amalinks wokungena

Breaking News

Asexokozela Amabandla Ezombusazwe Ngesikhathi Kulungiselelwa Ukhetho


Izizalwane zeZimbabwe ziveza imibono ehlukileyo ngesaziso sikaMongameli Emmerson Mnangagwa sokuqhuba ukhetho lwezikhundla ezasala zingela bantu edale lephalamende lakumakhansili ngomnyaka ka2020.

Kulandela ukuqhamuka kobhubhane lweCovid-19 umgcinisihlalo wekhomishini ebona ngezokhetho, uNkosikazi Priscilla Chigumba, ngoLwezi 2020 wamisa ukuqhutshwa kwama by-elections elandela umthetho uS.I 225A 2020 owabunjwa lugatsha lwezempilakahle belandela iziqondiso zokumelana leCovid-19.

Isakhamuzi sakoBulawayo ophatheka kwezombusazwe, uMnu Mathew Sibanda, uthi kuhle ukuba lama by-electiosn ngoba besesiside isikhathi bewalindile.

“Siyakwamukela ukuba uhulumende enze isimemezelo sokhetho uma kuzaqhutshwa ngokuhle njalo besesimangele ukuba sesiside isikahthi indawo ezinengi zingela bameli edale lephalamende lekhansilini.”

Olwela amalungelo oluntu uMnu Effie Ncube uthi okuqakatheke kuye yikuba lolukhetho luqhutshwe ngokuthula kulandelwa umthetho.

“Ukhetho lolu luqakathekile ukuba lubekhona njalo zinengi indawo edale lakumakhansili ezingela bameli kuyinto engaqondanga elimaza amalunge abo. Kumele lukhululeke luhambisane lomthetho lokuthul la, kunzima ngoba ukhetho lolu alukhululekanga luvimbela abancane.”

Olwela amalungelo oluntu, uNkosikai Patricia Tshabalala, ukhala ngesikhathi ethi abantu abaphiwanga ithuba elihle lokukhankasa.

“Amaby-elections lawa azakubakhona ngibona ingathi ancindezele amanye amabandla ngoba abangacacacanga ukuba azakubakhona, abantu abanengi abenelisanga ukukhankasa, awaphiwanga ithuba elihle lokulungiselela bekungathi awasoke abekhona, kungahanjwa kodwa obekade ewaqoqa ubezilungiselela kwelakhe icele ngibona ingathi azahlupha.”

UMqondisi weThis Constitutuion uNkosikazi Abigil Mupambi uthi abesifazana labasakhulayo kumele baphatheke kukhetho.

“Ngikhuthaza omama labasakhulayo ukuba baphatheke kukhetho lolu oluzayo bangene kuzikhundla abantu abahambe ngobunengi amabandla ombusazwe kumele ahloniphe abantu ukuze ukhetho lukhululeke ukwenzela ukuba omama bengesabeli kude.”

Owaxotshwa edale lephalamende ngaphansi kweProportional Representation, uNkosazana Helen Mpofu, laye uvumelane loNkosikazi Mupambi.

“Ngikhuthaza omama labasakhulayo ukuba bangene kukhetho ngoba umammemezela ukhetho yena selesikhathi eside elulungiselela njalo ufuna ukubona ukuba kuyahamba njani ngoba sesiside isikhathi siwalindile.”

Usahluko 159 wesisekelo sombuso weZimbabwe uyaqinisa ukuvumela ukuphatha amaby-elections.

NgoZibandlela26, kuyonale inyanga uMongameli Mnangagwa wamemezela ukuba kuzakuba ledale lokuphanyeka amabizo alabo abazamela amabandla abo kuthi NgoMbimbitho mhlaka26 kuzaphathwa ukhetho. Amaby-elections azaqhutsha phakathi kwamalunga edale lephalamende abangamatshumi amabili lasificaminwe mibili-28, kuthi amakhansila alikhulu lanhlanu-105.

XS
SM
MD
LG