amalinks wokungena

Breaking News

Kuqhutshwa Ukhetho LwamaBy-Elections Elizweni


ZEC
ZEC

Babikwa bebebalutshwana abaze ukuzovota endaweni ezitshiyeneyo zelizwe ikakhulu abasakhulayo abazange bazihluphe ngalolu khetho.

Ukhetho lwama by – elections kuzigaba ezilitshumi lasithupha (16 ), aqhutshwe ngoLwesithathu,aqale ekuseni,bebalutshwana abantu abekade besiya kilo inengi liziqhubela imisebenzi yokuthengisa.

Njengenhlalayenza,bebebonakala bebalutshwana ontanga abekade bebonakala kilo,inengi kungabantu abadala,abasakhulayo laba bethi singekho isizatho sokuphatheka kilo.Intathelizindaba yethu uMavis Gama usethulela loludaba ngokugcweleyo.

I Studio Seven ikhulumisana lasesebatsha laba,inengi kungabaphila ngokuthengisa,ukuzwa ukuba kungani bengazihluphi ukuphatheka kulolukhetho lwama By - EWlections oluqhutshwa lamuhla.

Unkosazana Thokozani Tshuma waseKuwadzana uphila ngokuthengisa e sitaladeni edolobheni leHarare.UMaTshuma uthi akazange azihlupha ukuyavhota ethi ngoba singekho leso siding sokwenze lokho.

Ubeziqhubele imisebenzi yakhe yokuthengisa impahla etshiyeneyo uMaTshuma,engazihluphanga ukuyavhota lanxa lapho ahlala khona eKuwadzana kungenye yezigaba lapho lolukhetho luqhutshwa khona.

U Prosper Sikizo waseHighfields oleminyaka engamatshumi amabili lantathu uphila ngokuthengisa amabhanana phakathi kwedolobha.

Ungomunye wabanelisa ukuphutsha izifundo zebanga le " A " Level uSikizo,waphuma lama points ayisikhombisa,kungekho akwenzayo.

Uthi akasazange anelisa ukuqhubekela phambili ngezifundo zakhe ngenxa yokuswela imali njalo laye uveze ukuba akazihluphanga ukuyaphatheka kukhetho lwalamuhla.

Isizatho uSiziko uthi kuyikuba ubone ukuba uzolahlekelwa yimali ngesikhathi elindele ukuvhota njalo engasiboni isizatho.

Inhlanganiso eziphatheke kundaba zezokhetho bathi kungabamangalisi lokho okuvezwe lukhetho lwalamuhla,ukuba ontanga bengaphatheki ngobunengi kukhetho ngezizatho ezimbalwa okubalisa ukuswela ulwazi phezu kokuqakatheka kokhetho.

Lezinhlanganiso ezisebenzelana lozulu zithi kuyinto edanisayo ukuba beqhubeka bengaphatheki kangako abasakhulayo,kundaba eziphathelene lokhetho lanxa kuyibona abalenani eliphezulu nxa kukhangelwa inanai labantu elizweni.

Ophethe uhlangothi lwezokucubungula - ( Research and Publications Officer ) ,enhlanganisweni ye Election Resource Centre,umnumzana Collen Chibango, lokhu kuyikho abahlezi bekutsho ukuba abasakhulayo laba kumele batholiswe imfundo ngokwaneleyo phezu kokuqakatheka kokuphatheka kukhetho.

Umnumzana Nkanyiso Maqeda uthi unanzelele laye ukuba ontanga bengakuthakazeleli kangako ukuphatheka kundaba zokhetho.

Laye u Maqeda uveze ukuba zinengi izizatho ezenza bangaze bazihlupha ukuphatheka kukhetho.

Lolukhetho oluqhutshwa lamuhla luza ngemva kokuba abebandla eliphikisayo le Movement for Democratic Change elikhokhelwa ngumnumzana Morgan Tsvangirayi,lixotshe amalunga alo alitshumi lane (14 ),ngemva kokuba ephumile kulelo bandla.

Kuthi eleZanu Pf lalo lixotshe amalunga amababili abe Zanu Pf kwabangela ukuba khona kwesidingo sokuluqhuba lolokhetho lwama By- Elections.

Kusenjalo, ukhetho lolu luphathwe kundawo ezinhlanu koBulawayo ezinye izakhamizi kungezizenzela imisebenzi yazo, ezinye zisithi zizakuyavota emini, ezinye njalo zizithi bezingazi lokuthi kulokhetho endaweni zazo.

Indawo zokuvotela zivulwe ekuseni ngehola lesikhombisa kodwa inengi kuzulu emzini yeMakokoba, e Mpopoma kanye lePumula, lapho okwethekele intatheli zeStudio 7, belizenzela imisebenzi yalo engelani lokhetho.

EMakokoba uzulu ubetshaye udwendwe esikha amanzi eStanley Hall engazihluphi ngokungena phakathi avote.

Abanye bathi ukuswelakala kwamabandla eMovement for Democratic Change kubakhuphe isifiso sokuyavota, kodwa abanye besithi kuhle bayevotela ibandla leZanu PF mhlawumbe lingavuselela idolobho bathole imisebenzi.

Ekhuluma eseMpopoma lapho okuncintisana khona abamnumzana uStrike Mnkandla we Zapu, uJoseph Tshuma owe Zanu PF, uAndrea Banda owe Transform Zimbabwe, uSokhaya Mabhena owe National Constitutional Assembly kanye loTsibo Mukwena, uJoshua Mlambo loVusumuzi Mabhikwa abazimele bodwa, uMnumzana Melusi Tshuma, osakhulayo uthi yena ubengakayivota emini yantambama kodwa ahlala labo besebehambile ngoba bayizwile inkuthazo yokuthi baphume baye kulolukhetho.

Udaba lokuswelakala kwemisebenzi, uthi yilo oludinga ukulungiswa ngulowo ozakhethwa lamhla ukumela iMpopoma-Pelandaba edale lephalamende.

EMakokoba, eStanley Hall, inengi labantu belizithengisela impahla yabo, abesifazana besemzileni wokufolela amanzi wokunatha.

Abadinga ukuvotelwa lapha ngabaMnumzana uTshinga Dube owe Zanu PF, uJonathan Ndlovu weZapu, uWilson Harry Ndlovu weMavambo Kusile Dawn labazimele bodwa uJoan Dhlodhlo, uSibangilizwe Msipa loSehlelo Nkomo.

UNkosikazi Virginia Sibanda ubesemzileni wokukha amanzi, ethi laye uzakuyavota ntambama sokuyiwavalwa.

Uthi kuyadingeka ukuthi abantu bavote ukuze kuguqulwe umumo wempilo zabo.

EPumula owayemele lindawo engakaxotshwa kuMDC ekhokhelwa nguMnumzana Morgan Tsvangirayi, uMnumzana Albert Mhlanga ume ezimele yedwa encintisana labamnumzana uGodfrey Malaba weZanu PF, uJackson Lunga weNCA, uNtandoyenkosi weTransform Zimbabwe labanye abazimele bodwa uZakhele Mpofu, Misheck Ncube lo Morrison Maluso.

UNkosikazi Nomagugu Nkomo uthi yena ubengazi ukuthi kuvotwa lamhla kodwa lanxa esezwile akayi ukuyavota ngoba wahamba kukhetho oludluleyo wathola ibizo lakhe lingekho.

Uthi ngemva kokuzwa ukuthi amabandla eMDC kaphatheki kukhetho akazihluphanga ukuyabhalisa kutsha ngoba yena ubona vele ibandla le Zanu PF lizanqoba kalula nje.

Umlandu uthi usukulelibandla ukuthi lizaziphatha njani njalo lilungise ngaphi ubudlelwano balo labantu bakoBulawayo ukuze kubelengqubelaphambili.

Ezinye indawo ezilokhetho yiLobengula-Magwegwe lapho okuncintisana khona uMaideyi Mpala oweZanu PF, Leonard Mhike owe TZ, Casper Sibanda owe Zapu, uJane Mbewe oweFreedom Front Party loNjabuliso Mguni ozimele yedwa.

ELuveve uNtandoyenkosi Mlilo owe Zanu PF, uFanuel Tshuma weTZ, uMorgan Ntuli we NCA kanye labathathu abazimele bodwa uMkhululi Nyathi, uWillias Dube kanye loThembelihle Sibanda, bayancintisana.

Ukhetho lolu luyingxenye yalolu oluphathwa endaweni ezilitshumi lasithupha elizweni lonke. Indawo zokuvotela zivale ngehola lesikhombisa khathesi ntambama, osokukhangelelwe ukuthi ukubala amavoti kuhle kuqale lamhla. Ngimele iStudio Seven koBulawayo nginguNothando Sibanda.

UMnu. Believe Gaule, okhankasela uMnu. Jonathan Moyo webandla leZANU PF oncintisa kukhetho lokudinga ozamela iTsholotsho North edale lephalamende uthi ukhehto luqhubeke kuhle kulesi isigaba.

UMnu. Gaule uphikile imbiko ethi kwezinye izigaba zeTsholotsho ezifana lesikolo seMcetshwa, abantu bekufanele bevote bekhokhelwa yinduna yesigaba sabo kanye lesiphathamandla sebandla leZANU PF, lokuthi omunye eZabagwadi uxotshiwe ngoba eloba amabizo alabo abavotileyo.

UMnu. Busani Ncube loNkosikazi Getrude Sibanda abancintisa bezimele babikwa bebengekho endaweni zokuvotela kuma polling stations.

XS
SM
MD
LG