Uzulu weMelika ulokhe emelele impumela yokhetho lukaMongameli ngamehlo abomvu.
Oncintise emele ibandla eliphikisayo lamaDemocrats uMnu Joe Biden, onguye okhokhelayo, uthi abantu kumele babekezele, kodwa uMongameli Donald Trump uqina ngokuthi ukhetho luntshontshiwe.
Amavoti asabalwa ezabelweni eziyisithupha ezibalulekile esezisele ezibalisa iNevada, Alaska, Pennsylvania, North Carolina, Georgia leArizona.
UMnu Biden nguye okhokhelayo kumavoti ezabelo abizwa ngokuthi ngama-college votes ngoba ulangu253. UTrump yena ulangu213.
UMongameli Trump uyakhokhela ngenani lamavoti ezabelweni ezifana leGeorgia, Pennsylvania, Alaska, leNorth Carolina kodwa izinga akhokhela ngalo liyehla hola ngehola ngoba uBiden ethola amavoti amanengi athunyelwa ngabantu ngeposo.
UBiden ukhokhela ngamavoti amanengi ezabelweni ezifana leArizona leNevada.
Ekhuluma izolo uTrump usole ukhetho lolu esithi lube lihlazo eliyangisa iMelika ngoba kulokudlelezela okumangalisayo okwenziwe nguBiden lebandla lakhe ekubalweni kwamavoti. Wengeze wathi kafuni ukuthi kubalwe amavoti eposo ngoba uthi akekho emthethweni.
Ngokunjalo, usehambe emthethwandaba ezabelweni ezifana leMichigan, Pennsylvania, Georgia leNevada.
Kodwa inkantolo eMichigan yale ukwamukela isicelo sakhe sokuthi kumiswe ukubalwa kwamavoti njalo eGeorgia lakho inkantolo yalile ukwamukela ukukhonona kwakhe ngokuthi amavoti ayaxubaniswa nje engabe esabalwa kuhle.
“Bazama ukuntshontsha ukhetho. Bazama ukuqilibezela. Ngeke sikuvumele lokho,” kutsho uMongameli Trump.
“E-Detroit lasePhiladelphia, okuzindawo ezaziwayo nge-corruption kwezombusazwe, bazama ukuqilibezela. Akula kuthandabuza kulokho. E-Philadelphia ama-election observers ethu kuthiwe ame khatshana.”
UMnu Biden yena ugcizelele amazwi akhe okuthi uyakholwa ukuthi nguye onqobayo.
Uthe amavoti onke kumele abalwe ngoba leyo yiyo indlela ukhetho lweMelika oluvele luqhutshwa ngayo.
UMnu Biden ucele njalo uzulu ukuthi abekezele, esithi ukubalwa kwamavoti sokufika emaphethelweni.
“Umbuso okhululekileyo kwesinye isikhathi unzima, kwesinye isikhathi udinga ukubekezela… Sizwa sijabulile ngalapho izinto ezimi khona,” kutsho uMnu Biden.
“Asila kuthandabuza ukuthi lapho okuzaphela khona ukubalwa kwamavoti, uSenator Harris lami sizanqoba. Ngakho, ngicela ukuthi abantu bonke bahlale ngokuthula. Ukubalwa kwamavoti sokusiyaphela.”
Amazwe omhlaba, agoqela eleZimbabwe lawo alokhe emelele impumela yalolukhetho.
Kodwa usomabhizimusi wakoBulawayo uMnu Edwin Ndlovu uthe kaboni iMelika iguqula indlela edlelala ngayo leZimbabwe kungakhathalekile ukuthi ngubani onqobileyo.
Amazwi kaNdlovu agcizelelwe ngumsekeli wesikhulumeli sebandla leMDC Alliance uMnu Felix Magalela Mafa Sibanda.