Ntini oyisakhamuzi sakoBulawayo eliloja uthi lokhu kuzadala ukuxabana okukhulu labanikazi bezindlu.

“Lokhu okwenziwe yiZesa kubi ngoba kunje sihlala ezindlini zabantu, kunzima ngoba abanye sebezathatha amathuba okusikhwezela irent phakathi kwesikhathi besithi ngoba amagetsi akhwelile, njalo siyananzelela ukuthi amagetsi akhona awasahlali ngakho sokuzasinzimela inengi lethu ngoba khathesi imali inzima ukutholakala thina asisoze sikukwanise lokhu kunzima bakhweze kakhulu ngabe uhulumende uyangenela asisize ngoba sizaswela indawo zokuhlala.”

Unkosikazi Ethel Tshuma esinye njalo isakhamuzi sakoBulawayo uthi kuyadanisa ukuthi amagetsi akhwele buthumuthumu.

“Okwelizwe lethu kuyasihlukumeza kakhulu kambe amagetsi akhwela buthumuthumu kangaka yimpilo bani leyi esesiyiphila enjenge ehlukumeza kangaka kutsho ukuthi asisekulayitha, ukudla kuyadula amagetsi ayadula yonke into uyadula. Aluba bayama okwesikhatshanyana njengoba babekwenza kuqala ukuthi amagetsi ayeke ahlale bekhwezile khathesi sekuyibuthumuthumu kuyahlukumeza kakhulu lemali yakhona singelayo.”

Umbiko owethulwe yikampani ye ZETDC izolo uveze njalo ukuthi uzulu uzamele abhadale amadola angaphezu kwamakhulu amahlanu ZWL$ 547,50 ukuthi athole amagetsi angu 51-200 units kuthi labo abafuna amagetsi amanengi bahlawule phose inkulungwane yamadola iZWL$992,00 ukuthola ugetsi ophakathi kwamaunit angamakhulu amabili lamathathu-201-300. Abazafuna ukuthenga amagetsi angaphezu kwama units angamakhulu amathathu 300 bazahlawula imali eyedlula inkulungwane elengxenye i ZWL$1,623.

Ngomnyaka odluleyo uhulumende wathatha isinqumo sokuthengisa amagetsi ngendlela entsha epima amagetsi ngedlela imuli esebenzisa ngayo Kanye lokulinganisa intengo yawo ledola leMelika.

Udaba lokukhuphulwa kwemithelo kagetsi siluphiwa nguBathabile Masuku
please wait

No media source currently available

0:00 0:05:28 0:00
XS
SM
MD
LG