Abafundi abalungiselela ukubhala imihloliso yalonyaka, abayibo abakuhlandla lakuqala lokuvulwa kwezikolo, eZimbabwe, babuyeliswe emakhaya ngoLwesibili ngenxa yokuswelakala kwababalisi ezikolo.
Ngemva kwenyanga eziyisithupha izikolo zivaliwe ngenxa yomkhuhlane weCovid 19, ngoLwesibili bekulilanga lesibili izikolo zivuliwe ukuze labo ababhala imihloliso lonyaka benelise ukulungiselela babhale ngoLwezi kodwa inengi lababalisi alibuyanga emsebenzini kusukisela ngoMvulo zivulwa izikolo.
Omunye wababalisi umnunzana Mkhokheli Ndlovu uthi okwakhathesi usakhohliwe ukuthi uya emsebenzini ngoba engenelisi.
“Okokuya emsebenzini mina ngisakhohliwe ngoba imali engiyiholileyo angiboni lokuthi ingangifikisa ngaphi ngoba ngehluleke lokuthenga igrocery yendlini lokuthi ngibhadale irent sidla nzima, what more ukuthi ngithathe ngihambe ngiyefundisa njengoba ngifundisa emakhaya ngiyahamba ngani. Amakhombi agadwa ngeforex ngiyayithatha ngaphi mina ngihola iRtgs, izikolo zemakhaya azilawo amaPPE kufana lokuthi siba exposed njengamatitsha mina ngisamile ukuya emsebenzini sibone ukuthi igovernment ithini singayeyiswa.”
Unkosikazi Nomsa Ndlovu ongomunye wababalisi uthi kunzima ukuthi basebenze belambile.
“Umsebenzi siyawuthanda kakhulu kodwa kunzima ukuthi siyesebenza silambile siyama sithini phambili kwabantwana, abethu sibafundise ngani umqatshi wethu akasizamele njengabanye ngoba silezimuli njalo kunengi okudinga imali leyi esiyitholayo ayeneli lutho.
Unkosikazi Melisa Sithole uthi bayahlukumezeka njengabazali ngoba bebhadalele ize kungela lutho oluzaphuma emihlolisweni abazayibhala abantwana.
“Akula muntu ongaba lomtwana ohamba esikolo ebhadale I school fees engayiboni imali yakhe ukuthi isebenzani. Phezu kokuthi its a short term sekumele ukuthi kwenzakaleni ngabantwana bethu laba, abaselalo ikusasa elizabumbeka ngoba sekonakele. Nxa uzavuka ukhiphe umtwana ekuseni ubone ngabo8 sephendukile ethi akula babalisi.”
Omunye wabafundi uPride Mzinja uthi bebekhangelele ukuthi izikolo zivulwa bazafunda okuzwayo.
“lzikolo lokhe zivuliweyo asikafundi lutho besikulong holiday sicabanga ukuthi siyathi sivula izikolo sifunde okuzwayo, akula tisha osebuyile asitshelwa lutho kumbe babefuna ukurobha abazali bethu ischool fees njengoba babhdala. Sengibona bengcono abangabhadalanga abangavunyelwa ukungena esikolo abazihlalele ngibo ngapha siyagada ukugada kuyadula these days itransport ayikho oZupco balutshwane ngifike esikolo akufundwa. Ngapha bathi siyabhala ngoDecember izikolo ngabe zaqhubeka zivaliwe ngoba kuyafanana futhi sokusiwaster isikhathi, kungcono ukuthi sitshone sibhoda lezindlu sicrusher kulokuthi sitshone sihlezi esikolo .”
Umqondisi obona ngokwethulwa kwemibiko kugatsha lwezemfundo zePrimary leSecondary umnumzana Taungana Ndoro utshele iphephandaba leChronicle ukuthi abakatholi imbiko evela ezikolo ngesimo esikhona kulandela ukuvulwa kwazo. Uthe njalo abakhangela ngokusebenza kwezikolo ezabelweni basahlolilisa lowomumo. Wengeze ethi kungabakhona abantwana ababiselwa emuva ngezizatho ezehlukeneyo kodwa uhulumende uyazama ukuthi izikolo zisebenze ngendlela evikelekileyo.