amalinks wokungena

Breaking News

Bavuka Eseganga Abazali eBulilima East Abathi Kuqhatshwa Abantu Bokuza Njalo Lemfundo Isiphansi Okwethusayo


Abazali abasemhlanganweni esikolo seMatjinge eBulima East. (Ezra Sibanda)
Abazali abasemhlanganweni esikolo seMatjinge eBulima East. (Ezra Sibanda)

Abazali babantwana abafunda eMatjinge Primary leSecondary School, okuyizikolo zebandla leMethodist Church eBulilima East, sebevuke eseganga bekhonona ngokwenziwa libandla leli, ngokuqhatshwa kwaababalisi abangadabuki kulumango, kanye lenkohlakalo abayethesa iziphathamandla zalez’izikolo.

Omunye wabazali obekulo umhlangano, uMnunzana Lungisani Chikwala, uthi abazali bathukuthele ngokwenzakala esikolo.

"Imbangela yaba yileyi eyomuntu-ke owafika elethwa nguprincipal omutsha. Eqeda uku-introduswa ngesinqumo esesithethwe esecondary ukuthi angabi khona emhlanganweni waqhubeka ekhona emhlanganweni abadala bathe sebemcelile ukuthi aphume akazange avume ukuthi aphume. Loba esebatshovela kakhulu esithi kaphume esithi ‘phumani lihambe, go out, go out of my school’.”

UMnunzana Racking Ngwenya, isakhamuzi seMatjinge Ward, uthi sowaze wasusa abantwabakhe kules’isikolo ngoba ibandla leli liqhatsha abantu abangazi ukukhuluma ulimi lwabantwana.

Isikolo lesi siphansi kwebandla leMethodist Church. (Ezra Sibanda)
Isikolo lesi siphansi kwebandla leMethodist Church. (Ezra Sibanda)

Bekuxokozela emhlanganweni obuphakathi kwabazali, abogatsha lwezemfundo labebandla leMethodist Church kulandela ukutshengisela kwabazali ngenyanga ephelileyo okwamemetheka ezinkundleni zokuxhumana enkundleni ezesocial media.

"Ofike manje uburser wakhona kasazi iSiNdebele, ume'khulunywa uyabelokhe ebuza. Kasazi iSiNdebele. Kutsho ukuthi ubuya eMaShoneni khonale asazi kukuphi kwakhona kodwa into esiyicelayo yikuthi umuntu esimfunayo la eMatjinge sifuna umuntu oyazi ukukhuluma ulimi lwabantu lesi esilukhulumayo ukuze abantwana bethu bazwe kahle ngoba ezinyi'zinto tholukuthi noma bebhale ezinyi'zinto nathi asiziqondi ukuthi ngoba abantu laba abazi iSiNdebele. Kufuneka umuntu olethwa esikolweni, utitsha okwazi iSiNdebele sabantwana ukuze into zonke zihambe."

Omunye njalo umzali, uMnunzana Trevor Ndebele, uthi abazali bakhangelewa phansi khona kuyibo ababhadala imali yokuthi izikolo lezi zisebenze.

"Into ehluphayo phakathi kwethu lapha yikungazwani phakathi kuka Methodist lecommunity. Abantu abayibo abathunywa nguye abasebenza laye, basuka bangenele kakhulu entweni zedevelopment yesikolo. Sikhanya vele kasithathwa njengabantu, sithathelwa phansi. Yena lowo muntu njalo ngumuntu obefika lapha vele besingakamazi. Besingakaze sihlale laye so yikho okwabangela idemonstration."

UNkosazana Zamani Ndlovu, ohlala eBulilima, uthi isikolo lesi abantwana abasafundiswa ngendlela eqondileyo osokusenza bengabi lembeko.

"Kukhanya lapha esikolo kuyanathwa utshwala, kuyabhenywa, kodwa uHead engala mandla ukuthi ayenzeni, kukhanya nje isikolo lesi imfundo sisibaphansi yikho khonalokhu, so, njengabazali sasesibonisana ukuthi nxa ngabe kungela Principal uHead sengazuza ukuthi iCommunity imncedise kubonakale ukuthi abantwana abazabiswa esikolo la babengabantwana abazavela kwezinye izikolo belencwadi eziqondileyo ukuthi utransfeye ngandlela bani."

Abazali bathi izikolo zeMatjinge kazithathelwe iMethodist Church zinikwe ukhansili kumbe uhulumende ukuze abazali bahlaliseke.

"Kabafuni ukuzwa into ekhalazwa ngabazali. Nxa sisithi iwofisi kaprincipal asisayifuni sitsho ukuthi iChurch ngokwayo kayiphume sithathe isikolo sethu sisfake ekhansili njalo kasibuyeli emuva loba besethusela bethi balama Lawyer asibuyeli emuva.”

Okunye okuhlupha abazali yikuthi ikhomithi abayikhethayo eyeSchool Development Committee (SDC) ukuthi isebenze lesikolo imele abazali, ibandla leMethodist Church kukhanya ayifuni ukusebenzisana layo. UMnu Bheki Ndlovu ngumgcinisihlalo weSDC wesikolo lesi.

"Asisela mandla ukuthi sisebenze esikolo, ebantwaneni lekuthuthukiseni isikolo. Asila mandla okusebenzisa izinto zesikolo."

Kuyaxokozela esikolo seMatjinge eBulilima East. (Ezra Tshisa Sibanda)
Kuyaxokozela esikolo seMatjinge eBulilima East. (Ezra Tshisa Sibanda)

Abezogatsha lwezemfundo bathembise abazali ukuthi bazacubungulula ukusebenza kwalesikolo lodaba lokutshaphazwa kwemali. Bathe ukupasa kwabantwana abalihlekana kules’isikolo kuyabethusa. UMnunzana D. Zinyemba ukhulume emele lolugatsha.

"Ama concerns ethu lapha manengi … Uyatsho ubaba ukuthi kungayenziwa iaudit, uyavumelana lakho. Which is item number ten ku-petition.”

UBishop Ncube, obuye evela koBulawayo emele ibandla lakhe leMethodist Church, uthi alubapathi kuhle udaba lokuthi ibandla lakhe lidla imali yabazali.

"Umuntu angama kuGeneral Meeting athi iMethodist Church idla imali. Lalelani kuBishop, ngikhokhela iMethodist Church in Zimbabwe iDistrict lakoBulawayo lonke, akula mali yeMatjinge i-one cent engake ngayidla mina leMethodist. Zaziwa nguHeadmaster loPrincipal izimali. Iqiniso engingalithola ukuthi imali yayangaphi bazali, lingilalele, yiAudit ezakwenziwa yizikhwicamfundo.”

Isikolo seMatjinge sakhiwa libandla leMethodist Church ngomnyaka ka1924 njalo besisebenza kuhle okwenimyaka eminengi. Emyakeni ethize edlulileyo abantwana baqala ukungaphumi kahle ezifundweni zabo njalo abazali bathi lokhu kubangelwa yikuqhatshwa kwabantu abangenelisi ukukhuluma ulimi lwabantwana lokungezwani phakathi kuka Headmaster loPrincipal, owabiswa libandla leMethodist Church.

Abazali bacine betshengisela ngokuvala iwofisi kaPrincipal bethi kaphume aphele ngemva kokucunulwa yikuba nyakenye kupase ihlekana labantwana baka Form 4, ngesilinganiso sokune kuphela ekhulwini – 4%.

XS
SM
MD
LG