amalinks wokungena

Breaking News

Kalibiselwe Kumbe Hatshi Idola leZimbabwe?


Abanye bathi akumelanga libiselwe idola leZimbabwe.
Abanye bathi akumelanga libiselwe idola leZimbabwe.

Izizalwane zeZimbabwe ezinengi ezihlala kwele Bhilithane zithi imbiko kamphathintambo wezemali, usikhwicamfundo Mthuli Ncube, sokuvuselela idola leZimbabwe iyabethusa.

Bathi angajahi ukuliphendukisa idola ngoba lilakho ukugugudeka okumangalisayo.

Inengi lithi yinto engaqalwayo ukubisela idola leZimbabwe ngenxa yokuthi abantu balahlekelwa yimali ngesikhathi kugugudeka idola elalisebenza kwele Zimbabwe.

Bathi abanty abanengi okumangalisayo basala bengabayanga imali yabo isiphelele emabhanga.

Omunye wabachothoza okufiswa nguNcube nguMnu. Kay Fire. Uthi umpathintambo wemali kame kancane ngedola lelo.

FILE - Nansi imali eyephepha eyeke yasebenza kwele Zimbabwe
FILE - Nansi imali eyephepha eyeke yasebenza kwele Zimbabwe

“Indaba kaMthuli Ncube yokuthi alethe iZim dollar ngibona engathi it’s too soon ukuthi alethe iZim dollar kodwa asazi mhlawumbe kuzasebenza. Mina ngombono wami bengibona engani irand yilo elingasebenza ngcono. I-U.S dollar livele likhitshwe nje lingabikhona ngoba ungani liyasinda kakhulu ikakhulu ama neighbouring countries kunzima ukuthi athengiselane leZimbabwe ngendaba yesisindo se U.S. dollar njalo eZimbabwe laphana ma ungabheka indlela abaliphatha ngayo iUS dollar, abayazi kahle ivalue yeUS dollar. Bayithatha ngeyinye indlela nje kube sebelisebenzisa engani baphethe imadlanyana nje.”

UMnu. Assa Molife usekela umbono kaFire. “Indlela elethwa ngayo ayisoze incede kuyafana nje lamabond, kuyakufa kunjalo. Into ekhona kuzakwenza ukuthi abantu bahlupheke njalo akusoze kuguqule umnotho weZimbabwe.

“Besidinga ukuthi uNcube ake ame kancane abone ukuthi kuhambanjani ukuze kulungiswe kuhle angaphaphazeli ngoba sizabuyela kuZim dollar sisale futhi sesihlupheka njengokwenzekileyo iminyaka yonke yonale iZim dollar lokhu yafayo. Khonokho okwayibulalayo usekubonile yena ukuthi kuyini? Kungcono akathi khwimili afake isibindi phansi alungise kuhle icurrency efunwa yiZimbabwe njengabantu beZimbabwe to develop hatshi ukupapazela.”

Kukhona abajabulela ukuthi idola leZimbabwe liphenduke. Bagoqela uMnu. Bob Sigola.

“Indlela engibona ngayo ukuthi uMthuli Ncube alethe iZim dollar kuyinto enhle engangijabulisa kakhulu. Khona vele angeke kuthathe isikhathi ukuthi iZim dollar iqale ukusebenza ngoba isekelwa phela ngama gold bullions esiyabe silawo.

“Ungakhangela kahle ama mines agebha igolide, izitina esingaba lazo eze golide, angeke kuthathe isikhathi. So, indaba yokuthi ilizwe libe lemali yalo lokhu kuyangi jabulisa kakhulu. Ngiyachelesa kakhulu. So, ma kuyindlela eyenziwa ngayo, ngilethemba kuzaphumelela sibe lemali engeyethu ikakhulu nxa izinto ziphethwe kahle.”

UNkosazana Nonhlanhla Ndlovu uthi iZimbabwe kuzalunga nxa ilizwe leZimbabwe lingasebenzisa iRand yakwele South Africa.

Indaba kaNcube eyokuthi sefuna ukuletha iZim dollar angiboni izasebenza. Kunini bezama? Baqala nge bearer’s check, babuya nge bond note. Yonke yonaleyo imali yehlule ayisebenzanga. Kunganani ukuthi sizihlalele leRand lako makhelwane ngoba vele zonke izinto zivelela khona ngale eSouth Africa, sidla izinto zeSouth Africa.”

Imali esebenza okwamanje eyohlobo lwama bond notes
Imali esebenza okwamanje eyohlobo lwama bond notes

Abanye bathi kuzaba lobunzima ukuthi idola leZimbabwe lisebenze njengoba amafekithali amanengi evaliwe. UNkosazana Ntombi Msuthu ngomunye wabo.

“Ngibona engani akulunganga ukuthi liphendukiswe idola leZimbabwe. Lizasekelwa ngani? Akulamafekithali. Bazathengisani njalo bethengisela bani? Kazame ukuvuselela umnotho welizwe ngokuvuselela amafekithali kulokuthi abe exotshana lokuvuselela idola leZimbabwe.”

Kodwa-ke uMnu. Michael Mangwiro uthi ukufakwa kwedola leZimbabwe kungenza intengo yezinto yehle kweleZimbabwe.

“UMthuli Ncube uFinance Minister lo omutsha ukhangelelwe ukufaka iZim dollar kodwa ngizwe engani uthi ufuna ukuqala akhiphe amabond notes angenise amaRands njalo kusebenze ama US dola okwesikhatshana kodwa ukhangelele ukuthi ekucineni kungene iZim dollar. So, lokho kungaba yinto enhle kakhulu ngoba ukusebenzisa imali engayisiyo yethu thina eZimbabwe kuyahlupha kakhulu ngoba as it is manje amaprice ezinto akhwelile.

“Bengikhangelele kwenye iposter engayitholayo kuthiwa isawudo seliyi $5 something, into esizithenga ngama 20, 30 cents lapha eU.K. So, nxa imali yekhaya ingangena izinto zingahamba kuhle, kunganceda kakhulu abantu abahlala ekhaya sebahlupheka iskhathi eside.”

Akulamali emabhanga.
Akulamali emabhanga.

UMnu. Alex Mageza uthi okuqakathekileyo okwamanje yikuthi uNcube alungise ezomnotho hatshi ukukhuluma ngedoallar leZimbabwe.

“Mina ngibona engani ujaha usehube masinyane, engibona kufanele kwenzakale yikuba ilizwe liqale lime lipitche up listabilise, hayi ukuthi sihle siqalise ukukhuluma ngeZim dollar ngoba siyazi ukuthi kuqakathekile ukuthi ilizwe libe lemali yalo kodwa asiqaleni ieconomy ime ithuthuke isikumephansi singaze sakhuluma ngento vele eyawisa ieconomy.”

Idola leZimbabwe lisuke likhumbuze abantu izikhathi sobunzima lendlala eZimbabwe, abantu lokhe belesaba ukuthi liyabisa udubo njalo.

Udaba Esilethulelwe NguEzra Tshisa Sibanda
please wait

No media source currently available

0:00 0:06:11 0:00

XS
SM
MD
LG