Ngesikhathi izizalwane zakwele South Africa zisenza imisebenzi etshiyeneyo yokusiza umphakathi njengendlela yokunanza ilanga lokuzalwa lowaba ngumongameli wakuqala walelo lizwe lithola uzibuse, ele Nelson Mandela International Day, kulexuku lezizalwane zeZimbabwe eJohannesburg ezikhethe ukuthatha les’isikhathi zikhuthaza abeZimbabwe ababhalisele ukuvota ukuthi bangakhohlwa ukuyekhaya bayevota mhlaka 30 Ntulikazi.
Endaweni ezinengi zelizwe abanye bebesipha abahluphekayo ukudla, ingubo lokunye abakudingayo empilweni.
Lokhu bebekwenza okwemizuzu engamatshumi ayisithupha lesikhombisa (67 minutes) njengendlela yokuhlonipha iminyaka engamatshumi ayisithupha lasikhombisa eyaqedwa nguMandela elwisa ukucwasana ngemibala lokuncindezelwa kwabansundu.
Ezinye izizalwane zeZimbabwe eJohannesburg zikhethe ukunanza leli langa zisenza okwehlukileyo.
Phansi kobukhokheli benhlanganiso yeAfrican Diaspora Forum, abeZimbabwe laba basebenzise isikhathi sabo lesi beselokitshini le Yeovile eJohannesburg besipha izizalwaze zeZimbabwe amaphetshana akhuthaza ababhalisele ukuvota ukuthi balungiselele ukuya ekhaya beyevota.
Obekhokhela umkankaso lo uMnu. Nqabutho Mabhena, uthi abakuthole kulo umkhankaso kuyadanisa okumangalisayo.
“Esikutholileyo yikuthi abantu abanengi ababhalisanga ukuvota. Abanye futhi abakhala ngakho bathi ukhetho vele selutshontshiwe. Kantike futhi abanye ebesikhulumisana labo bathi bona akuselabantu abangamacandidates abantu abakhona sekulamasela kuphela bathi abasakwazi ukuthi bavotele bani ngoba abantu bahamba befuna ukuthi beye ephalamende besiyatshotshontsha.”
UMnu. Star Ndlovu laye ophatheke kulo umkhankaso, uthi bayazigqaja kakhulu ngomsebenzi abawenzileyo ukuhlonipha ezinye zezinto ezaziqakatheke kakhulu emzabalazweni kaMandela.
"UMandela walwela ukuthi abantu bebe lelungelo lokuvota ngakho lamuhla ngokuhamba kwethu ezitaladeni eYeoville besicebisa abantu ngelungelo labo lokuvota.”
Inengike eliphatheke kulo umkhankaso obukhuthaza njalo abangabhalisanga ukuthi bakhuthaze izihlobo zabo ekhaya ziyevota, lithi ukuzinikela kukaMandela, esenzela abanye yinto abafisa kakhulu ukuthi yenzeke kunkokheli ezizanqoba ekhethweni oluzayo.
Le yinto njalo egcizelelwe ngumongameli wakwele South Africa, uMnu. Cyril Ramaphosa, enkulumeni yakhe yokunanza leli langa.
“Wadela umsebenzi wakhe wobugqwetha, wadela inkululeko yakhe kugoqela langesikhathi lapho esebhekane lesigwebo sentambo. Ngalokho siyamhlonipha uNelson Mandela, akekho omunye ofana loNelson Mandela.”
Inengi lezizalwane zeZimbabwe kwele South Africa kukhanya bahle balahlekelwa lithemba ngokhetho ngesikhathi besalelwa ukuvota besemazweni.