amalinks wokungena

Breaking News

Uzulu Usefumbathiselwa Incwadi zeYellow Fever


Umuthi lo ubiza amadola angamatshumi ayisithupha kuthi ukuwuhlaba kubize amadola alitshumi kodwa incwadi le yamanga ibiza amadola amahlanu kuphela. (FILE PHOTO)
Umuthi lo ubiza amadola angamatshumi ayisithupha kuthi ukuwuhlaba kubize amadola alitshumi kodwa incwadi le yamanga ibiza amadola amahlanu kuphela. (FILE PHOTO)

Inengi labantu elithenga imota ikakhulu eJapan, selikhetha ukuyazithathela eTanzania ngoba lisithi kwenza intengo yehle.

Ukucubungula okwenziwe yi Studio 7 kutshengisa ukuba abanye babantu abaya eTanzania le Zambia bafumbathisa iziphathamandla ukuthi bathole incwadi ezitshengisa ukuthi bahlabe amajekiseni ukuvikela emkhuhlaneni we yellow fever kodwa bona bengenzanga lokhu okungabafaka uzulu engozini yokuqhamuka kwalumkhuhlane.

Amazwe eTanzania leZambia athi umuntu wonke ongenayo kumele abe elalincwadi etshengisa ukuthi wahlaba ukuvikela ukuthelelwa lumkhuhlane kungakhathalekile ukuthi uzohlala kumbe uyadlula nje.

Lokhu kwenzelwa ukuthi imikhuhlane ingamemetheki ingena kumazwe lamazwe kodwa abezempilakahla kuleli bathi uzulu kakutshayi ndiva lokhu ekhetha ukuthenga lezizincwadi kulokuthola umuthi.

Umuthi lo ubiza amadola angamatshumi ayisithupha kuthi ukuwuhlaba kubize amadola alitshumi kodwa incwadi le yamanga ibiza amadola amahlanu kuphela.

UNkosikazi Hanani Mlizane, osebenza emgceleni weZimbabwe le Zambia eVictoria Falls, uthi abantu abathengisa lezizincwadi zamanga abazifihli kodwa lapho kufika ibhasi evela kuleli bahle bayigijimele egcekeni nje.

Uthi abathenga lezizincwadi bacabanga ukuthi behlisa indleko zohambo bengazi ukuthi balakho ukuba bebe bezikhokhela ukufa.

Uqhubeke esithi ukuthenga lincwadi kungaqila abaphathi bomngcele kodwa akungeke kuqile lumkhuhlane nxa usukuhlasela ukuze ubone engani uvikelekile wena uvele ungahlabanga lutho.

UNkosazana Samkeliso Ncube, oyisakhamuzi, uthi kuqakathekile ukuthi izihambi zilandele izimiso zempilakahle lapho zichapha imigcele ikakhulu khathesi sokulalemikhuhlane yeEbola, esihlasele amanye amazwe kuzwekazi leAfrica.

Uthi ukungaqakathekisi impilakahle kanye lokungakhulumi iqiniso, umuntu esithi uhlabile yena engahlabanga, kumbe esithi akayanga elizweni elithile yena ehambile kwenza kubelula ukuthi limikhuhlane imemetheke.

Umnumzana Norman Phiri, oyisakhamuzi, uthi abantu kumele bafundiswe ukuqakathekisa ezempilakahle, batshelwe ukuthi kuyini abakuhlabayo njalo bekuhlabelani ukuze babelakho ukukhipha imali ezikhwameni.

Uthi udubo olukhona kuleli yikuthi ulwazi ngezempilakahle alusekho, abantu bayahlatshwa bengazi ukuthi bahlatshelwani, abanye ngabaqambelana amanga, abanye ngabazingenela ebulenjini besebezenzela izinqumo bengela lwazi olwaneleyo.

Uqhubeke esithi njengoba sekulenani eliphezulu labantu elihambela eZambia leTanzania sokumele uhulumende alethe imfundiso ngalijekiseni, abantu bangakuzwa emangweni lapho abaqambelana amanga.

Umnumzana Peter Ndiweni, oke waya eTanzania, uthi yena laye kahlabanga wathenga lincwadi ngoba ukuthola lijekiseni kwakuzenza indleko zakhe zibe phezulu okwamagama.

Uthi ukugada ibhasi usiya eTanzania ngamadola alikhulu - $100, ezinye indleko usendleleni zibe ngamadola angamatshumi amahlanu - $50, okutsho ukuthi angadinga ukuyahlatshwa ukuvikela uyacina esebenzise imali phose amadola angamakhulu amabili lengxenye - $250.

Kodwa uNkosikazi Mlizane uthi izihambi kumele zinanzelele ukuthi ijekiseni le ivikela okweminyaka elitshumi, othi ungakukhangelisisa ubone ukuthi yimali encane ukuzivikela wena kanye labemuli yakho olakho ukubathelela lumkhuhlane ekuphendukeni kwakho.

Uthi kuqakathekile ukuthi uzulu azi ukuthi umkhuhlane lo uyavikeleka kodwa awelapheki kungakho oqilayo uyaziqila yena.

Umkhuhlane weyellow fever ucatshengelwa ukuthi uhlasela inkulungwane ezingamakhulu amabili - 200 000 abantu ngomnyaka, amatshumi ayisitshiyagalolunye ekhulwini – 90% yabo ise Africa.

Ingcwethi zithi lanxa lumkhuhlane lo wawusuphela, usuqalile njalo ukuhlupha eAfrica kanye lemkhonweni we South America. Umkhuhlane lo uthelelwana ngemiyane eyiyo ewumemethekisayo.

XS
SM
MD
LG