amalinks wokungena

Breaking News

Abalabantwana Labemuli Abaphila Lesimo seAutism Bakhuthazwa Ukudinga Ulwazi Lwesiphatho


Ngesikhathi kunanzwa ukusabalaliswa kolwazi lokuzwisisa ngesimo seAutism emhlabeni jikelele, ngenyang’edluleyo kaMabasa, abazali abalabantwana kumbe abemuli abaphila lalesi simo, bakhuthazwa ukuba badinge ulwazi olweneleyo lokondla lokubananakekela ukuze bengacini kubizwana ubuthakathi.

Ingcwethi zezempilahle zithi kulezitshengiselo ezithile ezingaphathisa abazali ukuba bazi ngesimo sabantwababo kusaselesikhathi, okugoqela ukubonakala kwalesi simo, ukwelatshwa kwaso lokufundiswa indlela zokuphila ngazo, okungaphathisa kakhulu ukuba abantwana abale Autism bafeze izifiso zabo emhlabeni njengabanye bonke abantu.

Unkosikazi Tracy Mabhiza ongumqondisi wenhlanganiso ye Ronald Trust for Children with Cerebral Palsy and Autism in Zimbabwe uchasisa kabanzi ngalokhu.

“Abantwana abale autism babonakala ngokutshiyeneyo. Abanye bayabe bengenelisi ukuhamba kuhle, abanye bengenelisi ukukhuluma kuhle kusiya ngokuthi uhlaselwe kubanga liphi.”

Uqhubekela phambili uNkosikazi Mabhiza ethi kuyadingakala ukusebenzelana kwabazali lomphakathi kulolu dubo lweAutism ngoba bebanengi abangazwisisi lesi simo.

“Ama parents amanengi ayaswela njalo abatholi I social support ikakhulu kwezokudla I nutritional support ku autism ama communities ka phathisi kucine abantwana abale autism betshiywa ngaphandle yikho sesiqalise ama feeding centres ukuthi bethole uncedo kuloludaba”.

Unkosikazi Abigail Mhizha okumsebenzi wokusekela abongi, enguNurse Aid, osebenza labantwana abale Autism, uthi abantwana laba babhekane lobunzima obukhulu obengezwe layikuqhamuka kobhubhane lweCovid 19.

“Abanye abenelisi ukugcoka ama mask. Abanye baya waluma ama mask njalo abazali bakhona abenelisi ukuthi bahambe labo besiya ezitolo ukuthi bayothenga abakufinayo ngoba becina bebuyiselwa emuva ngendaba yama mask.”

Unkosikazi Mercy Kwembeya ongomunye njalo osebenza labantwana abaphila lesimo lesi, uthi abazali kumele badinge ulwazi olweneleyo lokondla abantwababo, ngendlela ezabenza bezimele.

“Bayaba spoiler akuvunyelwa khonokho kubantwana abale Autism. Silabanye abazali ababuyayo, uzabona untwana egqokiswa I pampa untwana oyabe ele four, five years egqokiswa I pampa. Abantwana kabayenziswe I training. I toilet training lokunye lizabona ukuthi abahlupheki ngalokho.”

Uthi abantwana laba balokukhalipha okukhulu njalo bebamba ngokuphangisa abakufundiswayo.

“Abazali kumele abanengi abakwazi ukuthi abantwana laba baphiwe ukudla kuphi. Abalalo lolulwazi, abantu kabadinge ulwazi ngenxa yokudla kwabantwana ngoba okunye kungabengezelela ku Autism kanti okunye kungabancedisa.”

Abenhlanganiso yeAutism Zimbabwe bathi sebasungula inhlelo zokufundisa abantwana abaphila lalesi simo, ukuba benelise ukugqoka ama mask lokuthi benelise ukuhlolwa umkhuhlane weCovid 19.

Abazali abathile abalabantwana abaphila leAutism bathi lezi nhlelo sezibaphathise kakhulu ngoba abantwababo bekhanya beyamukela limfundiso.

U Dokotela Christine Peta ongumqondisi kuhlangothi lwabakhubazekileyo kuhulumende uthi baqakathekisa wonke umuntu kunhlelo zabo kugoqela laku covid 19.

“Wonke umuntu kungenani le gender .Nxa umuntu ukhubazekile awula bandlululo kumbe inkethabetshabi ikakhulu sikhangela udaba esikilo lwe vaccination.”

Ele Zimbabwe ililayo inombolo eqondane lenani labale autism ngokugcweleyo kodwa lileziqondiso ezibhekane lokubambanisa umuntu wonke kugoqela abale autism kwezenfundo lamalungelo abo.

XS
SM
MD
LG