amalinks wokungena

Breaking News

Sokubunjwa Umthetho Ozavimba Abadabuka Kwamanye Amazwe Ukuba Basunguli Amabhizimusi eSouth Africa


Inhlanganiso ezilwela amalungelo oluntu kweleSouth Africa zithi zingacina zisiyamangalela uhulumende wewesabelo seGauteng emthethwandaba nxa engaphumelela ukwethula umthetho ofuna ukwenqabela abakwamanye amazwe ukuthi basungule amabhizimusi amancene emalokitshini.

Njengoba amalokitshi abalisa iCosmo City, Diepsloot, Alexandra Dobsonville, Soweto, Tembisa lamanye agcwele izitodlwana, indawo zokulungisa inwele, ezokudlela lezinye ezisungulwe ngabeZimbabwe labanye abakwamanye amazwe, lumthetho nxa ungaphumelela uzabatshiya besendlaleni bengasela ndlela zokuziphilisa.

Ngokutsho kwezinqumo lezi ezingakapasiswa ukuba ngumthetho, amabhizimusi amancane emalokitshini kuzavunyelwa kuphela ukuthi abe ngawezizalwane zakweleSouth Africa. Kwezakwamanye amazwe lumthetho osabunjwa ufuna kuvunyelwe kuphele labo abalama permanent residency permits. Inengi lezizalwane zeZimbabwe eziqhuba amabhizimusi la kwele South Africa zisebenzisa amapermit ohlobo lweZimbabwe Special Permits, kumbe incwadi zokuphephela. Lokhu kutsho ukuthi lumthetho ungapasa bazasala esithubeni.

Loba le kuyinto esegcekeni isikhulumeli sikahulumende weGauteng, UMnu. Thabo Masebe, uyakuphika lokhu.

“Lumthetho awubandlululi muntu usekela abafuna ukusungula amabhizimusi emalokitshini.”

Kodwake uNkosikazi Sharon Ekambarami, owenhlanganiso yamagqwetha alwela amalungelo oluntu, uthi kusegcekeni ukuthi lezi zinqumo zingemukelwa zizaba ngumthetho olobandlululo. “Iziphepheli labadinga ukuphephela abalawo amaresidency permits ngakho lumthetho uyababandlulula.”

Umnqodnisi wenhlanganiso ye International Commission of Jurists, uNkosikazi Kajaal Ramjathan-Keogh, uthi lo kuzakuba ngumthetho oyingozi enkulu.

“Lumthetho ulakho ukumemethekisa udlakela lwexenophobia.”

Kodwake isiphathamandla sewofisi ebona ngezomnotho esabelweni seGauteng, UMnu. Mathopane Masha, uthi bathemba ukuthi ngemva kokuthola imbono kazulu ngalo umthetho konke okuyinsolo kuzabe sekuphumile ngesikhathi upasiswa.

“Ngumthetho oqinisa ukusekelwa kwezizalwane zakweleSouth Africa.”

Umngcinisihlalo wenhlanganiso yeZimbabwe Community in South Africa, uMnu. Ngqabutho Mabhena, uthi akuzwisiseki ukuthi inhloso kahulumende weGauteng iyini kahle kahle ngalo umthetho ofuna ukwethulwa.

“Ngo2010 uhulumeni weSouth Africa wathi nxa ekhipha ama permit wakhipha lama business permit. Amabusiness permit lawo ngawokuthi labo abenza mabusiness amancane, wonalawo uhulumeni weGauteng okhokhelwa ngubaba uDavid Makhura osesithi yena abantu laba akumelanga bangene kumabusiness. Yikho thina sithi uhulumeni weGauteng okhokhela nguDavid Makhura kazame ukuthi akhangelisise lokhu akwenzayo.”

Kusenjalo umqondisi wenhlanganiso yeHuman Rights Watch ezansi yezwekazi leAfrica, uMnu. Dewa Mavhinga, usesole kakhulu lokhu athi yimkhuba yengatsha zikahulumende lendawo zenhlelo zomphakathi ezibandlulula abakwamanye amazwe.

Uthi inhlanganiso yakhe ikhathazekile ngomkhuba wezinye izibheldlela zikahulumende wokwala ukwelapha abakwamanye amazwe kungakhathalekile ukuthi kulesinqumo somthethwandaba esithi lokhu akukho emthethweni.

Sebevimba Abantu Bokuza Abafuna Ukuvula Izitolo eSouth Africa
please wait

No media source currently available

0:00 0:04:26 0:00


XS
SM
MD
LG