Kusungulwa Inhlanganiso yeNational Transitional Justice Working Group in Zimbabwe

Justice Working Group

Iqula lamalunga enhlanganiso esanda kubunjwa ye National Transitional Justice Working Group in Zimbabwe – NTJWG yethulwe okusemthethweni eHarare ngoLwesithathu. Injongo yayo kuyikumanyanisa abaphatheke emisebenzini yokulungisisa okonakeleyo ngemva kokwephulwa kwelungelo loluntu kukhangelwa ikakhulu ezodlakela lwezombusazwe.

Umgcinisihlalo walenhlanganiso entsha, oligqwetha elilodumo, umnumzana Alec Muchadehama, utshele umhlangano lo ukuba leli qula lenkokheli ze NTJWG libunjwe ngemva kwemizamo ebe khona kusukela ngomnyaka ka 2003 ekwenziweni komhlangano we Johannesburg kwele South Africa,lapho kwahlangana khona inkokheli zenhlanganiso ezilwela ilungelo loluntu ezitsheyeneyo. Uthi emhlanganaweni lo kulapho kwavunyelanwa khona ukuba kudingwe indlela zokuqeda udubo lokwephulwa kwelungelo loluntu mahlayana kungakhathalekile ukuba kwenzakala nini njalo kusiphi isibanga embalini ye Zimbabwe.

Uveze njalo ukuba kumqoka ukuba umanyano walezinhlanganiso usebenzelane ukudinga indlela zokulungisisa izehlakalo zokwephulwa kwelungelo loluntu, bajeziswe abajeziswayo, bahlawulwe okumele bahlawulwe njalo kube lendlela yokuzikhumbula lezi zehlakalo sikhathi sonke.

Enye yengcwethi eyakhethwa ukuba lilunga le NJTWG, umnumzana Anthony Reeler wengezelele ethi enye yenjongo yaleliqula yikumanyanisa zonke lezo nhlanganiso eziphatheke kumikhankaso yokuqeda udlakela elizweni ukuze zikhulume ngalizwi linye.

Kodwa uzulu yena utshengisa ukungasuthiseki ngaleliqula elisanda kubunjwa ethi ngoba kungekho okutsha okuza lalezinkokheli njengoba bekhona abake benza mizamo minye ukulungisisa umonakalo othe waba khona elizweni nxa kukhangelwa ukwephulwa kwelungelo loluntu.

Umnumzana Musa Dlomo ngomunye walabo otshengise lokhu kungasuthiseki phezu kwenjongo yokubunjwa kwalenhlanganiso ye NJTWG.

UDlomo uthi leli lizwe alidingi ukubunjwa kwenhlanganiso ezinengi nengi ukubonisana phezu kokungenziwa ukulungisisa indaba zokwephulwa kwelungelo loluntu ezilokhe zikhulunywa ngazo ethi okuqakathekileyo okumele kwenziwe yikuguqula ubukhokheli.

Abenhlanganiso ye NJTWG bathi bahlose ukuwuqhuba okweminyaka elitshumi lumsebezni wokumanyanisa bonke abaphatheke kundaba lokulondolozwa kwelungelo loluntu ngoba bethi umkhulu kakhulu ungeke waphela ngesikhathi esifitshane.

Bathi kwavunyelanwa ekubunjweni kwaleliqula ukuba uqhutshwe ngaphansi kwezigaba ezintathu lumsebenzi okubalisa ukukhankasela ukukhulunywa kweqiniso sikhathi sonke, ukulondolozwa kwemithetho, ukuhlawulwa kwabephulelwa amalungelo abo, indlela ezingasetshenziswa ukuzikhumbula lezo zehlakalo kanye lokukhangela udaba lokulinganiswa kwamathuba phakathi kwabesilisa labesifazane.

Bengeze bethi isifiso kungesokuba zingaze zavela futhi lezi zehlakalo zokwephulwa kwelungelo loluntu kwezombusazwe, ulungisiswe umonakalo kungakhathalekile ukuba waba khona nini, njalo luphele kokuphela loludubo elizweni.

Ayisitshiyagalombili amalunga akhethwayo ukukhokhela leliqula labamanyanisa inhlanganiso ezilwela ilungelo loluntu- Civic Society, inhlangothi zikahulumende kanye lozulu weZimbabwe.

Laba ngaba balisa umgcinisihlao uMuchadehama,umsekeli wakhe u Proffesor Pamela Machakanja oyingcwethi kwezemithetho ezimeleyo, Umfundisi uDr Fraderick Chiromba, Unkosazana Roselyn Hanzi, umfundisi uDr Ray Motsi, unkosazana Memory Kachambwa, ingcwethi ezimeleyo umnumzana Antony Reeler kanye lomnumzana Otto Saki oyingwethi ezimeleyo njalo.