Ukungahlangani kuhle kwenyama zangaphakathi ikakhulu ezisenkabeni kanye lasensitha yabantwana abangabafana abakubiza ngokuthi yiHernia, yisimo abanye abantwana abazalwa belaso, umzimba ukhangelelwe ukuba nxa befikisa iminyaka emihlanu uzilungisise wona wodwa kungela kudinga usizo lwabodokothela.
Unkosikazi Sibongile Tshuma ongumongikazi uchasisa ngelsi simo seHernia kabanzi.
“Kunzima ukuchasisa ngesintu kodwa iHernia kuyikutshengisela ukuthi inyama zangaphakathi ziyabe zingahlangananga kuhle.Ikhakhulu inyama zenkabeni,laku inguinal region.Ezenkabeni sithi yisibhono nxa kunga hlangananga kuhle,lokhu kwenzakala ekuzalweni komuntu, ngemvelo. Umuntu athi ekhula zale kuhlangana kuhle acine sele weakness. Iweakness le idala ukuthi amathumbu enkabeni angenane acine engasatholi igazi alaneleyo lokuphefumula okwaneleyo.”
Uyaqhubeka njalo umongikazi Tshuma ethi ngokuya kwesikhathi nxa umntwana ekhula inyama lezi zilakho ukuthi zihlangane zodwa.
“Nxa bengabantwana abangabafana uzathola ukuthi ngasensitha kwakhe uyavuvuka, nxa ekhala kuyakhukhumala,lokhu kutshengisela ukuthi kulesikhala lapho okungena khona amathumbu.Ngesinye isikhathi kuyazilungisa kodwa,kucine kuvalekile sekuziphelela. Kodwa nxa ngokukhula komtwana kulokhe kusala ,kungavalekanga kucina kudala ukuthi umuntu abe lokutshileka kwamathumbu kumbe angenane.”
Kulabanye abavame ukuzama ukwelapha lesi simo ngemithi yesintu kodwa umongikazi Tshuma uthi lokhu akwelapheki ngendlela zesintu. Kumele abantu baye esibhedlela bayethola usizo ngoba kuyinto eqondisekayo.
“Lokhu ke akula ngeyinye indlela okungalungiswa ngayo ngaphandle kokuba umtwana enziwe i operation nxa sedlulise iminyaka engu five.Abanye baze bafike ukuthi sebengantu abakhulileyo ,bale belokhu besizwa ubuhlungu sekutshileka lenyama zabobaba sensitha.Kumele umuntu aye operater kuvalwe,kulungiswe khle indlela yakhe umtwana ,konke lokhu kwenzakala nxa omama sebebuzisise kubodokotela ngoba akwelapheki ngokwesintu yinto eyemvelo,okumele ikhangelwe ilungiswe kuyaphela nxa kuthe kwalungiswa.”
Osakhulayo uProud Ndlovu uchaza ukuba wananzela njani ukuba ulesimo seHernia.
“Kwaqala ukulumaluma okwamalanga amabili phezu kwensitha lami nginwayanwaya. Ngelanga lesithathu kwavuka kuvuvukile, lami ngokumangala okukhulu ngasengisiya esibhedlela ukuthi ngiyebona odokotela.Bangihlola kabanzi bangitshela ukuthi ngile Inguinal Hernia, njalo akwelapheki ngesintu,kwelapheka ngokuthi ngenziwe i operation.Ngithanda ukukhuthaza obaba ukuthi angafihli, ungabi lenhloni ngalowu mkhuhlane uhambe uyedinga uncedo kubodokotela uthole usizo.”
Kwesinye isikhathi abantu bayacabangela ukuthi lokhu kulakho ukubangela ukuswela inzalo. Unkosikazi Sihawukele Msimanga uthi umkakhe ubelayo iHernia, kodwa wathola usizo njalo akuzange kubaphambanise ekutholeni inzalo.
“Mina umkami wabanjwa iHernia ngo2017, khonapho sasingakabi labantwana.Saba lokukhathazeka okukhulu lapho sibona evuvuka ensitha, sesisthi mhlawumbe ku affecter ukuthola kwethu abantwana.Kodwa wahamba esibhedlela waya operater,khathesi ngikhuluma nje,use right njalo akuzange ngitsho kuke kuphambanise ukuthola abantwana, ngoba sesilaye umfana.”
I-Hernia ingachazwa njengesimo sokungahlangani kuhle kwezinyama zangaphakathi komzimba ezingakhanyiwo, kucine kubangela ukuba amathumbu atshilane kumbe umuntu engasenelisi ukuphefumula kuhle.
Abezempilakahle bathi umtwana ulakho ukuthi azalwe enjalo, ngezikhathi ezinengi umzimba uyazilungisela wona wodwa inyama lezi zisihlanganele zodwa umntwana engakadlulisi iminyaka emihlanu. Kodwa nxa sethe wedlulisa iminyaka emihlanu ingcwethi zezempilakahle zicebisa abazali ukuba badinge usizo lwabodokotela ukuze baqondise lokhu ngokuhlinza umntwana.
Bayaqoqonsela abeze mpilakahle ukuba lokhu akwelapheki ngemithi yesintu kodwa kuyinto eqondisekayo njalo ephelayo nxa umuntu ethe waya esibhedlela kungakhathalekile ukuba seleminyaka emingaki yokuzalwa.