Abasakhulayo bamabandla ezombusazwe atshiyeneyo baveze imibono etshiyeneyo phezu kosuku lwabatsha olweRobert Gabriel Mugabe National Youth Day olwakhethwa ukunanzwa ngelanga lokuzalwa lowayengumongameli welizwe.
Abatsha beZanu PF, bathi lolusuku ngolokuhlanganisa amakhanda behluzisisa okuhlupha intsha yalamuhla.
Unobhala wezokukhulumisana kugatsha lwabasakhulayo kuZanu PF, uNkosazana Yeukai Simbanegavi ukhuthaza abanye bakhe ukuba, bamele baphatheke kizo zonke inhlelo eziqhutshwa nguhulumende elizweni.
“Kuqakathekile ukuthi abasakhulayo laba, bathole ukusekelwa nguhulumende, batholiswe amathuba kwezokwemba amatshe aligugu elizweni, banelise ukuzisebenzela, bengahlukunyezwa.”
Kodwa umkhokheli wabasakhulayo kuMDC ekhokhelwa nguMnu. Nelson Chamisa, uObey Sithole uthi akaboni kuledisingo sokuthi yena labanye bakhe baqakathekise lolusuku.
“Lusuku olusikhumbuza ukukhohliswa esakwenziwayo njengabasakhulayo, ngithi mina yikukhohliswa ngoba kwasetshenziswa igama labasakhulayo ukwenza libe khona lelikhefu okwakujonge ukuba kuqakathekiswe umuntu owakhohlisa abatsha elizweni. Konke lokhu kwalethwa nguRobert Mugabe owayengafuni ukusuka esikhundleni sokukhokhela.”
Isiphathamandla seqembu labasakhulayo abazibiza ngokuthi ‘Tysonwabantu Movement’, umnumzana Ntokozo Msipha, uthi usuku lwalamuhla lumkhumbuza isibindi uMugabe ayelaso kanye lothando ebantwini.
“Siyaqala ukugubha i 21st February ungekho phakathi kwethu wena mkhokheli wethu Robert Gabriel Mugabe. Sokumanje eyikho sinanzelela ukuthi lumgubho, awusi mgubho wokudla amakhekhe, ukuzikholisela kanye lokujabula kodwa bekuyindlela yakho eyokuthi usikhumbuze ukuthi singabantu, sivela ngaphi lokuthi siya ngaphi.
Ungabe wasitshiya mongameli wethu kodwa umbono wakho ususegcekeni, sengathi umoya wakho ungasinika isibonakaliso sokuthi singavuselela njani lesi isizwe sethu, esesilahlekile sisibisele kumbono wakho oweZimbabwe.”
UMthulisi Gumede uthi abasakhulayo njengaye kabanelisi ukuphila elizweni labo ngenxa yesimo, osekubenza babone kungcono ukuyadinga ukuziphilisa kwamanye amazwe.
“Amazwe ase Europe lama Western Countries amanengi including omakhelwane bethu ku SADC, bayazifuna izisebenzi zeZimbabwe because we have got highly skilled manpower, but i highly skilled manpower yethu ayilamsebenzi, hence the migration. So wonke umuntu uyayifuna I greener pasture, akukho muntu ongayifuniyo.Wonke umuntu ufuna ukuthi athuthuke, kukhanye ukuthi in about 5, 6, 7 to 10 years, wenzeni ngemali abeyihola.”
Lumsakazo awusanelisanga ukukhulumisana lomphathintambo wezokwethulwa kwemibiko, uNkosikazi Monica Mutsvangwa ukuthi sizwe icele likahulumende phezu kwesimo abatsha abakhala ngaso.
Kusenjalo, abemuli yakoMugabe bebethe gwaqa emzini wakhe weBlue Roof ngoLwesihlanu, benanza ilanga lakhe lokuzalwa njengalokho ababekwenza esaphila.
Intathelizindaba kazivunyelwanga ukungena kulomuzi emkhosini lowo ezibone izihlobo labangane kanye labantwana besikolo seMugabe Junior esiseMazowe bengena eBlue Roof emkhosini walamuhla.
UMugabe esaphila wayevame ukuba lankalakatha yedili lokuthakazelela usuku lokuzalwa kwakhe kusetshenziswa imali enengi kodwa lamuhla bekunganjalo, inengi labakuhulumende bebeziphumulele emizini yabo.