AbeZimbabwe abahlala kweleBotswana bakhala ngesimo sendawo abavalelwe khona kulandela isinqumo sikahulumende wakulelozwe, elokugcina abavela phandle kwelizwe okwamaviki amabili endaweni ezitshiyeneyo.
Lokhu kuyindlela yokulwisana lokumemetheka komkhuhlane wecoronavirus.
Kube kuyisiphithiphithi emngceleni engena kweleBotswana ngoLwesibili, ngemva kokuba uhulumende wakulelozwe ebike ukuthi usevala yonke imngcele.
Le, kuyimizamo yokulwisana lokumemetheka komkhuhlane wegciwane locoronavirus.
Abakade bephume elizweni ngoLwesibili ekuseni, bathole sezigaya ngomunye umhlathi emngceleni efana lowePlumtree-Ramokgwebana, kanye longena kweleBotswana uvela eSouth Africa, oweTlokweng.
NgoLwesibili ekuseni, iBotswana ibike ukuthi imngcele yonke isivaliwe.
Umsekeli kamongameli weBotswana, uMnu. Slumber Tsogwane uqhubeke esithi abangena elizweni beyizizalwane kumbe abalamaphepha okuhlala eBotswana, bazabanjwa ngamandla ukuthi bevalelwe okwamaviki amabili, bengakavunyelwa ukuya emakhaya.
“AbeBotswana kanye labokuza abahlala eBotswana, uma bephenduka elizweni, bazavalelwa okwamalanga angamatshumi lane, kuqala manje,” kutsho uTsogwane.
Akuthathanga sikhathi ukusungula inyathela leli, amabhasi avela eZimbabwe kanye lezinye izihambi ebezingena ngomngcele wePlumtree kubuyiselwe emuva.
AbeZimbabwe abangenileyo, bathethwe basiwa kwesinye isikolo eTsesebe duze leRamokgwebana. Isikolo lesi sisetshenziswa njengendawo yokugcina abantu laba okwamaviki amabili.
Abavalelwe eTsesebe bakhala ngokuthi isimo sakhona kasisihle, kugcwele kwakhulu, njalo bengelakudla.
Abanye balele phandle besesaba ukuthi bangacinwa bethelelwa umkhuhlane wecoronavirus, ngenxa yokuminyana kwabantu.
Omunye olesihlobo sakhe esiphakathi eTsesebe uthi kukhanya okufana lokudla kuzakhathaza, kungathi uhulumende weBotswana kade engazimiselanga ukusungula ukuvalela abantu.
“Uhulumende weBotswana ubengakulindelanga lokhu. Ngeqiniso abantu abangenayo banengi, ukudla ngibona kuzabahlupha njalo indawo yokulala, bayalala ngaphi. Into ekhona yikuthi lokhu kuzabakhathaza. Bakwenzile kodwa abakucabanganga ukuthi bangakulungisa ngayiphi indlela. Ukuhlala amaviki amabili lokudla, angiboni, kunzima sibili,” kutsho omunye olesihlobo eTsesebe.
Omunye umzali obelindele ingane yakhe ebesuka kuBulawayo, usele edanile ngemva kokuba bambuyisele emuva.
“Mina njengomzali kungizwise ubuhlungu ukuthi umntwana abuyiselwe ebhoda. Yikhona bevale izikolo izolo, mina ngingapha ngisebenza eBotswana, ngile permit. Ngizamile ukuthi ngimthumele icopy ye permit ukuthi bemdlulise, kodwa bathe kudlula kuphela abale permit.”
Noma nje abakade bevalelwe endaweni ezitsheyeneyo bekhala ngokuthi abaziswanga kuselesikhathi, iBotswana ithi ayibuyeli emuva, ngesikhathi iqinisa umkhankaso wokulwisana lokumemetheka komkhuhlane wecoronavirus.
Isikhulumi sogatsha lwezempilakahle eBotswana, unkosikazi Doreen Motshegwa utshele intathelizindaba ukuthi noma nje ngelanga lokuqala, kube lempazamiso, ezifana lokusilela kokudla kanye lendawo zokulala, bakhangele ukuthi kubengcono kusiyaphambili.
Inkokheli eBotswana ibike ngoLwesithathu ukuthi umuntu oyala ukuyavalelwa, uzahlawula ifayindi.
EleBotswana kalikabi lomuntu obanjwe elegciwane lecorona, kukanti omakhelwane bonke, ikakhulu eleSouth Africa, sebehlaselwe.