UJohannes Tshuma, owayengumqagi wamaqembu abalisa eleEagles, eleHwange kanye leleHighlanders, ufisa ukuvula isikolo sokuqeqetsha onozinti.
UTshuma kulezinsuku usebenza kuqembu leZebra Revolution elidlala kuBulawayo Province Division 2.
“Ngizama ukuthuthukisa abafana abancane abasakhulayo ukuthi badlale ibhola. Ngilapha njengomqeqetshi wabonozinti ngiphinde njalo ngiqeqetshe labadlali baphakathi. Leyi yiviki yami yesine. Umqondisi weqembu leli ngake ngamnxusa ukuthi azosincedisa esikolo eCBC njalo ngemva kokudlala imidlalo yokuzwana amandla wasesithi kimi kulendawo lapho engisilela khona - kubonozinti. Lenjetshane zami lezi zifuna ukuncediswa. Awungeke ubuye yini? Angizange ngiyale kodwa ngahle ngakuthathela phezulu ukuncedisa abafana.”
UTshuma, oke waqeqetsha amaqembu abalisa eleHighlanders kanye leleTalen Vision engumqeqetshi wabonozinti, uthi kulendingeko eyokuba lezikolo eziqeqetsha abonozinti.
“Onozinti bakhona elizweni laseZimbabwe kodwa indlela eyokuthi sibakhulise kayikho. Lokhu kungoba amaqembu lawa kawasiphi thina ithuba elokuba sibaqeqetshe. Lokudingakala ukuthi sivule izikolo zabonozinti kasilakho. Lokhu kulomthelela omubi ngoba baya phambili bengafundiswanga izinto eziqondileyo.”
UTshuma udlalele amaqembu abalisa eleEagles, eleHwange kanye leleHighlanders.
Ngomnyaka ka1995 ube yingxenye yeqembu lamaWarriors eliyemela ilizwe elizweni laseZaire ngemva kokuba abanye abadlali ababedlala emazweni aphetsheya beyale ukuyadlala besesaba umkhuhlane weEbola.
“Kwakuyisikhathi esihle kimi kodwa kuyisikhathi esibi elizweni. Ilizwe ngalikhipha ebunzimeni loba kwakunzima ukuya eDRC ngisiyadlala umdlalo eKinshasa siliqembu lesizwe lapho esahlohlwa khona amagoli amahlanu. Kwakungasiwo mdlalo olula kodwa ngakhethwa ukuba yimi umdlali odlale kuhle loba ngahlohlwa kanhlanu. Ngithe ngibuza ukuba yindaba kubenjalo ngatshelwa ukuba abeZaire babetshaye beqondise esangweni okungamatshumi amathathu lambili njalo phakathi kwaleyo mizamo amabhola amahlanu yiwo angenayo kusithi angamatshumi amabili lesikhombisa ngenelisa ukuwavimba. Yikho okwenza ngakhethwa ukuthi ngidlale kuhle kakhulu.”
Osebenza loTshuma kuqembu leZebra Revolution, uJosiah Phiri, uthi sekulengqubela phambili emangalisayo selokhu kufike uTshuma.
“UJohannes Tshuma usebenza kuhle kakhulu njalo lathi sisebenza kuhle laye. Sekulenguquko enkulu kakhulu aseyilethile njengonozinti olodumo.”
UTshuma wafundela umsebenzi wokuba nguboiler maker kodwa kulezinsuku usephila ngokuqeqetsha ibhola njalo uthi nxa kusenza ufuna ukucina eselesikolo esokufundisa abonozinti kuphela. Unozinti owadlalela amaqembu abalisa eleZimbabwe Saints kanye leleHighlanders, uPernell McKop, ulaso isikolo sabonozinti elizweni leSouth Africa njalo uTshuma uthi laye nxa engathola usekelo engaqala uhlelo olufanayo.